REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jakie są konsekwencje prawne śmierci wspólnika w spółce cywilnej

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Emilia Bartkowiak
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Byliśmy rodziną 4-osobową. Razem z żoną prowadziłem spółkę cywilną, poza tym żona miała jednoosobową działalność gospodarczą. Obecnie zostałem z dwójką pełnoletnich dzieci. Nie mieliśmy z żoną sporządzonego żadnego testamentu. Majątek spółki to nieruchomości i majątek ruchomy. W ramach działalności jednoosobowej żona posiadała tylko majątek ruchomy. Chciałbym wiedzieć, w jaki sposób przeprowadzić postępowanie spadkowe? Jakie zapłacę podatki i od jakich składników majątku.

RADA

REKLAMA

REKLAMA

Autopromocja

W zależności od tego, czy przyjmą Państwo spadek wprost, czy z dobrodziejstwem inwentarza, będą Państwo ponosić odpowiedzialność za długi spadkowe całym swoim majątkiem lub tylko do wysokości wartości spadku. Od 1 stycznia 2007 r. spadki i darowizny przekazywane w ramach najbliższej rodziny (tzn. małżonka, rodziców, dziadków, dzieci, wnuków, pasierbów, ojczyma, macochy i rodzeństwa) są zwolnione od podatku w całości. Jedyny podatek, jaki ewentualnie będą Państwo zmuszeni uiścić, to VAT. Szczegóły - w uzasadnieniu.

UZASADNIENIE

Powołanie do spadku wynika z ustawy albo z testamentu. Ponieważ małżonka nie zostawiła testamentu, konieczne jest przeprowadzenie postępowania o stwierdzenie nabycia spadku. W tym celu należy złożyć wniosek do sądu. Sądem właściwym jest sąd rejonowy ostatniego miejsca zamieszkania zmarłej. Od wniosku o stwierdzenie nabycia spadku pobierana jest stała opłata sądowa w wysokości 50 zł.

REKLAMA

W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci oraz małżonek. Dziedziczą Państwo w równych częściach (3 x 1/3). Część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Odpowiedzialność za długi spadkowe do chwili przyjęcia spadku

Do chwili przyjęcia spadku ponoszą Państwo odpowiedzialność za długi spadkowe (zobacz słownik) tylko ze spadku. Oznacza to, że spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko ze spadku. A zatem do czasu przyjęcia spadku egzekucja na zaspokojenie długu spadku dopuszczalna jest tylko ze spadku.

Forma przyjęcia spadku

W opisanej sytuacji mogą Państwo przyjąć spadek wprost (przyjęcie proste), bądź z dobrodziejstwem inwentarza (zobacz słownik).Trzecią opcją jest odrzucenie spadku, ale to zapewne w Państwa przypadku nie wchodzi w rachubę. Wyboru formy przyjęcia spadku powinni Państwo dokonać w oparciu o swoją znajomość stanu majątku zmarłej.

W celu przyjęcia spadku powinni Państwo złożyć oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku w ciągu sześciu miesięcy od dnia śmierci małżonki. Brak takiego oświadczenia w powyższym terminie jest jednoznaczne z prostym przyjęciem spadku.

Od chwili przyjęcia spadku będą Państwo, niezależnie od treści oświadczenia o przyjęciu spadku (przyjęcie proste lub z dobrodziejstwem inwentarza), ponosić odpowiedzialność za długi spadkowe z całego swego majątku, zatem nie tylko ze spadku, ale i z majątku własnego. W razie prostego przyjęcia spadku spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe bez ograniczenia. Od tej zasady istnieje wyjątek: odpowiedzialność spadkobiercy z tytułu zapisów i poleceń nie sięga nigdy ponad wartość stanu czynnego spadku. W razie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku (zobacz słownik). Innymi słowy - w najgorszym przypadku długi pochłoną równowartość majątku spadkowego.

Do chwili działu spadku (zobacz słownik) ponoszą Państwo solidarną odpowiedzialność za długi spadkowe.

