REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Łączenie i przekształcanie osób prawnych – skutki podatkowe

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kancelaria Prawna Skarbiec
Kancelaria Prawna Skarbiec świadczy doradztwo prawne z zakresu prawa podatkowego, gospodarczego, cywilnego i karnego.
Łączenie i przekształcanie osób prawnych – skutki podatkowe /fot. Shutterstock
Łączenie i przekształcanie osób prawnych – skutki podatkowe /fot. Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

W obrocie gospodarczym zdarzają się sytuacje, gdy przedsiębiorcy (osoby prawne) decydują się na połączenie, przekształcenie lub zmianę formy prawnej wykonywanej działalności. Istotne jest prawidłowe rozpoznanie skutków podatkowych takich transakcji, gdyż błędy w tym zakresie będą miały skutki zarówno finansowe, gospodarcze, jak i personalne dla osób zarządzających podmiotami.

Definicja połączenia i przekształcenia

REKLAMA

Wyróżnia się dwa sposoby połączenia osób prawnych. Pierwszy z nich to połączenie w drodze fuzji, czyli połączenie majątków i bytów dwóch lub więcej podmiotów w jeden (art. 492 § 1 pkt 2 Kodeksu Spółek Handlowych – dalej: KSH). Drugi rodzaj połączenia to przejęcie (inkorporacja), co oznacza przeniesienie całości majątku jednego podmiotu do innego podmiotu (art. 492 § 1 pkt 1 KSH). Zasadniczo spółki kapitałowe mogą łączyć się ze sobą, a także ze spółkami osobowymi. Istnieją jednak pewne ograniczenia wynikające z KSH. Przykładowo spółka osobowa może połączyć się z inną spółką osobową tylko przez zawiązanie spółki kapitałowej. Nie jest możliwe także łączenie spółek w likwidacji czy upadłości.

REKLAMA

Przekształcenie oznacza z cywilistycznego punktu widzenia zmianę jednej formy prawnej w inną, bez równoczesnej zmiany podmiotu w inny podmiot. Skutkiem przekształcenia nie jest zatem następstwo prawne, lecz kontynuacja działalności. Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 kwietnia 2014 r. (sygn. II FSK 1121/12) w przypadku przekształcenia podmiot przekształcony jest kontynuatorem działalności gospodarczej prowadzonej przez przekształcanego. Oznacza to, że zasadniczo po przekształceniu przekształcany podmiot nadal funkcjonuje, kontynuując działalność gospodarczą w zmienionej formie.

Zasady i cel działania instytucji

REKLAMA

Rolą Ordynacji podatkowej jest określenie skutków podatkowych w przypadku połączenia i przekształcenia. Zgodnie z art. 93 Ordynacji podatkowej osoba prawna powstała w wyniku łączenia się „wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki każdej z łączących się osób lub spółek”. Te same zasady stosowane są także przy łączeniu przez przejęcie oraz przekształcenie (art. 93a Ordynacji podatkowej). Powyższe nazywane jest sukcesją praw i obowiązków.

Instytucja następstwa prawnego została uregulowana w Ordynacji podatkowej z uwagi na skutki, jakie za sobą niesie dla podatników. Sukcesja nie zawsze oznacza konieczność przejęcia jedynie obowiązków rozliczenia podatku, ale także praw z tym związanych. Przepisy Ordynacji podatkowej stanowią generalną zasadę, którą w sposób szczegółowy precyzują poszczególne ustawy prawa materialnego. Innymi słowy, Ordynacja podatkowa określa ramowe granice sukcesji, a szczegółowe rozwiązania sprecyzowane są w poszczególnych ustawach.

Na gruncie Ordynacji podatkowej w zakresie podmiotowej kwalifikacji przejmowanych praw i obowiązków można wyodrębnić następujące kategorie:

Dalszy ciąg materiału pod wideo

- podmioty wstępujące we wszystkie prawa i obowiązki poprzednika (art. 93 § 1 i 2 oraz art. 93a–93c Ordynacji podatkowej);

- podmioty przejmujące wszelkie prawa i obowiązki z pewnymi ograniczeniami (art. 94–96);

- spadkobiercy (art. 97 § 2).

Zatem sukcesja podatkowa poza pewnymi wyjątkami dotyczy całości praw i obowiązków podmiotu przejmowanego, łączonego czy przekształcanego.

