REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Roszczenia reprywatyzacyjne - nowe perspektywy po wyroku NSA

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Roszczenia reprywatyzacyjne - nowe perspektywy po wyroku NSA / Fot. Fotolia
Roszczenia reprywatyzacyjne - nowe perspektywy po wyroku NSA / Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Naczelny Sąd Administracyjny, po skardze kasacyjnej wniesionej przez M. Szulikowski i Partnerzy Kancelarię Prawną, wydał precedensowy wyrok z dnia 27 czerwca 2014 r. w sprawie dotyczącej postępowania przed Ministrem Gospodarki o stwierdzenie nieważności orzeczenia z 1949 r. o przejęciu na własność Państwa jednego z warszawskich, funkcjonujących przed II wojną światową renomowanych przedsiębiorstw.

W przedmiotowej sprawie, spadkobierca wspólników spółki jawnej, która przed wojną prowadziła ww. przedsiębiorstwo, już w latach 90 złożył podanie, z żądaniem stwierdzenia nieważności orzeczenia, na mocy którego przedsiębiorstwo spółki wcześniej (w roku 1949) zostało znacjonalizowane.

REKLAMA

REKLAMA

W toku wszczętego w tej sprawie postępowania administracyjnego, dążono przez długi czas do ustalenia pełnego kręgu spadkobierców dawnych wspólników.

Następnie jednak (już w 2010 r.) Minister Gospodarki prowadzący przedmiotowe postępowanie, wydał decyzję o jego umorzeniu. W decyzji tej, Minister Gospodarki wyraził przekonanie, że spółka jawna, której przedsiębiorstwa dotyczyło orzeczenie nacjonalizacyjne nadal istnieje, ponieważ nie została wykreślona z dawnego rejestru handlowego. Minister Gospodarki uznał więc, że to ta spółka, a nie spadkobiercy jej wspólników mogą żądać stwierdzenia nieważności orzeczenia nacjonalizacyjnego.

Po rozpoznaniu wniosków spadkobierców o ponowne rozpatrzenie sprawy, Minister Gospodarki utrzymał w mocy swoją wcześniejszą decyzję o umorzeniu. Na tę decyzję zostały wniesione skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, jednak wyrokiem z dnia 26 czerwca 2012 r. zostały one oddalone.

REKLAMA

Jednakże po rozpatrzeniu skarg kasacyjnych (w tym wniesionej przez kancelarię) Naczelny Sąd Administracyjny, omawianym wyrokiem uchylił zaskarżony wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, a także zaskarżoną skargami decyzję Ministra Gospodarki i poprzedzającą ją decyzję o umorzeniu postępowania.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Sukcesja podatkowa przy przekształceniu działalności w spółkę kapitałową

Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że skargi kasacyjne (w tym wniesiona przez kancelarię) zostały oparte na usprawiedliwionej podstawie, odnośnie kwestii błędnej oceny interesu prawnego w sprawie (art. 28 kodeksu postępowania administracyjnego).

Naczelny Sąd Administracyjny doszedł bowiem do przekonania, że nawet brak formalnego wykreślenia z dawnego rejestru handlowego spółki jawnej, której przedsiębiorstwo znacjonalizowano, nie może być utożsamiany z brakiem utraty przez taką spółkę bytu prawnego.

Naczelny Sąd Administracyjny inaczej niż Minister Gospodarki uznał, że wykreślenie spółki jawnej z rejestru handlowego miało charakter deklaratywny a nie konstytutywny. Innymi słowy, brak wykreślenia z rejestru zdaniem tego Sądu nie musi oznaczać, że spółka jawna wpisana do rejestru nadal istnieje w sensie prawnym. Naczelny Sąd Administracyjny zwrócił bowiem uwagę, że celem istnienia spółki jawnej jest prowadzenie przedsiębiorstwa w większym rozmiarze. Skoro zaś w omawianej sprawie spółka jawna została pozbawiona orzeczeniem nacjonalizacyjnym całego swojego przedsiębiorstwa i nie podejmowała już potem żadnej aktywności, to należy przyjąć, że w tym czasie utraciła byt prawny, choćby formalnie nie została wykreślona z rejestru handlowego.

