Skutki podatkowe ustanowienia hipoteki przymusowej

Hipoteka przymusowa

Hipoteka przymusowa stanowi jeden ze sposobów zabezpieczenia interesów wierzycieli, którymi przy zaległościach podatkowych są Skarb państwa oraz jednostki samorządu terytorialnego. Służy ona w celu zapewnienia, iż obowiązki spoczywające na podatniku zostaną wykonane. Istotne przy tym rodzaju odpowiedzialności jest zabezpieczenie interesów organów skarbowych konkretnym przedmiotem majątkowym – inaczej niż w przypadku odpowiedzialności osobistej, prawo to polega na zabezpieczeniu roszczenia oznaczonym składnikiem majątku podatnika, nawet jeśli właścicielem nieruchomości w chwili realizacji owego zabezpieczenia staje się inna osoba. Każdy nabywca nieruchomości, która staje się przedmiotem hipoteki przymusowej, staje się z mocy prawa dłużnikiem zobowiązania hipotecznego.

Hipoteka przymusowa wynikająca z przepisów Ordynacji podatkowej ma charakter łączny. Oznacza to, iż obciąża ona wszelkie nieruchomości wchodzące w skład majątku podatnika. Ustanowić ją można drogą umowną z zastosowaniem przepisów Kodeksu cywilnego, może zostać także ustanowiona na mocy decyzji organu skarbowego, przy czym owa decyzja nie musi być ostateczna.

Zakres hipoteki przymusowej

Katalog podmiotów, których majątek może zostać obłożony hipoteką przymusową jest bardzo szeroki i obejmuje swym zakresem zarówno podatników, jak i płatników czy inkasentów. Warunkiem jest tutaj dopuszczenie się nieprawidłowości przy realizacji zobowiązania podatkowego. Przede wszystkim chodzi tutaj o takie sytuacje, w których podmioty zostają zobowiązane do uregulowania należności podatkowych drogą decyzji organu podatkowego. Jeśli tego nie zrobią, powstanie po ich stronie zaległość podatkowa. Jej zabezpieczenie może polegać na ustanowieniu hipoteki, którą ustanowić można na:

- części ułamkowej nieruchomości, jeśli stanowi ona udział podatnika;

- nieruchomości stanowiącej przedmiot współwłasności łącznej podatnika i jego małżonka;

- nieruchomości stanowiącej przedmiot współwłasności łącznej wspólników spółki cywilnej lub części ułamkowej nieruchomości stanowiącej udział wspólników spółki cywilnej (z tytułu zaległości podatkowych);

- prawie użytkowania wieczystego lub udziału w tym prawie;

- prawie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w tym prawie;

- wierzytelności zabezpieczonej hipoteką;

- statku morskim lub statku morskim w budowie wpisanym do rejestru okręgowego.

Skutki podatkowe hipoteki przymusowej

Zasadniczym celem oraz skutkiem jest możliwość zabezpieczenia interesów wierzyciela, a także jego zaspokojenie z nieruchomości, która hipoteką była obciążona od chwili upływu terminy płatności podatku. Warto także odnotować, iż hipoteka podlega wpisowi do księgi wieczystej, co skutkuje trudnościami w zbyciu obciążonej nieruchomości, a także zabezpiecza interesy nabywcy – jak już podkreślono, organ może egzekwować należności z przedmiotu hipoteki przymusowej bez względu na to, kto stał się jej właścicielem. Co istotne, te spośród należności podatkowych, które zostały zabezpieczone hipoteką, nie ulegają nigdy przedawnieniu – choć po pięciu latach mogą być realizowane jedynie z nieruchomości będącej przedmiotem hipoteki.

Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata