Zmiany w ustawie o funduszach inwestycyjnych

Dostosowanie polskich przepisów do prawa UE

Podstawowym celem ustawy jest dostosowanie polskiego porządku prawnego do prawodawstwa unijnego w związku z czym uchwalona ustawa:
- dokonuje wdrożenia do polskiego systemu prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1160 z dnia 20 czerwca 2019 r. zmieniającej dyrektywy 2009/65/WE i 2011/61/UE w odniesieniu do transgranicznej dystrybucji prowadzonej przez przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania (Dz. Urz. UE L 188 z 12.07.2019, str. 106) (dalej „dyrektywa 2019/1160”) oraz
- służy stosowaniu uzupełniającego ww. dyrektywę rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1156 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie ułatwienia transgranicznej dystrybucji przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania oraz zmiany rozporządzeń (UE) nr 345/2013, (UE) nr 346/2013 i (UE) nr 1286/2014 (Dz. Urz. UE L 188 z 12.07.2019, str. 55) (dalej „rozporządzenie 2019/1156”),
- implementuje do krajowego porządku prawnego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1504 z dnia 7 października 2020 r. zmieniającą dyrektywę 2014/65/UE w sprawie rynków instrumentów finansowych (Dz. Urz. UE L 347 z 20.10.2020, str. 50) (dalej „dyrektywa 2020/1504”).

Kwestie objęte zakresem przedmiotowym dyrektywy 2019/1160 oraz rozporządzenia 2019/1156 są w prawie krajowym uregulowane ustawą z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2021 r. poz. 605). Uchwalona ustawa dokonuje w związku z tym nowelizacji ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi w taki sposób, aby odzwierciedlała ona stan prawa unijnego w przedmiotowym zakresie.

Co się zmieni w zasadach działania funduszy inwestycyjnych?

Rozporządzenie 2019/1156 ustanawia jednolite przepisy dotyczące:
- informacji reklamowych kierowanych do inwestorów,
- wspólnych zasad dotyczących opłat i prowizji nakładanych na zarządzających przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w związku z ich działalnością transgraniczną, jak również
- udostępniania na stronie internetowej informacji na temat przepisów krajowych dotyczących wymogów w zakresie wprowadzania do obrotu przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania oraz nakładanych opłat i prowizji.
Przewiduje ono również ustanowienie centralnej bazy danych dotyczących transgranicznego wprowadzania do obrotu przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania oraz wprowadza procedurę weryfikacji ex ante informacji reklamowych przez krajowe organy nadzoru.

Dyrektywa 2019/1160 uzupełnia rozporządzenie 2019/1156 przez nowelizację odpowiednich przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (Dz. Urz. UE L 302 z 17.11.2009, str. 32, z późn. zm.) oraz dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (Dz. Urz. UE L 174 z 01.07.2011, str. 1, z późn. zm.).

Dyrektywa 2020/1504 związana jest bezpośrednio z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1503 z dnia 7 października 2020 r. w sprawie europejskich dostawców usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych oraz zmieniającym rozporządzenie (UE) 2017/1129 i dyrektywę (UE) 2019/1937 (Dz. Urz. UE L 347 z 20.10.2020, str. 1). Rozporządzenie to ustanawia wymogi prowadzenia działalności w zakresie świadczenia usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych. Dyrektywa 2020/1504 dokonuje nowelizacji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz zmieniającej dyrektywę 2002/92/WE i dyrektywę 2011/61/UE (Dz. Urz. UE L 173 z 12.06.2014, str. 349, z późn. zm.) (dalej „dyrektywa MiFID II”).
Zmiana polega na dodaniu dostawców usług finansowania społecznościowego (crowdfunding) do art. 2 ust. 1 dyrektywy MiFID II, zawierającego listę podmiotów, których działalność jest wyłączona z zakresu stosowania tejże dyrektywy. Ma to na celu zapobieżenie sytuacji, w której ten sam rodzaj działalności byłby objęty różnymi zezwoleniami (zezwolenie na prowadzenie działalności maklerskiej (MiFID) oraz zezwolenie na prowadzenie platformy finansowania społecznościowego (rozporządzenie 2020/1503)). W celu implementacji dyrektywy 2020/1504 omawiana nowelizacja dokonuje zmiany ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2021 r. poz. 328, z późn. zm.) przez wyłączenie stosowania przepisów tej ustawy do dostawców usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych.

