REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Cesja wierzytelności i przejęcie długu w podatku dochodowym od osób prawnych

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Izabela Żurkowska-Mróz
Doradca podatkowy
Cesja wierzytelności i przejęcie długu w podatku dochodowym od osób prawnych /fot.Shutterstock
Cesja wierzytelności i przejęcie długu w podatku dochodowym od osób prawnych /fot.Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Cesja wierzytelności lub przejęcie długu są powszechnie stosowane w rozliczeniach pomiędzy spółkami. Umowa cesji, czyli przelewu wierzytelności zawierana jest między zbywcą wierzytelności – cedentem, a nabywcą wierzytelności - cesjonariuszem. W efekcie zmienia się osoba wierzyciela. Przejęcie długu nastąpić może poprzez umowę między wierzycielem a osobą trzecią – przejemcą długu, za zgodą dłużnika albo poprzez umowę między dłużnikiem a przejemcą długu, za zgodą wierzyciela. W efekcie zmienia się osoba dłużnika.

Jeżeli wierzytelność została uprzednio zaliczona do przychodów należnych cedenta, zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 865 ze zm., dalej „updop”), odpłatność za zbytą wierzytelność nie zwiększa przychodów, ponieważ w tym przypadku następuje jedynie spłata należności zaliczonej już wcześniej do przychodów. Natomiast, gdy wierzytelność zbywana jest przez podmiot, który wcześniej nabył ją, np. w celu windykacji lub dalszej odsprzedaży, kwota uzyskana przez cedenta jest dla niego przychodem. Dzieje się tak, ponieważ wierzytelność, aż do momentu dalszego jej zbycia lub wyegzekwowania, nie stanowi przychodu podatkowego. Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 16 ust. 1 pkt 39 updop, do kosztów uzyskania przychodu nie zalicza się strat powstałych z tytułu odpłatnego zbycia wierzytelności. Wyjątek stanowi odpłatne zbycie wierzytelności zaliczonych uprzednio do przychodów należnych, podatnik może uwzględnić w kosztach uzyskania przychodów zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 39 w związku z art. 15 ust. 1 updop stratę powstałą w wyniku tej transakcji do wysokości uprzednio zarachowanej jako przychód należny, tj. przychód w kwocie netto (bez podatku od towarów i usług). Zgodnie z dyspozycją art. 16 ust. 1 pkt 20 updop do kosztów uzyskania przychodu nie zalicza się wierzytelności odpisanych jako przedawnione.

REKLAMA

Autopromocja

REKLAMA

W myśl art. 12 ust 4b updop, jeżeli wynajmujący lub wydzierżawiający przeniósł na rzecz osoby trzeciej wierzytelności z tytułu opłat wynikających z umowy najmu lub dzierżawy rzeczy albo praw majątkowych oraz umów o podobnym charakterze, a umowy te między stronami nie wygasają, do przychodów wynajmującego lub wydzierżawiającego nie zalicza się kwot wypłaconych przez osobę trzecią z tytułu przeniesienia wierzytelności. Opłaty ponoszone przez najemcę lub dzierżawcę na rzecz osoby trzeciej stanowią przychód wynajmującego lub wydzierżawiającego w dniu wymagalności zapłaty. Do kosztów uzyskania przychodów, wynajmującego lub wydzierżawiającego zalicza się zapłacone osobie trzeciej dyskonto lub wynagrodzenie (art. 15 ust 7 updop).

Po stronie cesjonariusza odpłatne nabycie wierzytelności nie stanowi czynności skutkującej powstaniem przychodu/kosztu podatkowego a tym samym nie powstaje obowiązek podatkowy w momencie nabycia wierzytelności. Przychód podatkowy powstanie dopiero w momencie faktycznej realizacji wierzytelności, tj. dalszej odsprzedaży, windykacji lub dobrowolnej spłaty przez dłużnika. Wydatek poniesiony na zakup wierzytelności będzie natomiast kosztem podatkowym dopiero z chwilą spłaty przez dłużnika nabytej przez Cesjonariusza wierzytelności lub jej części, zgodnie z dyspozycją art. 15 ust. 4 updop.