Skutki wprowadzenia i stosowania regulacji

Interpretacje podatkowe – co do zasady charakter ochronny interpretacji podatkowej dla następcy prawnego jest ograniczony. Jak wskazuje NSA w wyroku z 27 lutego 2013 r. (sygn. akt II FSK 1385/11): „Następca prawny zainteresowanego może w związku z tym skorzystać z ochrony, o jakiej mowa w art.14k i art.14m O.p. wyłącznie wówczas, gdy zainteresowany, któremu udzielono interpretacji, zastosował się do niej przed dniem połączenia (przejęcia). Uzyska przy tym ochronę tylko w takim zakresie i na takich samych warunkach, na jakich przysługiwałaby jego poprzednikowi prawnemu”. Kwestia zastosowania interpretacji podatkowej poprzednika wymaga więc odrębnej analizy.

Strata podatkowa – zgodnie z art. 7 ust. 3 pkt 4 ustawy o CIT: „Przy ustalaniu dochodu, o którym mowa w ust. 1, stanowiącego podstawę opodatkowania nie uwzględnia się strat przedsiębiorców przekształcanych, łączonych, przejmowanych lub dzielonych – w razie przekształcenia formy prawnej, łączenia lub podziału przedsiębiorców, z wyjątkiem przekształcenia spółki w inną spółkę”. Kwestia rozliczania straty jest zatem wyjątkiem od zasady sukcesji generalnej praw i obowiązków.

Polecamy: CIT 2020. Komentarz

Środki trwałe – zgodnie z art. 16g ust. 9 i art. 16h ust. 3 ustawy o CIT co do zasady spółka przejmująca stosuje te same zasady amortyzacji, co podmiot przejmowany, a wartość początkowa ustalana jest w oparciu o wysokości wartości początkowej wynikającej z ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych spółki łączonej.

Rozliczenie kosztów – w zależności od kategorii kosztów (pośrednie czy bezpośrednie) różne podmioty będą uprawnione do wykazania tych kosztów. Ponadto kolejne zagadnienia wymagające odrębnej analizy powstają w sytuacji korygowania kosztów, gdzie kwalifikacja zależy w dużej mierze od przyczyn korekty.

Skutki połączenia i przekształcenia są zatem bardzo różne i każdorazowo wymagają odrębnej, specjalistycznej analizy. Dobrą praktyką jest zaangażowanie w takie procesy zespołu doświadczonych doradców podatkowych, którzy – rozumiejąc specyfikę przedsiębiorstw – potrafią określić wiążące się z nimi konsekwencje podatkowe.

radca prawny Robert Nogacki
Kancelaria Prawna Skarbiec

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Kapitał zakładowy spółki z o.o. w 2025 r. okiem adwokata - praktyka. Wymogi prawne, pułapki, podatki, księgowość, odpowiedzialność zarządu i wspólników

Wyobraź sobie, że chcesz wystartować z nową firmą albo przekształcić jednoosobową działalność w spółkę z o.o. Formalności nie brakuje, ale jedna kwestia wraca jak bumerang: kapitał zakładowy. To pierwszy, obowiązkowy „wkład własny”, bez którego sąd nie zarejestruje spółki. Jego ustawowe minimum – 5 000 zł – może wydawać się symboliczne, jednak od sposobu, w jaki je wnosisz i później „pilnujesz”, zależy wiarygodność Twojej firmy, a czasem nawet osobista odpowiedzialność zarządu. Poniżej znajdziesz najświeższe przepisy, praktyczne podpowiedzi i pułapki, na które trzeba uważać od pierwszego przelewu aż po ewentualne obniżenie kapitału lata później.

Najniższa krajowa w 2026 r. i minimalna stawka godzinowa - jest oficjalna propozycja rządu

W dniu 12 czerwca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła propozycję wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz minimalnej stawki godzinowej w 2026 r.

Sejm przyjął ważną zmianę dla przedsiębiorców – korekta deklaracji podatkowej po kontroli celno-skarbowej coraz bliżej

W środę, 11 czerwca 2025 roku, Sejm zdecydował o skierowaniu do trzeciego czytania projektu nowelizacji ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej oraz ustawy o VAT. To istotna zmiana dla przedsiębiorców – umożliwia bowiem korektę deklaracji podatkowej po zakończeniu kontroli celno-skarbowej.

Nowelizacja ustawy o VAT: możliwe podniesienie limitu zwolnienia z 200 tys. zł do nawet 300 tys. zł

Trwają prace nad ustawą, która może przynieść realne ulgi podatkowe najmniejszym przedsiębiorcom. Ostateczna decyzja – czy limit zwolnienia z VAT wyniesie 240 tys. zł, czy aż 300 tys. zł – zależy od dalszych prac sejmowych komisji.