Omawiana nowelizacja ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi oraz niektórych innych ustaw m.in.:

- likwiduje bariery we wprowadzaniu funduszy inwestycyjnych do obrotu w UE oraz ustanawia jasne zasady dot. wycofania się przez fundusz inwestycyjny z działalności prowadzonej w innym państwie UE,

- ułatwia prowadzenie działalności transgranicznej przez przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania, takie jak fundusze inwestycyjne oraz alternatywne fundusze inwestycyjne,

- wprowadza jednolite wymagania dotyczące informacji reklamowych, kierowanych do inwestorów AFI (alternatywne fundusze inwestycyjne) i UCITS (przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe).

-  zapewnia większą ochronę inwestorów oraz ułatwiony dostęp do informacji na temat przepisów krajowych, mających zastosowanie do informacji reklamowych. W tym celu na właściwe organy nałożono obowiązek udostępniania treści tych przepisów na stronach internetowych tych organów wraz z nieoficjalnymi streszczeniami,

- przewiduje stworzenie centralnej bazy danych, która będzie dostępna poprzez stronę internetową. Dotyczy ona transgranicznego wprowadzania do obrotu przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania oraz wprowadzenia procedury weryfikacji ex ante informacji reklamowych przez Komisję Nadzoru Finansowego,

- rozszerza zakres danych, jakie UCITS (fundusze inwestycyjne otwarte) lub ZAFI (np. fundusze inwestycyjne zamknięte) muszą przekazać organom nadzoru - w przypadku Polski będzie to Komisja Nadzoru Finansowego - przed rozpoczęciem transgranicznego wprowadzania do obrotu na terenie UE,

- wprowadza jasne warunki, na jakich następuje zaprzestanie wprowadzania do obrotu jednostek uczestnictwa lub udziałów UCITS lub AFI (np. funduszy inwestycyjnych zamkniętych) w przyjmującym państwie UE. W nowych przepisach znalazła się też zmiana ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, która dostosowuje ją do unijnych przepisów o finansowaniu społecznościowym (crowdfundingu).

Uchwalona ustawa zawiera również przepisy przejściowe regulujące skutki wejścia w życie nowych regulacji dotyczących zasad funkcjonowania funduszy inwestycyjnych.

Zmiany dot. opłat drogowych i e-TOLL

Uchwalona ustawa zawiera ponadto zmiany w przepisach ustaw: 

• z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych;
• z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym;
• z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia.

Zmiany wprowadzone w ustawie z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych mają na celu wprowadzenie możliwości kontynuowania przejazdu autostradą płatną w sytuacji, kiedy dojdzie do awarii systemu lub urządzeń służących do geolokalizacji czy przesyłu danych, bo całe rozliczenie może nastąpić później.

Z kolei zmiany w ustawie z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym przewidują, iż do dnia 30 listopada 2021 r. Szef KAS może nie pobierać opłaty za przejazd autostradą w przypadku wystąpienia zagrożenia bezpieczeństwa ruchu drogowego lub zdarzenia zmniejszającego stopień tego bezpieczeństwa.
Dodatkowo wprowadzone zostały rozwiązania, które pozwalają szefowi KAS odstąpić od pobierania opłat w przypadku pojawienia się zagrożenia w ruchu drogowym. Uregulowane zostały także kwestie zwolnienia z opłat dla służb medycznych czy też innych transportów, których celem jest ratowanie życia czy zdrowia.

Ponadto do dnia 30 września 2021 r. opłatę za przejazd autostradą wnoszoną zgodnie z w obowiązującymi przepisami, z wykorzystaniem Systemu Poboru Opłaty Elektronicznej KAS (system e-TOLL), wnosi się w wysokości 75 % stawki opłaty za przejazd autostradą określonej w obowiązujących przepisach. Ma to być zachęta do korzystania z systemu e-TOLL.

Wejście w życie zmian

Ustawa wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia, z wyjątkiem:

1) art. 5 dotyczącego zmiany ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, który wchodzi w życie z dniem 10 listopada 2021 r.;

2) art. 1 pkt 5lit. b w zakresie art. 236 ust. 2i i 2j, dotyczących wnoszenia opłat za prowadzenie funduszy, który wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2022 r.

Źródła: Prezydent RP / PAP

Ustawa z 23 lipca 2021 r. o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi oraz niektórych innych ustaw