REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Hipoteka przymusowa w przepisach Ordynacji podatkowej

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kancelaria Prawna Skarbiec
Kancelaria Prawna Skarbiec świadczy doradztwo prawne z zakresu prawa podatkowego, gospodarczego, cywilnego i karnego.
Hipoteka przymusowa na gruncie Ordynacji podatkowej /fot. Shutterstock
Hipoteka przymusowa na gruncie Ordynacji podatkowej /fot. Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Jednymi z podmiotów, którym przysługuje uprawnienie utworzenia hipoteki przymusowej, są Skarb Państwa i jednostki samorządu terytorialnego. Na mocy przepisów Ordynacji podatkowej podmiotom tym przysługuje hipoteka na wszystkich nieruchomościach podatnika, płatnika, inkasenta, następcy prawnego lub osób trzecich z tytułu zobowiązań podatkowych.

Na mocy art. 244 Kodeksu Cywilnego hipoteka zalicza się do zamkniętego katalogu ograniczonych praw rzeczowych. Cechą charakterystyczną tego typu praw jest to, że przyznają one osobie niebędącej właścicielem uprawnienia do rzeczy cudzej, które są skuteczne wobec osób trzecich (erga omnes). Zakres tych uprawnień jest każdorazowo definiowany w przepisach stanowiących podstawę ustroju konkretnego prawa. Co więcej, osobie, której przynależy ograniczone prawo rzeczowe, przysługują określone w przepisach prawa uprawnienia do ochrony tego prawa. Z tym korespondują także obowiązki innych osób powstrzymywania się od działań, które uniemożliwiałyby lub utrudniałyby wykonywanie uprawnień przez osobę, której przynależy ograniczone prawo rzeczowe. Powyższa ochrona odnosi się także do właściciela rzeczy obciążonej tym prawem.

REKLAMA

Czym jest hipoteka?

Podstawę ustroju instytucji hipoteki kształtuje ustawa z 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece. Zgodnie z art. 65 tej ustawy hipoteka jest prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości, ustanawianym w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności wynikającej z określonego stosunku prawnego. Specyficznym rodzajem hipoteki jest hipoteka przymusowa, o której mowa w art. 109 i następnych ww. ustawy.

Charakterystyka hipoteki przymusowej

Cechą charakterystyczną hipoteki przymusowej, jak wynika już z samej jej nazwy, jest fakt, iż jest to hipoteka ustanawiana niezależnie od woli właściciela (w przeciwieństwie np. do hipoteki umownej, która jest spotykana często w relacji kredytobiorca – kredytodawca [bank]). Podstawą do ustanowienia tego typu hipoteki jest istnienie tytułu wykonawczego, tzn. tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności. Takim tytułem wykonawczym może być prawomocny wyrok sądu czy decyzja administracyjna. Wierzyciel, który dysponuje tytułem wykonawczym (tzn. jego wierzytelność została potwierdzona przez właściwy organ), może na tej podstawie zwrócić się o uzyskanie hipoteki na wszystkich nieruchomościach dłużnika. W przypadku, gdy właścicielem nieruchomości jest Skarb Państwa, hipoteka przymusowa może być ustanowiona w konkretnych wypadkach przewidzianych w przepisach prawa.

Hipoteka w świetle przepisów Ordynacji podatkowej

Jednymi z podmiotów, którym przysługuje uprawnienie utworzenia hipoteki przymusowej, są Skarb Państwa i jednostki samorządu terytorialnego. Na mocy art. 34 Ordynacji podatkowej podmiotom tym przysługuje hipoteka na wszystkich nieruchomościach podatnika, płatnika, inkasenta, następcy prawnego lub osób trzecich z tytułu zobowiązań podatkowych powstałych z dniem doręczenia decyzji organu podatkowego ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego, a także z tytułu zaległości podatkowych w podatkach stanowiących dochód ww. podmiotów oraz odsetek za zwłokę od tych zaległości. Katalog podmiotów, na których nieruchomości można ustanowić hipotekę przymusową, stanowi w praktyce listę wszystkich kategorii podmiotów występujących w prawie podatkowym mogących wystąpić w charakterze dłużników. Opisana powyżej instytucja ma jak najbardziej charakter hipoteki przymusowej, bowiem ustanowienie takiej hipoteki jest niezależne od woli podatnika czy innej osoby z katalogu wskazanego powyżej, której dotyczy postępowanie.

Przepisy przewidują, że przedmiotem takiej hipoteki przymusowej może być: 1) część ułamkowa nieruchomości, jeżeli stanowi udział podatnika; 2) nieruchomość stanowiąca przedmiot współwłasności łącznej podatnika i jego małżonka; 3) nieruchomość stanowiąca przedmiot współwłasności łącznej wspólników spółki cywilnej lub część ułamkowa nieruchomości stanowiąca udział wspólników spółki cywilnej – z tytułu zaległości podatkowych spółki; 4) użytkowanie wieczyste wraz z budynkami i urządzeniami na użytkowanym gruncie stanowiącymi własność użytkownika wieczystego lub udział w tym prawie; 5) spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu lub udział w tym prawie; 6) wierzytelność zabezpieczona hipoteką; 7) statek morski lub statek morski w budowie wpisane do rejestru okrętowego. Jak zatem wynika ze wskazanego katalogu, przedmiotem opisywanej hipoteki przymusowej może być nieruchomość, określone ograniczone prawo rzeczowe, wierzytelność zabezpieczona hipoteką czy statek morski (ruchomy wyjątek od zasady, że hipoteka odnosi się do nieruchomości).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Tryb wpisu hipoteki do księgi wieczystej

Opisywana hipoteka przymusowa w obecnym stanie prawnym ma charakter jawny – powstaje wyłącznie w razie dokonania wpisu w księdze wieczystej. Stanowi to realizację zasady rękojmi wiary księgi wieczystej, której celem jest zwiększenie zaufania nabywcy do stanu prawnego nieruchomości ujawnionego w księgach wieczystych. Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, w której przedmiot hipoteki przymusowej nie posiada księgi wieczystej – wówczas zabezpieczenie zobowiązań podatkowych dokonywane jest przez złożenie wniosku o wpis do zbioru dokumentów. Wpisu hipoteki przymusowej do księgi wieczystej dokonuje właściwy sąd rejonowy, chyba że wpis miałby dotyczyć hipoteki morskiej przymusowej – w takiej sytuacji wpisu dokonywać będzie właściwa izba morska na wniosek organu podatkowego.

Polecamy: PODATKI 2020 – Komplet

Podstawą wpisu hipoteki przymusowej do księgi wieczystej jest co do zasady doręczona decyzja: 1) ustalająca wysokość zobowiązania podatkowego, 2) określająca wysokość zobowiązania podatkowego, 3) określająca wysokość odsetek za zwłokę, 4) o odpowiedzialności podatkowej płatnika lub inkasenta, 5) o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej, 6) o odpowiedzialności spadkobiercy, 7) określająca wysokość zwrotu podatku. Wyjątkiem od zasady jest wystawienie tytułu wykonawczego lub zarządzenia zabezpieczenia bez wydawania ww. decyzji, jeżeli taki tryb przewidują przepisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Zaspokojenie z przedmiotu hipoteki przymusowej będzie następowało w trybie przewidzianym dla postępowania egzekucyjnego w administracji, chyba że z przedmiotu hipoteki jest prowadzona egzekucja przez sądowy organ egzekucyjny. Co istotne, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa niewykonania zobowiązania podatkowego przez dłużnika, organ podatkowy ma obowiązek wezwać w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowej taką osobę do złożenia oświadczenia (pod rygorem odpowiedzialności karnej) dotyczącego nieruchomości i praw majątkowych, które mogą być przedmiotem hipoteki przymusowej oraz o rzeczach ruchomych, a także zbywalnych prawach majątkowych, które mogą być przedmiotem zastawu skarbowego. Strona takiego postępowania lub kontrolowany mogą bez żadnych konsekwencji odmówić złożenia tego typu oświadczenia.

radca prawny Robert Nogacki
Kancelaria Prawna Skarbiec

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami w 2025 r. Jak i ile można zaoszczędzić na wpłatach do PFRON? Case study i obliczenia dla pracodawcy

Dlaczego 5 maja to ważna data w kontekście integracji i równości? Co powstrzymuje pracodawców przed zatrudnianiem osób z niepełnosprawnościami? Jakie są obowiązki pracodawcy wobec PFRON? Wyjaśniają eksperci z HRQ Ability Sp. z o.o. Sp. k. I pokazują na przykładzie ile może zaoszczędzić firma na zatrudnieniu osób z niepełnosprawnościami.

Koszty NKUP w księgach rachunkowych - klasyfikacja i księgowanie

– W praktyce rachunkowej i podatkowej przedsiębiorcy często napotykają na wydatki, które - mimo że wpływają na wynik finansowy jednostki - to jednak nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów (tzw. NKUP) – zauważa Beata Tęgowska, ekspertka ds. księgowości i płac z Systim.pl i wyjaśnia jak je prawidłowo klasyfikować i księgować?

Zmiany w podatku od spadków darowizn w 2025 r. Likwidacja obowiązku uzyskiwania zaświadczenia z urzędu skarbowego i określenie wartości nieodpłatnej renty [projekt]

W dniu 28 kwietnia 2025 r. w Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów opublikowano założenia nowelizacji ustawy o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn. Ta nowelizacja ma dwa cele. Likwidację obowiązku uzyskiwania zaświadczenia naczelnika urzędu skarbowego potwierdzającego zwolnienie z podatku od spadków i darowizn

na celu ograniczenie formalności i zmniejszenie barier administracyjnych wynikających ze stosowania ustawy o podatku od spadków i darowizn, związanych z dokonywaniem obrotu majątkiem nabytym tytułem spadku lub inny nieodpłatny sposób objęty zakresem ustawy o podatku od spadków i darowizn, od osób z kręgu najbliższej rodziny, a także uproszczenie rozliczania podatku z tytułu nabycia nieodpłatnej renty.

