Jakie są konsekwencje prawne śmierci wspólnika w spółce cywilnej

RADA

W zależności od tego, czy przyjmą Państwo spadek wprost, czy z dobrodziejstwem inwentarza, będą Państwo ponosić odpowiedzialność za długi spadkowe całym swoim majątkiem lub tylko do wysokości wartości spadku. Od 1 stycznia 2007 r. spadki i darowizny przekazywane w ramach najbliższej rodziny (tzn. małżonka, rodziców, dziadków, dzieci, wnuków, pasierbów, ojczyma, macochy i rodzeństwa) są zwolnione od podatku w całości. Jedyny podatek, jaki ewentualnie będą Państwo zmuszeni uiścić, to VAT. Szczegóły - w uzasadnieniu.

UZASADNIENIE

Powołanie do spadku wynika z ustawy albo z testamentu. Ponieważ małżonka nie zostawiła testamentu, konieczne jest przeprowadzenie postępowania o stwierdzenie nabycia spadku. W tym celu należy złożyć wniosek do sądu. Sądem właściwym jest sąd rejonowy ostatniego miejsca zamieszkania zmarłej. Od wniosku o stwierdzenie nabycia spadku pobierana jest stała opłata sądowa w wysokości 50 zł.

W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci oraz małżonek. Dziedziczą Państwo w równych częściach (3 x 1/3). Część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.

Do chwili przyjęcia spadku ponoszą Państwo odpowiedzialność za długi spadkowe (zobacz słownik) tylko ze spadku. Oznacza to, że spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko ze spadku. A zatem do czasu przyjęcia spadku egzekucja na zaspokojenie długu spadku dopuszczalna jest tylko ze spadku.

W opisanej sytuacji mogą Państwo przyjąć spadek wprost (przyjęcie proste), bądź z dobrodziejstwem inwentarza (zobacz słownik).Trzecią opcją jest odrzucenie spadku, ale to zapewne w Państwa przypadku nie wchodzi w rachubę. Wyboru formy przyjęcia spadku powinni Państwo dokonać w oparciu o swoją znajomość stanu majątku zmarłej.

W celu przyjęcia spadku powinni Państwo złożyć oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku w ciągu sześciu miesięcy od dnia śmierci małżonki. Brak takiego oświadczenia w powyższym terminie jest jednoznaczne z prostym przyjęciem spadku.

Od chwili przyjęcia spadku będą Państwo, niezależnie od treści oświadczenia o przyjęciu spadku (przyjęcie proste lub z dobrodziejstwem inwentarza), ponosić odpowiedzialność za długi spadkowe z całego swego majątku, zatem nie tylko ze spadku, ale i z majątku własnego. W razie prostego przyjęcia spadku spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe bez ograniczenia. Od tej zasady istnieje wyjątek: odpowiedzialność spadkobiercy z tytułu zapisów i poleceń nie sięga nigdy ponad wartość stanu czynnego spadku. W razie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku (zobacz słownik). Innymi słowy - w najgorszym przypadku długi pochłoną równowartość majątku spadkowego.

Do chwili działu spadku (zobacz słownik) ponoszą Państwo solidarną odpowiedzialność za długi spadkowe.

Od chwili działu spadku spadkobiercy ponoszą odpowiedzialność za długi spadkowe w stosunku do wielkości udziałów. Z chwilą dokonania działu spadku ustają związki współspadkobierców z tytułu wspólności majątku spadkowego i przestaje istnieć uzasadnienie dla solidarnej odpowiedzialności za długi spadkowe (zobacz słownik). Zobowiązania podzielne należy dzielić pomiędzy współspadkobierców w stosunku do wielkości przypadających im udziałów spadkowych. Jeżeli jednak świadczenie należne wierzycielowi spadkowemu jest niepodzielne, współspadkobiercy, także po dziale spadku, będą odpowiadać tak, jak dłużnicy solidarni.

Jeżeli Państwa spółka cywilna była dwuosobowa, to wraz ze śmiercią małżonka przestała po prostu istnieć. Ogromną rolę odgrywają tu zapisy umowy spółki, które mogą przewidywać wejście spadkobierców na miejsce zmarłego wspólnika. W umowie spółki cywilnej można zastrzec, iż spadkobiercy wspólnika wejdą do spółki na jego miejsce. W takim przypadku spółka nie ulega rozwiązaniu lecz kontynuuje swoją działalność posługując się nadanym jej wcześniej numerem NIP. Spółka jest zobowiązana złożyć jedynie aktualizację NIP-D oraz aktualizację NIP-2.

Prawa i obowiązki wspólnika spółki cywilnej przechodzą na jego spadkobierców (testamentowych lub ustawowych) tylko wtedy, gdy możliwość taka została przewidziana w umowie spółki. Powinni oni wówczas wskazać spółce jedną osobę (niekoniecznie musi to być któryś ze spadkobierców), która wykonywałaby ich prawa. Do tego czasu pozostali wspólnicy mogą sami podejmować wszelkie czynności w zakresie prowadzenia spraw spółki.