REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

In dubio pro tributario – teoria a praktyka

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kancelaria Prawna Skarbiec
Kancelaria Prawna Skarbiec świadczy doradztwo prawne z zakresu prawa podatkowego, gospodarczego, cywilnego i karnego.
In dubio pro tributario – teoria a praktyka /fot. Fotolia
In dubio pro tributario – teoria a praktyka /fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Wprowadzona w ubiegłym roku klauzula „in dubio pro tributario” miała stanowić dodatkową wskazówkę interpretacyjną dotyczącą tego, w jaki sposób należy rozstrzygać wątpliwości powstające w procesie wykładni podatkowej normy prawnej. Klauzula ta w praktyce pozostaje jednak martwa z powodu niekompetencji urzędników.

REKLAMA

Autopromocja

REKLAMA

Regulacje prawa podatkowego silnie ingerują w sferę praw i wolności obywatelskich, a zatem szczególnie istotne jest, aby stanowione były w jasny i zrozumiały sposób. Jednak w praktyce okazuje się, że są to skomplikowane i obszerne regulacje, a określenie swoich uprawnień i obowiązków staje się dla podatników nie lada wyzwaniem.

Ostatecznie i tak prawidłowość wszystkich czynności weryfikują urzędnicy, którzy chronią interes skarbu państwa. Remedium na rozwiązanie tego problemu miała stanowić wprowadzona 1 stycznia 2016 r. zasada rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatników, która została wyrażona w art. 2a Ordynacji podatkowej. Zgodnie z nią „niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego rozstrzyga się na korzyść podatnika”. Oznacza to, że jeżeli po zastosowaniu metod wykładni językowej, systemowej i funkcjonalnej przepis prawa podatkowego nadal budziłby wątpliwości, to niedające się usunąć wątpliwości interpretacyjne należałoby rozstrzygać na korzyść podatnika.

Zakres klauzuli in dubio pro tributario

W interpretacji ogólnej Minister Finansów wyjaśnia, że zasada in dubio pro tributario ma zastosowanie tylko w przypadku wystąpienia wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego, a nie w odniesieniu do ustaleń dotyczących stanu faktycznego. Adresatem normy wyrażonej w analizowanym przepisie jest organ podatkowy rozstrzygający sprawę, a także podatnicy oraz inne podmioty obciążone obowiązkami wynikającymi z przepisów prawa podatkowego (tj. płatnicy, inkasenci czy też osoby trzecie odpowiedzialne za cudze zobowiązania podatkowe).

REKLAMA

Sformułowanie „korzyść podatnika” należy rozumieć jako optymalne dla podatnika rozwiązanie prawne spośród tych, które ukształtowały się w trakcie wykładni danego przepisu. Rozumienie tego pojęcia odnosi się tylko do konkretnej sprawy, a zatem nie ma charakteru obiektywnego. To, jakie rozwiązanie jest korzystniejsze dla podatnika, może wskazać sam podatnik np. dokonując rozliczenia w postaci deklaracji podatkowej albo prezentując swoje stanowisko w toku postępowania podatkowego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Gdy treść przepisu nie budzi żadnych wątpliwości na tle konkretnej sprawy bądź też przepis budzi pewne wątpliwości, ale da się je usunąć, wówczas organ podatkowy nie przychyli się do stanowiska wnioskodawcy. Aby wydana w toku postępowania decyzja była poprawna, w uzasadnieniu należy przeanalizować argumentację podatnika, a zatem wydający ją organ musi wskazać fakty, które uznał za udowodnione, dowody, którym dał wiarę oraz przyczyny, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności.

Klauzula w praktyce

Nowelizacja Ordynacji podatkowej miała zapewnić ochronę podatnika w jego relacjach z władzą publiczną, a w szczególności poprawić stosunki przedsiębiorców z urzędnikami, zapewnić im minimum bezpieczeństwa w prowadzeniu działalności gospodarczej oraz ułatwić rozwiązywanie problemów skarbowych. Tymczasem okazuje się, że klauzula jest martwa, a dla skarbówki przepis ten zdaje się nie istnieć.

Sprawdź: INFORLEX SUPERPREMIUM

W 2016 r. podatnicy wystąpili o wydanie prawie 34 tys. interpretacji podatkowych. O zastosowanie klauzuli wnioskowali 262 razy, z czego fiskus odniósł się tylko do ośmiu z nich, a w pozostałych przypadkach ograniczył się do stwierdzenia, że przepis nie budzi żadnych wątpliwości, a w konsekwencji nie ma podstaw do zastosowania klauzuli in dubio pro tributario.


Wszystkie decyzje urzędów skarbowych były niekorzystne dla wnioskodawców. Aż trudno uwierzyć, że przy tak dużej liczbie wydawanych interpretacji, w ani jednym przypadku nie nastąpiło orzeczenie na korzyść podatnika. Tym bardziej, że dotychczas niejednokrotnie zdarzało się, że organy państwa wydawały sprzeczne rozstrzygnięcia w podobnych sprawach. Mimo że podatnicy codziennie mierzą się z poważnymi dylematami co do interpretacji prawa podatkowego, a przepisy są dla wielu z nich skomplikowane i niezrozumiałe, to, jak widać, urzędnicy takich problemów nie miewają. Przepisy są dla nich zawsze jednoznaczne i oczywiste.

Martwy przepis

Czy to, że przepis jest martwy wynika z faktu, że urzędnicy po prostu nie miewają wątpliwości? Nie. Przepis nie działa, ponieważ administracja skarbowa nie potrafi go wykorzystać w praktyce – bo nie została odpowiednio przeszkolona w zakresie stosowania nowego prawa. Ponadto żaden urzędnik nie przyzna, że przepis, który stosuje, wydając decyzje podatkowe czy prowadząc kontrole podatkowe, jest dla niego niejasny, ponieważ nie tylko zakwestionowałby własne kompetencje, ale również podważył istotę większości postępowań prowadzonych przez urzędy skarbowe. Co więcej, z chwilą, gdy urzędnik oficjalnie stwierdziłby, że przepis jest niejednoznaczny, dałby wyraźny sygnał wszystkim podatnikom, że mogą taki przepis kwestionować, co w konsekwencji mogłoby spowodować lawinowe pojawienie się kolejnych podobnych postępowań.

Niewiele więcej nadziei na stosowanie nowej zasady dają również sądy administracyjne. W ubiegłym roku wydano kilkadziesiąt wyroków w sprawach, w których podatnicy zaskarżyli interpretację podatkową, powołując się na klauzulę, ale tylko w ośmiu orzeczeniach sąd uznał, że faktycznie przepisy i orzecznictwo są niespójne, a wątpliwości nie da się usunąć, co skutkowało wydaniem wyroku na korzyść podatnika.

In dubio pro tributario w praktyce

Wprowadzona zasada in dubio pro tributario miała stanowić dodatkową wskazówkę interpretacyjną odnośnie do tego, w jaki sposób należy rozstrzygać wątpliwości powstające w procesie wykładni podatkowej normy prawnej. Klauzula ta jednak pozostaje martwa z powodu niekompetencji urzędników. Prawidłowość rozstrzygnięcia podjętego przez organ podatkowy w indywidualnej sprawie podlega ocenie w trybie kontroli sądowoadministracyjnej – tym, którzy czują się poszkodowani przez orzecznictwo fiskusa, pozostaje sądowa droga wykazania swoich racji. Nie ma jednak co liczyć na szybkie rozstrzygnięcie, bo dochodzenie swoich praw przed sądem w kwestiach podatkowych to zazwyczaj długi i mozolny proces.

Autorzy: Kancelaria Prawna Skarbiec, specjalizująca się w przeciwdziałaniu bezprawiu urzędniczemu, w kontrolach podatkowych i celno-skarbowych oraz optymalizacji podatkowej

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Księgowość w erze automatyzacji. Eksperci spotkają się w Targach Kielce

Nowe technologie, presja legislacyjna i rosnące oczekiwania klientów nie pozostawiają złudzeń – biura rachunkowe muszą redefiniować swoje modele działania. VI Kongres Biur Rachunkowych, który odbędzie się 30 września i 1 października 2025 roku w Targach Kielce, to odpowiedź branży na dynamiczne zmiany w otoczeniu prawnym, podatkowym i organizacyjnym.

Nowe zasady rozliczania VAT przy imporcie towarów w procedurze uproszczonej – projekt nowelizacji ustawy opublikowany

Zmiany w przepisach celnych Unii Europejskiej wymusiły aktualizację krajowych regulacji dotyczących VAT. W piątek 19 lipca na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług, przygotowany przez Ministerstwo Finansów. Nowelizacja ma istotne znaczenie dla przedsiębiorców korzystających z procedury uproszczonej przy imporcie towarów.

