REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

In dubio pro tributario – teoria a praktyka

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kancelaria Prawna Skarbiec
Kancelaria Prawna Skarbiec świadczy doradztwo prawne z zakresu prawa podatkowego, gospodarczego, cywilnego i karnego.
In dubio pro tributario – teoria a praktyka /fot. Fotolia
In dubio pro tributario – teoria a praktyka /fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Wprowadzona w ubiegłym roku klauzula „in dubio pro tributario” miała stanowić dodatkową wskazówkę interpretacyjną dotyczącą tego, w jaki sposób należy rozstrzygać wątpliwości powstające w procesie wykładni podatkowej normy prawnej. Klauzula ta w praktyce pozostaje jednak martwa z powodu niekompetencji urzędników.

REKLAMA

REKLAMA

Autopromocja

Regulacje prawa podatkowego silnie ingerują w sferę praw i wolności obywatelskich, a zatem szczególnie istotne jest, aby stanowione były w jasny i zrozumiały sposób. Jednak w praktyce okazuje się, że są to skomplikowane i obszerne regulacje, a określenie swoich uprawnień i obowiązków staje się dla podatników nie lada wyzwaniem.

Ostatecznie i tak prawidłowość wszystkich czynności weryfikują urzędnicy, którzy chronią interes skarbu państwa. Remedium na rozwiązanie tego problemu miała stanowić wprowadzona 1 stycznia 2016 r. zasada rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatników, która została wyrażona w art. 2a Ordynacji podatkowej. Zgodnie z nią „niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego rozstrzyga się na korzyść podatnika”. Oznacza to, że jeżeli po zastosowaniu metod wykładni językowej, systemowej i funkcjonalnej przepis prawa podatkowego nadal budziłby wątpliwości, to niedające się usunąć wątpliwości interpretacyjne należałoby rozstrzygać na korzyść podatnika.

Zakres klauzuli in dubio pro tributario

W interpretacji ogólnej Minister Finansów wyjaśnia, że zasada in dubio pro tributario ma zastosowanie tylko w przypadku wystąpienia wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego, a nie w odniesieniu do ustaleń dotyczących stanu faktycznego. Adresatem normy wyrażonej w analizowanym przepisie jest organ podatkowy rozstrzygający sprawę, a także podatnicy oraz inne podmioty obciążone obowiązkami wynikającymi z przepisów prawa podatkowego (tj. płatnicy, inkasenci czy też osoby trzecie odpowiedzialne za cudze zobowiązania podatkowe).

REKLAMA

Sformułowanie „korzyść podatnika” należy rozumieć jako optymalne dla podatnika rozwiązanie prawne spośród tych, które ukształtowały się w trakcie wykładni danego przepisu. Rozumienie tego pojęcia odnosi się tylko do konkretnej sprawy, a zatem nie ma charakteru obiektywnego. To, jakie rozwiązanie jest korzystniejsze dla podatnika, może wskazać sam podatnik np. dokonując rozliczenia w postaci deklaracji podatkowej albo prezentując swoje stanowisko w toku postępowania podatkowego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Gdy treść przepisu nie budzi żadnych wątpliwości na tle konkretnej sprawy bądź też przepis budzi pewne wątpliwości, ale da się je usunąć, wówczas organ podatkowy nie przychyli się do stanowiska wnioskodawcy. Aby wydana w toku postępowania decyzja była poprawna, w uzasadnieniu należy przeanalizować argumentację podatnika, a zatem wydający ją organ musi wskazać fakty, które uznał za udowodnione, dowody, którym dał wiarę oraz przyczyny, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności.

Klauzula w praktyce

Nowelizacja Ordynacji podatkowej miała zapewnić ochronę podatnika w jego relacjach z władzą publiczną, a w szczególności poprawić stosunki przedsiębiorców z urzędnikami, zapewnić im minimum bezpieczeństwa w prowadzeniu działalności gospodarczej oraz ułatwić rozwiązywanie problemów skarbowych. Tymczasem okazuje się, że klauzula jest martwa, a dla skarbówki przepis ten zdaje się nie istnieć.

Sprawdź: INFORLEX SUPERPREMIUM

W 2016 r. podatnicy wystąpili o wydanie prawie 34 tys. interpretacji podatkowych. O zastosowanie klauzuli wnioskowali 262 razy, z czego fiskus odniósł się tylko do ośmiu z nich, a w pozostałych przypadkach ograniczył się do stwierdzenia, że przepis nie budzi żadnych wątpliwości, a w konsekwencji nie ma podstaw do zastosowania klauzuli in dubio pro tributario.