Do przychodów podatkowych cesjonariusz zaliczyć powinien kwoty wpłacane przez dłużnika w miarę ich uzyskiwania, tj. w dacie ich wpływu na rachunek bankowy. Wydatek poniesiony na zakup wierzytelności będzie kosztem podatkowym dopiero z chwilą spłaty przez dłużnika nabytej przez cesjonariusza wierzytelności lub jej części. Dopiero w tym momencie poniesione wydatki pozostaną w związku z uzyskanymi przychodami.

Do rozpatrywania momentu powstania przychodu w związku z nabyciem wierzytelności należy zastosować art. 12 ust. 3e updop.. Stosownie do art. 12 ust. 3e updop w przypadku otrzymania przychodu, o którym mowa w art. 12 ust. 3 updop, do którego nie stosuje się ust. 3a, 3c, 3d, za datę powstania przychodu uznaje się dzień otrzymania zapłaty.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Od 2019 roku, koszty nabycia wierzytelności bądź pakietu wierzytelności są rozpoznawane wprost w kwocie odpowiadającej kwocie uzyskanego przychodu, do momentu zrównania się przychodu ze spłaty wierzytelności (pakietu wierzytelności) z kwotą poniesioną na jej nabycie. Czyli dopiero od momentu, gdy kwota spłat dokonywanych przez dłużnika przekroczy kwotę poniesioną na zakup wierzytelności powstaje dochód stanowiący podstawę opodatkowania. Z pakietem wierzytelności mamy do czynienia w przypadku nabycia w ramach jednej transakcji co najmniej 100 wierzytelności bez wyodrębnienia ceny nabycia poszczególnych wierzytelności. Dochód z pakietu wierzytelności stanowi nadwyżka przychodów uzyskanych z wierzytelności wchodzących w skład pakietu wierzytelności nad kosztem nabycia pakietu wierzytelności (art. 15ab ust 1 updof).

Dla momentu rozpoznania kosztu nie ma znaczenia, czy cesjonariusz faktycznie zapłaciła za przejętą wierzytelność, ponieważ na gruncie updop koszt nie sprowadza się tylko do wydatku. Kosztem podatkowym jest świadczenie o określonej wartości poniesione w celu osiągnięcia przychodu, które wpływa na strukturę pasywów i aktywów. Z literalnego brzmienia przepisu art. 15 ust. 4e updop wynika jednoznacznie, że ustawodawca uzależnia moment, w którym wydatek staje się kosztem uzyskania przychodów, od momentu ujęcia go w księgach zgodnie z zasadami ustawy o rachunkowości

Przejęcie długu dokonane przez przejemcę długu w zamian za wynagrodzenie równe wartości przejmowanych zobowiązań, w tym ewentualnych odsetek naliczonych do dnia zawarcia umowy przejęcia długu, jest neutralne dla dotychczasowego dłużnika z podatkowego punktu widzenia, tj. nie będzie powodować po stronie dłużnika powstania obowiązku rozpoznania przychodu podatkowego tak, jak miałoby to miejsce w przypadku zwolnienia z długu. W przypadku przejęcia długu za wynagrodzeniem równym wartości przejętego zadłużenia, po stronie dotychczasowego dłużnika nie powstanie też koszt podatkowy.  Podmiot będący przejemcą długu wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki dotychczasowego dłużnika. W konsekwencji zwiększa swoje aktywa i jest to zwiększenie trwałe oraz definitywne, co oznacza powstanie przychodu. Wynagrodzenie z tytułu przejęcia zobowiązań handlowych jest przychodem w momencie otrzymania. Również w tym momencie przejemca długu powinien rozpoznać koszt uzyskania przychodu z tytułu spłaty długu. Przychód u przejemcy długu powstaje na moment otrzymania środków pieniężnych, czyli ich wpływu bezpośrednio do majątku podatnika, na podstawie art. 12 ust. 3e updop.

Wynagrodzenie z tytułu przejęcia długu pożyczkowego, analogicznie do otrzymanych pożyczek, nie jest przychodem w części przypadającej na kwotę kapitału. Przychodem i kosztem przejemcy długu powinny być natomiast odpowiednio przejęte naliczone odsetki oraz zapłacone odsetki od pożyczki, które nie stanowią przychodu pożyczkobiorcy. W wyroku NSA z 16 stycznia 2018 r., sygn. II FSK 3584/15 sąd uznał, że w sytuacji, gdy przejemca przejmuje dług wynikający z umowy kredytowej, a zatem będzie zobowiązany na tej podstawie do spłaty pozostałej części kredytu, nie uzyskuje przychodu, bowiem w tej samej wysokości/kwocie będzie zobowiązany do spłaty tego kredytu. Kosztem uzyskania przychodu będą wydatki poniesione przez przejemcę długu na spłatę przejętego długu.