Naczelny Sąd Administracyjny słusznie zwrócił przy tym uwagę, że zasada demokratycznego państwa prawnego, wyrażona w art. 2 Konstytucji RP, nie pozwala na przyjęcie takiego stanu rzeczy, w którym na skutek działania Państwa spółka jawna traci swoje aktywa, co skutkuje zaprzestaniem prowadzenia działalności i w konsekwencji ustaniem jej bytu prawnego, natomiast po kilkudziesięciu latach w toku postępowania nieważnościowego strona publiczna nie będzie uznawała, że nastąpił kres bytu prawnego takiej spółki jawnej tylko dlatego, że brak jest deklaratywnego wpisu w rejestrze o zakończeniu działalności spółki.

W konsekwencji, Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że to spadkobiercy dawnych wspólników mają własny interes prawny w żądaniu stwierdzenia nieważności orzeczenia nacjonalizacyjnego.

Powyższe zapatrywanie ma charakter precedensowy, ponieważ wcześniej, przykładowo w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 września 2011 r. (I OSK 1949/10) Sąd ten stanął na stanowisku, iż brak wykreślenia z dawnego rejestru handlowego spółki jawnej, której majątek znacjonalizowano orzeczeniami z lat 40 i 50 przesądza, że spółka taka nadal istnieje, a tym samym spadkobiercy wspólników nie mają interesu prawnego w żądaniu stwierdzenia nieważności orzeczeń nacjonalizacyjnych.

Odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania podatkowe spółki kapitałowej

Wyrok uzyskany wskutek skargi kasacyjnej wniesionej przez kancelarię, stwarza więc nowe perspektywy dochodzenia roszczeń reprywatyzacyjnych.

Z praktycznego punktu wiedzenia, reaktywowanie spółek wpisanych do dawnego rejestru handlowego (i przerejestrowywanie ich do Krajowego Rejestru Sądowego) na potrzeby uczestniczenia w postępowaniach administracyjnych lub sądowych przez takie spółki, jest bowiem bardzo kłopotliwe. Co więcej, niebawem może stać się to już niemożliwe (na dzień dzisiejszy w przepisach przewidziano, że możliwość taka będzie istniała do 31 grudnia 2015 r.).

Stosunkowo prostsze w wielu przypadkach może być natomiast ustalanie spadkobierców dawnych wspólników takich spółek, tak aby we własnym imieniu mogli oni żądać stwierdzenia nieważności orzeczeń nacjonalizacyjnych i następnie dochodzić roszczeń z tym związanych.

Omawiane orzeczenie należy ocenić niewątpliwie pozytywnie, ponieważ jest ono przykładem wykładni uwzględniającej prymat wartości konstytucyjnych oraz potrzebę ochrony praw obywatelskich, w konfrontacji z aparatem państwowym. Jak wyżej wskazano, najistotniejsze jest jednak to, że stwarza ono możliwość prostszego ubiegania się o stwierdzenie nieważności orzeczeń nacjonalizujących przedsiębiorstwa spółek, które nie zostały formalnie wykreślone z dawnego rejestru handlowego.

Zapraszamy do dyskusji na forum


Źródło: M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: M. Szulikowski i Partnerzy Kancelaria Prawna

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
JPK VAT dostosowany do KSeF – co w praktyce oznaczają nowe oznaczenia i obowiązek korekty?

Ministerstwo Finansów opublikowało projekt rozporządzenia dostosowującego przepisy w zakresie JPK_VAT do zmian wynikających z wprowadzenia Krajowego Systemu e-Faktur. Nowe regulacje mają na celu ujednolicenie sposobu raportowania faktur, w tym tych wystawianych poza KSeF – zarówno w trybie awaryjnym, jak i offline24. Projekt określa również zasady rozliczeń VAT od pobranej i niezwróconej kaucji za opakowania objęte systemem kaucyjnym.

KSeF 2.0 a obieg dokumentów. Rewolucja w księgowości i przedsiębiorstwach już niedługo

Od chwili wejścia w życie obowiązkowego KSeF jedyną prawnie skuteczną formą faktury będzie dokument ustrukturyzowany przesłany do systemu Ministerstwa Finansów, a jej wystawienie poza KSeF nie będzie uznane za fakturę w rozumieniu przepisów prawa. Oznacza to, że dla milionów firm zmieni się sposób dokumentowania sprzedaży i zakupu – a wraz z tym całe procesy księgowe.