Wszystkie decyzje urzędów skarbowych były niekorzystne dla wnioskodawców. Aż trudno uwierzyć, że przy tak dużej liczbie wydawanych interpretacji, w ani jednym przypadku nie nastąpiło orzeczenie na korzyść podatnika. Tym bardziej, że dotychczas niejednokrotnie zdarzało się, że organy państwa wydawały sprzeczne rozstrzygnięcia w podobnych sprawach. Mimo że podatnicy codziennie mierzą się z poważnymi dylematami co do interpretacji prawa podatkowego, a przepisy są dla wielu z nich skomplikowane i niezrozumiałe, to, jak widać, urzędnicy takich problemów nie miewają. Przepisy są dla nich zawsze jednoznaczne i oczywiste.

Martwy przepis

Czy to, że przepis jest martwy wynika z faktu, że urzędnicy po prostu nie miewają wątpliwości? Nie. Przepis nie działa, ponieważ administracja skarbowa nie potrafi go wykorzystać w praktyce – bo nie została odpowiednio przeszkolona w zakresie stosowania nowego prawa. Ponadto żaden urzędnik nie przyzna, że przepis, który stosuje, wydając decyzje podatkowe czy prowadząc kontrole podatkowe, jest dla niego niejasny, ponieważ nie tylko zakwestionowałby własne kompetencje, ale również podważył istotę większości postępowań prowadzonych przez urzędy skarbowe. Co więcej, z chwilą, gdy urzędnik oficjalnie stwierdziłby, że przepis jest niejednoznaczny, dałby wyraźny sygnał wszystkim podatnikom, że mogą taki przepis kwestionować, co w konsekwencji mogłoby spowodować lawinowe pojawienie się kolejnych podobnych postępowań.

Niewiele więcej nadziei na stosowanie nowej zasady dają również sądy administracyjne. W ubiegłym roku wydano kilkadziesiąt wyroków w sprawach, w których podatnicy zaskarżyli interpretację podatkową, powołując się na klauzulę, ale tylko w ośmiu orzeczeniach sąd uznał, że faktycznie przepisy i orzecznictwo są niespójne, a wątpliwości nie da się usunąć, co skutkowało wydaniem wyroku na korzyść podatnika.

In dubio pro tributario w praktyce

Wprowadzona zasada in dubio pro tributario miała stanowić dodatkową wskazówkę interpretacyjną odnośnie do tego, w jaki sposób należy rozstrzygać wątpliwości powstające w procesie wykładni podatkowej normy prawnej. Klauzula ta jednak pozostaje martwa z powodu niekompetencji urzędników. Prawidłowość rozstrzygnięcia podjętego przez organ podatkowy w indywidualnej sprawie podlega ocenie w trybie kontroli sądowoadministracyjnej – tym, którzy czują się poszkodowani przez orzecznictwo fiskusa, pozostaje sądowa droga wykazania swoich racji. Nie ma jednak co liczyć na szybkie rozstrzygnięcie, bo dochodzenie swoich praw przed sądem w kwestiach podatkowych to zazwyczaj długi i mozolny proces.

Autorzy: Kancelaria Prawna Skarbiec, specjalizująca się w przeciwdziałaniu bezprawiu urzędniczemu, w kontrolach podatkowych i celno-skarbowych oraz optymalizacji podatkowej

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
System ICS2 w 11 krajach UE już od września 2025 r. – polscy przewoźnicy muszą dostosować procedury

Nierównomierne wdrażanie systemu Import Control System 2 w Unii Europejskiej tworzy złożoną sytuację dla polskich firm transportowych. Podczas gdy jedenaście państw członkowskich uruchamia nowe wymogi już od września 2025 roku, Polska ma czas do maja 2026. To oznacza konieczność stosowania różnych procedur w zależności od trasy przewozu.

KSeF 2.0. Jak wystawić fakturę po 1 lutego 2026 r.: 5 podstawowych kroków – wyjaśnienia Ministerstwa Finansów

Ministerstwo Finansów opublikowało we wrześniu 2025 r. cztery części Podręcznika KSeF 2.0, w których omawia zasady korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur w modelu obowiązkowym od 1 lutego 2026 roku. W części II tego podręcznika omówione zostały zasady wystawiania oraz otrzymywania faktur wg stanu prawnego obowiązującego od 1 lutego 2026 r.

Ukryte zyski w estońskim CIT. Przykład: samochody firmowe wykorzystywanych w użytku mieszanym

System opodatkowania w formie estońskiego CIT stanowi wyjątkowo korzystną alternatywę dla przedsiębiorców. Z jednej strony umożliwia odroczenie bieżącego opodatkowania zysku, z drugiej zaś, aby zapobiec nadmiernym wypłatom na rzecz wspólników czy udziałowców (ponad poziom podzielonego zysku), ustawodawca wprowadził szereg ograniczeń. Jednym z kluczowych rozwiązań w tym zakresie jest wyodrębnienie kategorii dochodów tzw. „ukrytych zysków” podlegających opodatkowaniu ryczałtem. Ten artykuł omawia dochód z tytułu ukrytych zysków na przykładzie samochodów wykorzystywanych w użytku mieszanym.

