Utrwalona praktyka interpretacyjna – nowa instytucja prawna

Prawo przedsiębiorców

Ministerstwo Rozwoju 13 lutego br. skierowało do uzgodnień i konsultacji projekt ustawy Prawo przedsiębiorców, która stanowi główny element tzw. pakietu Konstytucji Biznesu. Nowa ustawa zastąpi obowiązującą obecnie ustawę o swobodzie działalności gospodarczej i będzie głównym aktem prawnym określającym warunki prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce.

Zakres regulacji ustawy Prawo przedsiębiorców (podmiotowy i przedmiotowy) został wskazany w art. 1 ustawy, zgodnie z którym określa ona ramy prawne dotyczące „podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w tym prawa i obowiązki przedsiębiorców, oraz zadania organów władzy publicznej w tym zakresie”.

Ustawa w dużej części powiela uregulowania zawarte w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej. Istotnym nowym elementem jest określenie zasad (wynikających bezpośrednio lub pośrednio z przepisów Konstytucji RP), które urzędnicy będą musieli brać pod uwagę przy rozpatrywaniu spraw przedsiębiorców, m.in. zasada wolności działalności gospodarczej i równości przedsiębiorców, zasada „co nie jest prawem zabronione, jest dozwolone”, zasada domniemania uczciwości przedsiębiorcy, zasada rozstrzygania wątpliwości faktycznych na korzyść przedsiębiorcy czy zasada pewności prawa.

Zasady te, jak wskazuje ustawodawca, zostały przystosowane treściowo do stosunków związanych z podejmowaniem, wykonywaniem i zakończeniem działalności gospodarczej, tj. zostały dostosowane merytorycznie do specyfiki spraw związanych z działalnością gospodarczą.

Utrwalona praktyka interpretacyjna

Ustawa Prawo przedsiębiorców przewiduje także wprowadzenie nowej instytucji prawnej w postaci utrwalonej praktyki interpretacyjnej, która odnosi się do wspomnianej wcześnie zasady pewności prawa, zgodnie z którą „organ bez uzasadnionej przyczyny nie odstępuje od utrwalonej praktyki rozstrzygania spraw w takim samym stanie faktycznym i prawnym”. Zasada pewności prawa, jak wyjaśnia ustawodawca, oznacza nie tyle stabilność przepisów prawa – którą na dłuższą metę trudno jest przecież osiągnąć, zwłaszcza w tak dynamicznym obszarze, jak działalność gospodarcza – co raczej możliwość przewidywania działań organów państwa i związanych z nimi zachowań obywateli.

Sprawdź: INFORLEX SUPERPREMIUM

W świetle ustawy pod pojęciem „utrwalonej praktyki interpretacyjnej” należy rozumieć „wyjaśnienia co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny lub opłaty publicznej, w tym składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, dominujące w wydawanych w takich samych stanach faktycznych oraz takim samym stanie prawnym – w trakcie danego okresu rozliczeniowego oraz w okresie 12 miesięcy przed rozpoczęciem okresu rozliczeniowego – interpretacjach indywidualnych”.

Dodatkowo, w określonych przypadkach w pojęciu „utrwalonej praktyki interpretacyjnej” mieszczą się także wyjaśnienia co do zakresu i sposobu stosowania przepisów z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny lub opłaty publicznej, w tym składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, wynikające z „objaśnień prawnych”.

Zobacz: Objaśnienia prawne, czyli ułatwienia dla przedsiębiorców

A zatem w pojęciu „utrwalonej praktyki interpretacyjnej” mieszczą się zarówno określone – spełniające wskazane przesłanki – interpretacje indywidualne, jak też spełniające stosowne przesłanki objaśnienia prawne.

---

Zasadniczym celem wprowadzenia nowej instytucji, jak wskazuje ustawodawca, ma być wzmocnienie pewności prawa oraz zwiększenie bezpieczeństwa prawnego przedsiębiorców. Ma to następować w ten sposób, że przedsiębiorca nie może być obciążony sankcjami administracyjnymi, finansowymi lub karami w zakresie, w jakim zastosował się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej ani daninami w wysokości wyższej niż wynikające z tej utrwalonej praktyki interpretacyjnej.

Chcąc zatem skorzystać z instytucji utrwalonej praktyki interpretacyjnej przedsiębiorca będzie musiał najpierw sprawdzić treść wydawanych w takich samych stanach faktycznych oraz takim samym stanie prawnym – w trakcie danego okresu rozliczeniowego oraz w okresie 12 miesięcy przed rozpoczęciem okresu rozliczeniowego – interpretacji indywidualnych, wydanych przez dany właściwy organ administracji publicznej lub państwową jednostkę organizacyjną, a także treść objaśnień prawnych, które mają zastosowanie w odniesieniu do takiego samego zagadnienia.

Jeżeli następnie przedsiębiorca zastosuje się do treści interpretacji indywidualnej, która przeważa (tzn. występuje w większości) spośród tych wspomnianych wyżej interpretacji indywidualnych lub zastosuje się do wspomnianych objaśnień prawnych, wówczas przedsiębiorca ten nie może być obciążony sankcjami administracyjnymi, finansowymi lub karami w zakresie, w jakim zastosował się do opisanej wyżej utrwalonej praktyki interpretacyjnej ani daninami w wysokości wyższej niż wynikające ze wspomnianej utrwalonej praktyki interpretacyjnej.

Zobacz także: Moja firma