Darowizna od babci lub dziadka – kiedy nie zapłacisz podatku? Jest kilka warunków, które decydują o zwolnieniu

Otrzymałeś gotówkę od babci lub dziadka? Sprawdź, kiedy darowizna pieniężna nie podlega podatkowi od spadków i darowizn. Przepisy przewidują korzystne zwolnienia, ale warto znać limity kwoty wolnej i terminy zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego. Wyjaśniamy, co trzeba wiedzieć.

Uproszczenia w podatku od spadków i darowizn. Nowe przepisy coraz bliżej wejścia w życie

Senat przyjął nowelizację ustawy o podatku od spadków i darowizn. Nowe przepisy mają uprościć formalności przy sprzedaży majątku otrzymanego od najbliższej rodziny oraz zlikwidować comiesięczne deklaracje podatkowe przy rentach prywatnych. Ustawa wraca teraz do Sejmu.

REKLAMA

Zaczynasz działalność gospodarczą? Tak można obniżyć składki ZUS na początku działania firmy [komunikat ZUS]

Rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej wiąże się z kosztami, szczególnie na starcie. Dlatego początkujący przedsiębiorcy mogą skorzystać z ulg, które pozwalają płacić niższe składki na ubezpieczenia społeczne albo nie płacić ich wcale. Do najważniejszych form wsparcia należą: ulga na start, preferencyjne składki, „Mały ZUS Plus” czy wakacje składkowe.

Darowizna dla córki z konta firmowego taty: Czy taki przelew korzysta ze zwolnienia podatkowego? KIS wyjaśnia

Skarbówka potwierdził, że przekazanie środków pieniężnych bezpośrednio z konta firmowego spółki, której darczyńca jest wspólnikiem, na konto obdarowanego – przy spełnieniu ustawowych formalności – może korzystać ze zwolnienia z podatku od darowizn. To jest dobra wiadomość dla podatników.

Ulga dla spadkobierców i przejrzystość dla podatników. Nowości w ustawie podatku od spadków i darowizn już wkrótce

Jest projekt nowelizacji ustawy o podatku od spadków i darowizn, który umożliwi przywrócenie terminu zgłoszenia spadku w wyjątkowych przypadkach oraz doprecyzuje moment powstania obowiązku podatkowego. Zmiany mają uprościć procedury, zwiększyć przejrzystość i wspierać sukcesję firm rodzinnych.

KSeF 2.0: firmy będą miały tylko 4 miesiące na testy. Co warto zrobić już teraz?

W czerwcu 2025 r. – zgodnie z harmonogramem – Ministerstwo Finansów udostępniło dokumentację interfejsu API KSeF 2.0. Jest to jednak materiał dla integratorów systemów i dostawców oprogramowania. Firmy wciąż czekają na udostępnienie środowiska testowego, które zaplanowano na koniec września. Konkretne testy będą więc mogły zacząć się dopiero w październiku. Tymczasem obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur dla części firm wchodzi już w lutym – oznacza to niewiele czasu na przygotowanie.

REKLAMA

Projekt ustawy wdrażającej obowiązkowy KSeF po pierwszym czytaniu w Sejmie. Co się zmienia? [komentarz eksperta]

W dniu 9 lipca 2025 r., Sejm przeprowadził pierwsze czytanie i skierował do prac w komisji finansów projekt ustawy zakładającej wdrożenie obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Wszystkie kluby i koła poselskie zapowiedziały dalsze prace nad projektem. Prace legislacyjne wchodzą w końcową fazę. Z coraz większą pewnością możemy więc stwierdzić, że obowiązkowy KSeF będzie wdrażany w dwóch etapach - od 1 lutego 2026 i od 1 kwietnia 2026 r.

Podatek u źródła 2025: Objaśnienia podatkowe ministra finansów dot. statusu rzeczywistego właściciela. Praktyczne szanse i nieoczywiste zagrożenia

Po latach oczekiwań i licznych postulatach ze strony środowisk doradczych oraz biznesowych, Ministerstwo Finansów opublikowało długo zapowiadane objaśnienia dotyczące statusu rzeczywistego właściciela w kontekście podatku u źródła (WHT). Teraz nadszedł czas, by bardziej szczegółowo przyjrzeć się poszczególnym zagadnieniom. Dokument z 3 lipca 2025 r., opublikowany na stronie MF 9 lipca, ma na celu rozwianie wieloletnich wątpliwości dotyczących stosowania klauzuli „beneficial owner”. Choć sam fakt publikacji należy ocenić jako krok w stronę większej przejrzystości i przewidywalności, nie wszystkie zapisy spełniły oczekiwania.

REKLAMA