7 form faktur VAT w 2026 r. Czy dokument „udostępniony w sposób uzgodniony” w rozumieniu art. 106gb ust. 4 ustawy o VAT będzie fakturą czy jej kopią?

Podatnicy VAT, którzy tracą nadzieję (nie wszyscy), że ominie ich dopust boży faktur ustrukturyzowanych w 2026 r., zaczynają powoli czytać przepisy dotyczące tych faktur i włosy im stają na głowie, bo ich nie sposób zrozumieć, a przede wszystkim nawet nie będzie wiadomo, co będzie w sensie prawnym „fakturą” w przyszłym roku. W przypadku tradycyjnej postaci tych faktur, czyli papierowej i elektronicznej jest to jasne, a w przypadku nowych potworków – już nie - pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

REKLAMA

Eksport bez odprawy celnej – czy możliwe jest zgłoszenie po wywozie towaru?

W codziennej praktyce handlu zagranicznego przedsiębiorcy przywiązują ogromną wagę do dokumentacji celnej. To ona daje gwarancję bezpieczeństwa podatkowego, prawa do zastosowania stawki 0% VAT i pewność, że transakcja została prawidłowo rozliczona. Zdarzają się jednak sytuacje wyjątkowe, w których samolot z towarem już odleciał, statek odpłynął, a zgłoszenie eksportowe… nie zostało złożone. Czy w takiej sytuacji eksporter ma jeszcze szansę naprawić błąd?

Kto nie musi wystawiać faktur w KSeF?

KSeF ma być docelowo powszechnym systemem e-fakturowania. W 2026 r. rozpocznie się wystawianie faktur w KSeF przez przedsiębiorców. Jednak ustawodawca przewidział katalog wyłączeń. Warto wiedzieć, kto w praktyce nie będzie musiał korzystać z KSeF.

Czy pracodawca może obowiązkowo wysłać pracownika na zaległy urlop wypoczynkowy? Przepisy, orzeczenia sądów i stanowisko PIP

To dość częsta i wywołująca sporo wątpliwości sytuacja. Pracownik ma zaległy urlop ale nie wypełnia wniosków urlopowych i „chomikuje” ten urlop na przyszłość. Na różne nieprzewidziane sytuacje. Dla pracodawcy to kłopot, bo może być w niektórych sytuacjach ukarany za to grzywną przez Państwową Inspekcję Pracy od 1 tys. do 30 tys. zł (art. 282 § 1 pkt 2 kodeksu pracy). A ponadto pracodawca może być zobowiązany do tworzenia tzw. rezerw (tak naprawdę są to bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów) w bilansie na o wynagrodzenia za czas urlopu zaległego (niewykorzystanego w terminie). Czy zatem pracodawca może zmusić (tj. skutecznie skłonić metodami zgodnymi z prawem) pracownika do wykorzystania urlopu lub zaległego urlopu z poprzedniego roku? Przecież urlop to uprawnienie pracownika i jest udzielany na wniosek pracownika.

Które faktury nie zostaną objęte KSeF?

Krajowy System e-Faktur to jedna z największych reform ostatnich lat. W 2026 roku każdy przedsiębiorca co do zasady będzie musiał wystawiać faktury ustrukturyzowane właśnie w KSeF. Celem jest uszczelnienie systemu VAT, łatwiejsza kontrola rozliczeń i automatyzacja obiegu dokumentów. Jednak nie wszystkie dokumenty sprzedażowe zostaną objęte obowiązkiem. Ustawodawca przewidział szereg wyłączeń i okresów przejściowych, które mają ułatwić podatnikom dostosowanie się do rewolucji w fakturowaniu.

REKLAMA

Nowe faktury elektroniczne w 2026 r. Prof. Modzelewski: art. 106nda ust. 3 ustawy o VAT nakłada niewykonalne obowiązki i jest sprzeczny z prawem UE

Nowe faktury elektroniczne, o których mowa w art. 106nf, 106nh, 106nda i 106nha ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (ustawa o VAT), które będą w przyszłym roku wystawione zgodnie z wzorem faktury ustrukturyzowanej, budzą wśród podatników najwięcej wątpliwości – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

KSeF 2026: Tylko 4 miesiące na przygotowanie. Czego wymagać od dostawców oprogramowania? Kto powinien mieć dostęp do systemu?

Od 1 lutego 2026 roku w Polsce zacznie obowiązywać obligatoryjne fakturowanie elektroniczne z wykorzystaniem faktur ustrukturyzowanych wprowadzonych do ustawy o podatku VAT. Najpierw dotyczyć to będzie największych podatników (przekroczone 200 mln zł obrotów brutto w 2024 r.), a od 1 kwietnia 2026 r. - pozostałych. Oznacza to, że wymiana faktur pomiędzy przedsiębiorcami będzie musiała odbywać się za pośrednictwem Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF).

REKLAMA