Czy przed 2026 r. można wystawiać część faktur w KSeF, a część poza tym systemem?

Spółka (podatnik VAT) chciałaby od października lub listopada 2025 r. pilotażowo wystawiać niektórym swoim odbiorcom faktury przy użyciu KSeF. Czy jest to możliwe, tj. czy w okresie przejściowym można wystawiać część faktur przy użyciu KSeF, część zaś w tradycyjny sposób? Czy w okresie tym spółka może niekiedy wystawiać „zwykłe” faktury nabywcom, którzy wyrazili zgodę na otrzymywanie faktur przy użyciu KSeF?

Czy noty księgowe trzeba będzie wystawiać w KSeF od lutego 2026 roku?

Firma nalicza kary umowne za niezgodne z umową użytkowanie wypożyczanego sprzętu. Z uwagi na to, że kary umowne nie podlegają VAT, ich naliczanie dokumentujemy poprzez wystawienie noty księgowej. Czy taki dokument również będziemy musieli wystawiać od 2026 roku z użyciem systemu KSeF?

REKLAMA

KSeF zmieni wszystko. Firmy mają mało czasu i dużo pracy – ostrzega doradca podatkowy Radosław Kowalski

Obowiązkowy KSeF wprowadzi prawdziwą rewolucję w fakturowaniu. Firmy muszą przygotować nie tylko systemy informatyczne, ale też ludzi i procedury – inaczej ryzykują chaos i błędy w rozliczeniach. O największych wyzwaniach, które czekają przedsiębiorców, księgowych i biura rachunkowe, mówi doradca podatkowy Radosław Kowalski, prelegent Kongresu KSeF.

Podatek od darowizn: kiedy zapłacisz, a kiedy unikniesz fiskusa

Wiele osób jest przekonanych, że darowizny w rodzinie są zawsze wolne od podatku. To nieprawda. Zwolnienie istnieje, ale tylko pod warunkiem, że obdarowany zgłosi darowiznę w terminie i udokumentuje przekazanie pieniędzy.

KSeF 2.0: księgowi (biura rachunkowe) będą nakłaniani do wystawiania faktur? Uwaga na odpowiedzialność karno-skarbową

Wraz z obowiązkowym wdrożeniem Krajowego Systemu e-Faktur wielu przedsiębiorców może próbować przerzucić na księgowych nie tylko nowe obowiązki, ale i odpowiedzialność. Eksperci ostrzegają: wystawienie faktury w imieniu klienta to nie tylko pomoc w formalnościach, lecz także osobiste ryzyko karno-skarbowe. Zanim biura rachunkowe zgodzą się na taką współpracę, powinny dokładnie rozważyć, gdzie kończy się ich rola, a zaczyna odpowiedzialność za cudzy biznes.

MCU rusza 1 listopada 2025 – jak uzyskać certyfikat KSeF?

1 listopada 2025 r. Ministerstwo Finansów uruchomi Moduł Certyfikatów i Uprawnień (MCU) – nową funkcjonalność, która umożliwi nadawanie uprawnień użytkownikom i wydawanie certyfikatów KSeF. Certyfikaty te staną się podstawowym narzędziem uwierzytelnienia w systemie KSeF 2.0.

REKLAMA

KSeF za 3 miesiące wejdzie w życie. Czego księgowi boją się najbardziej?

KSeF to wciąż głęboka niepewność. Za 3 miesiące wchodzi w życie. Czego księgowi boją się najbardziej? Przedstawiamy wyniki badania przeprowadzonego przez SW Research na zlecenie fillup k24.

W KSeF 2.0 NIP jest kluczowy

Od 1 lutego 2026 r. każdy przedsiębiorca będzie odbierał e-faktury w KSeF. Tego samego dnia obowiązek wystawiania obejmie największe firmy, czyli te z obrotem powyżej 200 mln zł za 2024 r. Od 1 kwietnia 2026 r. dołączają pozostali, niezależnie od formy prawnej. Do końca 2026 r. działa okres przejściowy – można wystawiać poza KSeF, o ile w danym miesiącu łączna sprzedaż na takich fakturach nie przekroczy 10 tys. zł brutto. Po przekroczeniu limitu dokumenty wystawia się już w KSeF.

REKLAMA