Od chwili działu spadku spadkobiercy ponoszą odpowiedzialność za długi spadkowe w stosunku do wielkości udziałów. Z chwilą dokonania działu spadku ustają związki współspadkobierców z tytułu wspólności majątku spadkowego i przestaje istnieć uzasadnienie dla solidarnej odpowiedzialności za długi spadkowe (zobacz słownik). Zobowiązania podzielne należy dzielić pomiędzy współspadkobierców w stosunku do wielkości przypadających im udziałów spadkowych. Jeżeli jednak świadczenie należne wierzycielowi spadkowemu jest niepodzielne, współspadkobiercy, także po dziale spadku, będą odpowiadać tak, jak dłużnicy solidarni.

Dziedziczenie majątku spółki cywilnej

Jeżeli Państwa spółka cywilna była dwuosobowa, to wraz ze śmiercią małżonka przestała po prostu istnieć. Ogromną rolę odgrywają tu zapisy umowy spółki, które mogą przewidywać wejście spadkobierców na miejsce zmarłego wspólnika. W umowie spółki cywilnej można zastrzec, iż spadkobiercy wspólnika wejdą do spółki na jego miejsce. W takim przypadku spółka nie ulega rozwiązaniu lecz kontynuuje swoją działalność posługując się nadanym jej wcześniej numerem NIP. Spółka jest zobowiązana złożyć jedynie aktualizację NIP-D oraz aktualizację NIP-2.

Prawa i obowiązki wspólnika spółki cywilnej przechodzą na jego spadkobierców (testamentowych lub ustawowych) tylko wtedy, gdy możliwość taka została przewidziana w umowie spółki. Powinni oni wówczas wskazać spółce jedną osobę (niekoniecznie musi to być któryś ze spadkobierców), która wykonywałaby ich prawa. Do tego czasu pozostali wspólnicy mogą sami podejmować wszelkie czynności w zakresie prowadzenia spraw spółki.

 

Istnieje też możliwość braku zastrzeżenia w umowie spółki, że spadkobiercy wspólnika wejdą do spółki na jego miejsce. W takim przypadku pozostali wspólnicy powinni rozliczyć się ze spadkobiercami legitymującymi się prawomocnym postanowieniem sądu o stwierdzeniu nabycia spadku na zasadach takich jak w przypadku rozliczenia z występującym wspólnikiem.

Gdy spadkobiercy małżonka nie wstępują w jego prawa w spółce, dotychczasowa spółka dwuosobowa ulega rozwiązaniu. Z majątku pozostałego po zapłaceniu długów spółki należy zwrócić wspólnikom ich wkłady, stosując odpowiednie przepisy o zwrocie wkładów w razie wystąpienia wspólnika. Pozostałą nadwyżkę wspólnego majątku należy podzielić między wspólników (i ich spadkobierców) w takim stosunku, w jakim uczestniczyli w zyskach spółki. Zatem gdy ustanie członkostwa nastąpiło na skutek śmierci wspólnika, wartość wkładu i udział w zysku przechodzi w drodze dziedziczenia (ustawowego lub testamentowego) na jego spadkobierców, chyba że w umowie spółki zastrzeżono, iż wstępują oni na miejsce zmarłego.

Skutki w VAT

W przypadku likwidacji spółki cywilnej zachodzi konieczność naliczenia VAT od wszystkich towarów, które po nabyciu nie zostały odsprzedane i w stosunku do których przysługiwało podatnikowi prawo obniżenia podatku należnego o podatek naliczony. Dotyczy to nie tylko towarów, które stanowią tzw. środki obrotowe, lecz także towarów zaliczonych przez podatnika do środków trwałych. W takim przypadku mają Państwo obowiązek sporządzić spis z natury towarów ma dzień rozwiązania spółki lub dzień zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. W spółce dwuosobowej dniem rozwiązania spółki będzie dzień śmierci jednego ze wspólników, z założeniem, że spadkobiercy nie wstąpili do spółki w miejsce zmarłego wspólnika.

Sam zwrot wkładu jest nieopodatkowany VAT, jednak do dochodu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w spółce podatnik powinien zaliczyć różnicę między spłatą a wartością księgową środków trwałych. Kwota ta powinna zostać następnie opodatkowana podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Podatek od spadków i darowizn

Od 1 stycznia 2007 r. spadki i darowizny przekazywane w ramach najbliższej rodziny (tzn. małżonka, rodziców, dziadków, dzieci, wnuków, pasierbów, ojczyma, macochy i rodzeństwa) są zwolnione od podatku w całości. Darowizny i spadki przekraczające 9637 zł (od jednej osoby w ciągu pięciu lat) mają Państwo obowiązek w terminie miesiąca zgłosić właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego, czyli naczelnikowi urzędu, w którym rozlicza się spadkobierca. Przy spadku termin na zawiadomienie naczelnika należy liczyć od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku.