Polecamy: PODATKI 2020 – Komplet

W przypadku przejęcia długu pożyczkowego przejemca długu uprawniony jest do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwoty zapłaconych odsetek od kapitału pożyczki, naliczonych od dnia przejęcia zobowiązania od dłużnika, w momencie dokonania przez przejemcę długu faktycznej zapłaty tych odsetek. Skoro przejęcie długu nie narusza istniejącego stosunku zobowiązaniowego, a jedynie powoduje zmianę podmiotową, po stronie dłużnika, te koszty, które mógłby rozpoznawać dłużnik na gruncie updop, może rozpoznawać analogicznie przejemca długu. W myśl regulacji art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. a) i pkt 11 updop nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na spłatę pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów), jak również naliczonych, lecz niezapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów). Tym samym odsetki od pożyczek/kredytów mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów dopiero w momencie ich kapitalizacji lub faktycznej zapłaty.

Skutek potrącenia wzajemnych wierzytelności między podmiotami jest identyczny z otrzymaniem przez wierzyciela zapłaty pieniężnej.  Potrącenia dokonuje się przez oświadczenie złożone drugiej stronie. Oświadczenie ma moc wsteczną od chwili, gdy potrącenie stało się możliwe. Oznacza to, że wierzytelności obu podmiotów muszą być wymagalne, czyli upłynął już termin ich spełnienia. Zatem i jeden, i drugi wierzyciel mogą nawzajem żądać od siebie spełnienia należnych im świadczeń. Rozpoznanie kosztu z tytułu nabycia wierzytelności oraz przychodu z tytułu potrącenia i wygaśnięcia wierzytelności nastąpi w momencie najpóźniej wymagalnej wierzytelności. Ewentualna nadwyżka wartości potrącenia w stosunku do ceny nabycia wierzytelności przez spółkę stanowi jej dochód.

Izabela Żurkowska-Mróz, doradca podatkowy

Podstawa prawna

- art. 12 ust. 2, ust. 3, ust. 3e, ust. 4b, art. 15 ust. 1, ust. 4, ust 4e, ust. 7, art. 15ab, ust 1, art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. a), pkt 11 pkt 20, pkt. 39 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 865 ze zm.),

- wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16 stycznia 2018 r., sygn. II FSK 3584/15.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Jak uzyskać dofinansowanie z urzędu pracy do zatrudnienia pracownika - zasady w 2025 roku

Zatrudnienie pracownika przeważnie wiążę się z dużymi kosztami. Trudno się dziwić, że przedsiębiorcy szukają oszczędności i szukają rozwiązań, aby móc zapłacić jak najmniej. Istnieją różne formy wsparcia przedsiębiorców, np. dofinansowanie na zatrudnienie pracownika z Urzędu Pracy. Jak wygląda proces ubiegania się o takie dofinansowanie? Poniżej opiszę kilka możliwych dofinansowań, o które może się starać przedsiębiorca.

KSeF już za rogiem. Tysiące firm nieprzygotowanych – cyfrowe wykluczenie może kosztować fortunę

Cyfrowy obowiązek, który może zaskoczyć wielu przedsiębiorców – od 2026 r. e-fakturowanie stanie się przymusem. Problem? Rząd uznał, że „wykluczenie cyfrowe” dotyczy wyłącznie najmniejszych firm. W praktyce zagrożeni są także starsi przedsiębiorcy, mikrofirmy bez dostępu do IT, a nawet ci, którzy nie mają stabilnego internetu. Brak przygotowania oznacza paraliż działalności, karne odsetki i utratę klientów. Czas ucieka – a system nie wybacza błędów.