REKLAMA

Nowe ułatwienia dla przedsiębiorców: dane z wykazu VAT dostępne na biznes.gov.pl od 1 października 2025 r.

Jest projekt ustawy, który zakłada wprowadzenie nowych regulacji umożliwiających przedsiębiorcom łatwiejszy dostęp do wykazu podatników VAT za pośrednictwem portalu biznes.gov.pl. Zmiany mają uprościć weryfikację kontrahentów, zwiększyć bezpieczeństwo obrotu gospodarczego i ograniczyć formalności papierowe.

Kupujesz rzeczy przez internet? Za te towary musisz zapłacić podatek w ciągu 14 dni

Polacy chętnie kupują różne rzeczy przez internet, ale nie wiedzą, że niektóre transakcje rządzą się swoimi prawami. Fiskus ma coraz więcej możliwości, żeby sprawdzić, kto nie zapłacił podatku PCC. Monika Piątkowska, doradca podatkowy w e-pity.pl i fillup.pl, wyjaśnia, kiedy zachować szczególną czujność i jak uniknąć ewentualnych problemów ze skarbówką.

Można znaleźć 50 mld zł na podwyżkę kwoty wolnej w PIT do 60 tys. zł. Prof. Modzelewski podpowiada rządowi D. Tuska, gdzie szukać pieniędzy

Można domyślać się, że politycznym „być albo nie być” obecnego rządu jest „dowiezienie” (jak to się mówi) swoich obietnic z 2023 roku. Wśród nich najważniejszą (obiektywnie) jest podwyższenie do 60 tys. kwoty wolnej od podatku dochodowego od osób fizycznych. Jest to dziś nierealne, bo w tym roku w budżecie państwa z tego podatku pojawiła się kwota minus 22 mld złotych (tak, po raz pierwszy w historii mamy ujemne dochody budżetowe), a miało być za cały rok 31 mld zł (czyli o 60 mld zł mniej niż w roku 2024).

Obowiązkowy KSeF - podatnicy zagraniczni z większymi przywilejami niż polscy. Sprostowanie i wyjaśnienia Ministerstwa Finansów

W wyjaśnieniach przesłanych 9 czerwca 2025 r.do naszej redakcji, Ministerstwo Finansów wyjaśnia, że w decyzji derogacyjnej dot. obowiązkowego modelu KSeF, Polska została upoważniona – w przypadku podatników mających siedzibę na jej terytorium – do akceptowania wyłącznie tych faktur, które zostały wystawione w postaci dokumentów lub not w formie elektronicznej. Ponadto została upoważniona do wprowadzenia przepisów zakładających, że stosowanie faktur elektronicznych wystawianych na terytorium Polski nie jest uzależnione od akceptacji odbiorcy. Jak wskazuje Ministerstwo, Komisja Europejska zastrzegła (co zostało potwierdzone przez Radę UE), że przyznane Polsce upoważnienie dotyczące wprowadzenia obowiązkowego fakturowania elektronicznego nie powinno naruszać prawa klientów do otrzymywania faktur papierowych w przypadku transakcji wewnątrzwspólnotowych.

REKLAMA

Efektywny controlling w biznesie – czyli jaki? Jakie procesy w firmie można zauważalnie usprawnić dzięki wdrożeniu controllingu?

Controlling to znacznie więcej niż tylko kontrola kosztów czy tworzenie raportów. To kompleksowe podejście do zarządzania przedsiębiorstwem, które dostarcza informacji niezbędnych do podejmowania trafnych decyzji. Efektywny controlling staje się dziś jednym z kluczowych elementów przewagi konkurencyjnej, szczególnie w czasach dynamicznych zmian, rosnącej złożoności i presji na efektywność. Ale które obszary działalności firmy najbardziej zyskują na wdrożeniu nowoczesnego controllingu?

Firmy chcą zatrudniać księgowych, ale… nie mają kogo! Brakuje ekspertów z doświadczeniem

Mimo stabilnej sytuacji kadrowej i rosnących wynagrodzeń, aż 84% księgowych przyznaje: znalezienie doświadczonego specjalisty to dziś prawdziwe wyzwanie. Barometr nastrojów 2025 pokazuje, że firmy częściej planują rekrutację niż redukcje – ale idealny kandydat musi dziś mieć znacznie więcej niż tylko znajomość Excela.

REKLAMA