Co zmieni unijne rozporządzenie w sprawie maszyn od 2027 roku. Nowe wymogi prawne cyberbezpieczeństwa przemysłu w UE

Szybko zachodząca cyfrowa transformacja, automatyzacja, integracja środowisk IT i OT oraz Przemysł 4.0 na nowo definiują krajobraz branży przemysłowej, przynosząc nowe wyzwania i możliwości. Odpowiedzią na ten fakt jest m.in. przygotowane przez Komisję Europejską Rozporządzenie 2023/1230 w sprawie maszyn. Firmy działające na terenie UE muszą dołożyć starań, aby sprostać nowym, wynikającym z tego dokumentu standardom przed 14 stycznia 2027 roku.

REKLAMA

Skarbówka kontra przedsiębiorcy. Firmy odzyskują miliardy, walcząc z niesprawiedliwymi decyzjami

Tysiące polskich firm zostało oskarżonych o udział w karuzelach VAT - często niesłusznie. Ale coraz więcej z nich mówi "dość" i wygrywa w sądach. Tylko w ostatnich latach odzyskali aż 2,8 miliarda złotych! Sprawdź, dlaczego warto walczyć i jak nie dać się wciągnąć w urzędniczy absurd.

Krajowy System e-Faktur – czas na konkrety. Przygotowania nie powinny czekać. Firmy muszą dziś świadomie zarządzać dostępnością zasobów, priorytetami i ryzykiem "przeciążenia projektowego"

Wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) przeszło z etapu spekulacji do fazy przygotowań wymagających konkretnego działania. Ministerstwo Finansów ogłosiło nowy projekt ustawy, który wprowadza obowiązek korzystania z KSeF, a 25 kwietnia skończył się okres konsultacji publicznych. Dla wszystkich zainteresowanych oznacza to jedno: czas, w którym można było czekać na „ostateczny kształt przepisów”, dobiegł końca. Dziś wiemy już wystarczająco dużo, by prowadzić rzeczywiste przygotowania – bez odkładania na później. Ekspert komisji podatkowej BCC, radca prawny, doradca podatkowy Tomasz Groszyk o wdrożeniu Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF).

Wdrożenie KSeF i JPK_CIT to nie lada wyzwanie dla firm w 2025 r. [KOMENTARZ EKSPERCKI]

Rok 2025 będzie się przełomowy dla większości działów finansowych polskich firm. Wynika to z obowiązków podatkowych nałożonych na przedsiębiorców w zakresie konieczności wdrożenia obligatoryjnego e-fakturowania (KSeF) oraz raportowania danych księgowo- podatkowych w formie nowej schemy JPK_CIT.

Sprzedałeś 30 rzeczy w sieci przez rok? Twoje dane ma już urząd skarbowy. Co z nimi zrobi? MF i KAS walczą z szarą strefą w handlu internetowym i unikaniem płacenia podatków

Ministerstwo Finansów (MF) i Krajowa Administracja Skarbowa (KAS) wdrożyły unijną dyrektywę (DAC7), która nakłada na operatorów platform handlu internetowego obowiązki sprawozdawcze. Dyrektywa jest kolejnym elementem uszczelnienia systemów podatkowych państw członkowskich UE. Dyrektywa nie wprowadza nowych podatków. Do 31 stycznia 2025 r. operatorzy platform mieli obowiązek składać raporty do Szefa KAS za lata 2023 i 2024. 82 operatorów platform przekazało za ten okres informacje o ponad 177 tys. unikalnych osobach fizycznych oraz ponad 115 tys. unikalnych podmiotach.

REKLAMA

2 miliony firm czeka na podpis prezydenta. Stawką jest niższa składka zdrowotna

To może być przełom dla mikroprzedsiębiorców: Rada Przedsiębiorców apeluje do Andrzeja Dudy o podpisanie ustawy, która ulży milionom firm dotkniętym Polskim Ładem. "To test, czy naprawdę zależy nam na polskich firmach" – mówią organizatorzy pikiety zaplanowanej na 6 maja.

Obowiązkowe ubezpieczenie OC księgowych nie obejmuje skutków błędów w deklaracjach podatkowych. Ochrona dopiero po wykupieniu rozszerzonej polisy OC

Księgowi w biurach rachunkowych mają coraz mniej czasu na złożenie deklaracji podatkowych swoich klientów – termin składania m.in. PIT-36, PIT-37 i PIT-28 mija 30 kwietnia. Pod presją czasu księgowym zdarzają się pomyłki, np. błędne rozliczenie ulg, nieuwzględnienie wszystkich przychodów czy pomyłki w zaliczkach na podatek. W jednej z takich spraw nieprawidłowe wykazanie zaliczek w PIT-36L zakończyło się naliczonymi przez Urząd Skarbowy odsetkami w wysokości ponad 7000 zł. Obowiązkowe ubezpieczenie OC księgowych nie obejmuje błędów w deklaracjach podatkowych – ochronę zapewnia dopiero wykupienie rozszerzonej polisy.

REKLAMA