ZUS: Przedsiębiorcy z niepełnosprawnościami z niższą roczną składką zdrowotną. Trzeba spełnić 4 warunki

Przedsiębiorcy, którzy mają orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności mogą korzystać z ulgi i obniżyć roczną składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Krzysztof Cieszyński, Regionalny Rzecznik Prasowy województwa pomorskiego wyjaśnia jakie warunki trzeba spełnić, by skorzystać z tej ulgi.

Prawa autorskie do treści biznesowych publikowanych w social mediach. Kiedy można legalnie wykorzystać zdjęcie lub wideo? Co każda firma wiedzieć powinna

W erze cyfrowej, gdzie granice między komunikacją osobistą a firmową coraz bardziej się zacierają, prawa autorskie w social mediach stają się kluczową kwestią dla każdego biznesu. Generowanie własności intelektualnej przestało być domeną wyłącznie branż kreatywnych — dziś dotyczy praktycznie każdej firmy, która promuje swoje produkty lub usługi w internecie.

REKLAMA

Zwierzęta w firmie a koszty uzyskania przychodu. Jak argumentować przed urzędem skarbowym? Interpretacje fiskusa: pies, akwarium i inne przypadki

Czy pies w firmie może być kosztem uzyskania przychodu? A akwarium – elementem budującym wizerunek? Coraz więcej przedsiębiorców zadaje sobie te pytania, zwłaszcza w czasach, gdy granica między przestrzenią zawodową a prywatną bywa płynna. Praktyka i interpretacje podatkowe pokazują, że... to zależy.

Będzie likwidacja JPK VAT? Prof. Modzelewski: nieoficjalnie mówi się o redukcji obowiązków

Od samego początku (można sprawdzić) byłem krytykiem wprowadzenia powszechnych „jotpeków”, czyli zmuszania ogółu podatników do systematycznego wysyłania urzędom skarbowym ich ewidencji podatkowych. Po co zaśmiecać archiwa tych organów bilionami zbędnych informacji, do których nigdy nie sięgnie i nie można ich racjonalnie zinterpretować?

Księgowi nie spodziewają się w najbliższej przyszłości wielkich rewolucji w wynagrodzeniu i systemie swojej pracy

Co księgowi naprawdę myślą o kondycji swojej branży? Ukazał się pierwszy w Polsce barometr nastrojów księgowych. Jak oceniają oni miniony rok, czego oczekują po 2025. Odpowiedzi badanych księgowych pokazują prawdziwy obraz branży.

Zasada wielokrotności opodatkowania wyrobów akcyzowych w przypadku wtórnego obowiązku podatkowego a zmiana podatkowego przeznaczenia wyrobu akcyzowego

Istotnym problemem prawnym i praktycznym jest możliwość wielokrotnego opodatkowania tego samego wyrobu akcyzowego na etapie wtórnego obowiązku podatkowego (zwanego również obowiązkiem podatkowym drugiego stopnia.) – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

REKLAMA

Ulga na ekspansje a koszty marketingowe – jak szeroki jest katalog wydatków?

Niedawna interpretacja podatkowa (sygn. 0111-KDIB2-1.4010.66.2025.2.ED) dla producenta opakowań z tworzyw sztucznych rozstrzyga tę kwestię, wskazując, które wydatki targowe i promocyjne podlegają odliczeniu, a które - mimo argumentacji podatnika - pozostają poza zakresem ulgi. Organ zastosował ścisłą wykładnię językową, potwierdzając kwalifikowalność jedynie części ponoszonych przez przedsiębiorców kosztów.

KSeF 2026: Pożegnanie z papierowymi fakturami. Jak przygotować się na rewolucję w rozliczeniach VAT i uniknąć kar i problemów z fiskusem [branża TSL]

Niecały rok dzieli podatników VAT (w tym branżę transportową) od księgowej rewolucji. Ministerstwo Finansów potwierdziło w komunikacie z kwietnia 2025 r., że początek 2026 roku to ostateczny termin wejścia w życie Krajowego Systemu e-Faktur dla większości przedsiębiorców. Oznacza to, że już niedługo sektor TSL, zdominowany przez rozliczenia papierowe, musi stać się cyfrowy. To wyzwanie zwłaszcza dla spedycji, które rozliczają się z wieloma podmiotami równocześnie. Jak przygotować się do wdrożenia KSeF, by uniknąć problemów i kar?

REKLAMA