SŁOWNICZEK

dział spadku - określenie wartości majątku wchodzącego w skład spadku oraz jego podział pomiędzy poszczególnych spadkobierców

przyjęcie proste spadku - przyjęcie spadku bez ograniczenia odpowiedzialności za długi spadkowe

przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza - przyjęcie spadku z ograniczeniem odpowiedzialności za długi spadkowe

stan czynny spadku - wartość należących do majątku spadkowego aktywów

solidarna odpowiedzialność za długi spadkowe - jeżeli roszczenie spłaty długów kierowane jest do jednego ze spadkobierców, a wartość długów jest równa lub niższa od wartości udziału przypadającego temu spadkobiercy, ma on obowiązek spełnić całe świadczenie; następnie może on realizować przysługujące mu roszczenie do współspadkobierców

• art. 196, art. 380 § 1, art. 872, 875, 922, 924, 925, 926, 931, art. 1030 zd. 2, art. 1031 § 1 i 2, art. 1034 § 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 82 poz. 557

• art. 4 a) ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn - j.t. Dz.U. z 2004 Nr 142, poz. 1514; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 222, poz. 1629

• art. 14 ust. 1 i 5 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 74, poz. 444

Emilia Bartkowiak

aplikant radcowski

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Monitor Księgowego

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Paradoks: Rentowność obligacji skarbowych spadała w minionym tygodniu, a ich ceny rosły. Co będzie dalej?

Rentowność obligacji skarbowych spadała w minionym tygodniu, a ich ceny rosły, na przekór narracji płynącej z rynku złota i innych metali szlachetnych, których rajd miałby być wyrazem spadającego zaufania do dolara, obligacji i całego systemu fiducjarnego. Czy można pogodzić dwa trendy o przeciwnym charakterze? Na to pytanie, w cotygodniowym komentarzu Catalyst odpowiada Emil Szweda (Obligacje.pl).

Skarbówka wchodzi na nasze konta i sprawdza transakcje bez nakazu jak się fiskusowi tylko podoba: STIR, DAC7 – warto wiedzieć, co to jest i jak działa

Fiskus ma prawo do prowadzenia kontroli kont bankowych. Dotyczy to osób prywatnych oraz przedsiębiorców i firm. Dla sprawdzenia historii transakcji na koncie bankowym nie musi być prowadzone przeciwko nam żadne postępowanie ani wszczęta kontrola. Skarbówce wystarczy samo podejrzenie popełnienia wykroczenia lub przestępstwa skarbowego, aby sięgnąć do banku po informacje o dokonywanych przez nas transakcjach. Poza tym zautomatyzowane systemy same badają na bieżąco historię bankową naszych kont i wyłapują transakcje podejrzane.

Firmowe to firmowe. Dlaczego warto oddzielić finanse prywatne od firmowych. Cztery konta, które dają przedsiębiorcy spokój

Właściciele małych firm często powtarzają: „to przecież wszystko moje pieniądze”. I rzeczywiście – formalnie tak jest. Ale kiedy pieniądze są wspólne, problemy finansowe też robią się wspólne. Dopóki na koncie jest płynność, granica między finansami firmowymi a prywatnymi wydaje się niewidoczna. Ale wystarczy większy wydatek, spadek sprzedaży albo poślizg w płatnościach od klientów – i zaczyna się chaos. Nie w dokumentach – w codziennym zarządzaniu.

Dwie ważne nowości w podatku od spadków i darowizn. Przywrócenie terminu do zwolnienia i zmiana przepisów dot. obowiązku podatkowego i złożenia zeznania

W dniu 14 października 2025 r. Rada Ministrów przyjęła i przesłała do Sejmu RP projekt nowelizacji ustawy o podatku od spadków i darowizn, który przewiduje w szczególności ochronę spadkobierców przed utratą zwolnień podatkowych. Jak wyjaśnia Ministerstwo Finansów, nowe przepisy przewidują możliwość przywrócenia terminu, który będzie miał zastosowanie do wszystkich tytułów nabycia majątku podlegającego podatkowi od spadków i darowizn. Ponadto przywrócenie terminu dotyczyć będzie poza zwolnieniem dla najbliższej rodziny, także zwolnienia nabycia przedsiębiorstw zmarłej osoby fizycznej, gdzie warunkiem zwolnienia jest również konieczność terminowego złożenia zgłoszenia. Dodatkowo nowe przepisy doprecyzują moment powstania obowiązku podatkowego przy nabyciu spadku i obowiązku złożenia zeznania podatkowego. Jest możliwe, że zmiany przepisów wejdą w życie jeszcze w 2025 roku.

REKLAMA

API KSeF 2.0 - Ministerstwo Finansów udostępniło demo interfejsu programistycznego

W dniu 15 października 2025 r. Ministerstwo Finansów udostępniło środowisko przedprodukcyjne (Demo) interfejsu programistycznego API KSeF 2.0.Środowisko daje możliwość sprawdzenia systemów finansowo-księgowych z wykorzystaniem rzeczywistych metod uwierzytelniania. Resort finansów zapewnia wsparcie techniczne dla użytkowników środowiska przedprodukcyjnego (Demo) pod adresem: podatki.gov.pl/formularz. Ministerstwo Finansów wyjaśnia, że integracja ze środowiskiem API KSeF 2.0 jest konieczna, aby zapewnić kompatybilność systemów finansowo-księgowych z obligatoryjną wersją systemu KSeF 2.0.

Od 2026 r. zmiany w księgowości podatników PIT. Nowe pliki JPK i rozporządzenia Ministra Finansów i Gospodarki

Ministerstwo Finansów poinformowało w komunikacie z 16 października 2025 r., że od 2026 r. wchodzą w życie nowe obowiązki dla przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą i rozliczających się w ramach podatku PIT. Podmioty prowadzące działalność gospodarczą podlegające podatkowi PIT, które co miesiąc przekazują ewidencję JPK_V7M, będą zobowiązane do prowadzenia przy użyciu programów komputerowych ksiąg rachunkowych, podatkowej księgi przychodów i rozchodów lub ewidencji przychodów. Ministerstwo Finansów udostępni bezpłatne narzędzia pozwalające na realizację obowiązków w zakresie przesyłania nowych obligatoryjnych plików JPK.

Rachunki nie będą trafiały do KSeF. Czy to oznacza, że wrócą do łask?

Już od 2026 roku podatnicy będą zobowiązani do wystawiania faktur w Krajowym Systemie e-Faktur (KSeF). System obejmie faktury ustrukturyzowane, natomiast nie dotyczy innych dokumentów, takich jak rachunki. Oznacza to, że przedsiębiorcy dokumentujący sprzedaż zwolnioną z VAT mogą wystawiać rachunki poza KSeF.

Darowizna samochodu żonie po wycofaniu z firmy. Czy to na pewno bezpieczne podatkowo? Skarbówka rozwiewa wątpliwości

Czy przekazanie żonie samochodu wycofanego z działalności gospodarczej może sprowadzić na przedsiębiorcę problemy z fiskusem? Najnowsza interpretacja skarbówki rozwiewa te wątpliwości. Urząd jasno wskazał, że darowizna auta po wycofaniu z firmy nie powoduje powstania przychodu w PIT, o ile spełnione są określone warunki. To ważna wiadomość dla przedsiębiorców, którzy zastanawiają się, jak bezpiecznie przekazać majątek firmowy do majątku prywatnego.

REKLAMA

Opodatkowanie donejtów dla twórców internetowych (PIT, VAT). Czy to naprawdę darowizna?

Przez lata środowisko twórców internetowych – streamerów, youtuberów czy użytkowników Patronite – żyło w przekonaniu, że donate’y (czyli dobrowolne wpłaty od widzów) to darowizny, a więc – do określonego limitu – nieopodatkowane. Takie podejście miało swoje źródło w języku – słowo „donate” pochodzi przecież od angielskiego „donation”, czyli darowizna.

KSeF 2.0. Co ważniejsze – prawo podatkowe, czy podręczniki Ministerstwa Finansów? Faktura ustrukturyzowana istnieje tylko wirtualnie

Opublikowany przez resort finansów, liczący kilkaset stron (!) dokument pod nazwą „Podręcznik KSeF 2.0.” (w 4. częściach), jest w wielu miejscach nie tylko sprzeczny z projektowanymi przepisami, lecz również z uchwaloną już nowelizacją ustawy o VAT – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

REKLAMA