Jak uzyskać odroczenie lub rozłożenie na raty płatności podatku?

Kto może się ubiegać o odroczenie lub rozłożenie podatku na raty?

Ubiegać się o odroczenie bądź też rozłożenie podatku na raty mają możliwość zarówno podatnik, jak i płatnik czy inkasent.

Podatnika definiuje się zgodnie z polskim prawem jako osobę fizyczną, osobę prawną bądź też jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, na które przepisy prawa podatkowego nakładają obowiązki podatkowe, jak między innymi posiadanie numeru identyfikacji podatkowej, ujawnienie źródeł przychodu, zgłoszenie dochodu do opodatkowania, obliczanie należnego podatku, składanie deklaracji podatkowych, zapłata należnego podatków.

Płatnikiem podatku w myśl polskich przepisów podatkowych jest podmiot zobowiązany do obliczenia, pobrania i uiszczenia w terminie wyznaczonym prawem podatku należnego, na rachunek bankowy właściwego organu podatkowego. W tej roli występują w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych zakłady pracy, ZUS, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.

Poprzez inkasenta podatku rozumieć należy osobę fizyczną, prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, obowiazaną do pobierania od podatnika podatku i wpłacenia do w określonym przepisami terminie na konto bankowe organu podatkowego. Za jej pośrednictwem może odbywa się często pobór podatku od nieruchomości, od posiadania psów, opłaty lokalne, podatek rolny czy też leśny od osób fizycznych.

Podatnik prowadzący działalność gospodarczą może uzyskać ulgę w spłacie zobowiązań podatkowych w trzech formach. Są to:

- ulgi niestanowiące pomocy publicznej;

- ulgi stanowiace pomoc de minimis;

- ulgi stanowiące pomoc publiczną.

Kiedy można uzyskać odroczenie lub rozłożenie na raty?

Przepisy Ordynacji podatkowej przewidują dwie sytuacje, w których możliwe jest uzyskanie odroczenia lub rozłożenia na raty należności podatkowej. Jest to ważny interes podatnika oraz interes publiczny.

O ważnym interesie podatnika można mówić wtedy, gdy niemożność uregulowania zobowiązań podatkowych zachodzi wskutek nie dających się przewidzieć, losowych, nadzwyczajnych przypadków. Dotyczy to sytuacji, gdy zapłata podatku prowadziłaby do zagrożenia egzystencji podatnika lub jego rodziny, powodując niezdolność do utrzymania się i konieczność korzystania z pomocy społecznej, jak nagła choroba prowadząca do niezdolności zarobkowej, utrata pracy, czy też niespodziewana katastrofa, która uniemożliwia podatnikowi zarobek. Dotyczy to także sytuacji, gdy wskutek zapłacenia podatku zdolność firmy podatnika do funkcjonowania na rynku uległaby znacznemu pogorszeniu. 

Z ważnym interesem publicznym wiążą się sytuacje, w których wskutek opłacenia podatku nastąpiłaby szkoda mająca charakter ogólny, dotycząca wartości istotnych z punktu widzenia ogółu społeczeństwa, przedstawionych w zasadach różnych gałęzi prawa. Przykładami mogą być sytuacje, w których wskutek opłacenia podatku dochodziłoby do braku możliwości wypłaty wynagrodzeń należnych pracownikom lub konieczności dokonania zwolnień grupowych.

W jaki sposób uzyskać ulgę?

Rozłożenie na raty bądź też odroczenie spłaty podatku stanowi sytuację wyjątkową. Ma to związek z faktem, iż wyjątek stanowi zapłata podatku po terminie. Aby uzyskać taką możliwość konieczne jest zwrócenie się z odpowiednim pismem do odpowiedniego organu, tym samym rozpoczynając postępowanie w tej sprawie.

Odpowiednim pismem będzie wniosek spełniający wytyczne: jeśli celem jest rozłożenie zaległości na raty właściwy będzie formularz RAT-Z, a jeśli odroczenie terminu zapłaty – TER-Z. Złożenie wniosku jest bezpłatne. Organem właściwym w sprawie tego postępowania jest właściwy urząd skarbowy – co do zasady ten, w którym złożona została uprzednio deklaracja podatkowa. Wniosek może być złożony osobiście bądź przy pośrednictwie operatora pocztowego. Następnie należy oczekiwać na decyzję organu.

Wniosek o rozłożenie płatności na raty lub jej odroczenie

Przepisy prawa podatkowego określają cały szereg wytycznych, którymi należy się kierować sporządzając wniosek o rozłożenie płatności na raty bądź jej odroczenie. Wśród danych, które należy podać, znajdują się:

- dane identyfikujące wnioskodawcę, wraz z numerem NIP;

- dane identyfikujące naczelnika urzędu skarbowego, do którego pismo jest kierowane;

- wskazanie rodzaju ulgi, o jaką podatnik wnioskuje – czyli określenie, czy składa on wniosek o odroczenie płatności, czy o rozbicie jej na raty;

- dokładne określenie przedmiotu, o który podatnik wnioskuje – czyli określenie rodzaju podatku, okresu czy też kwoty;

- wskazanie argumentów mających poprzeć wniosek podatnika – powołanie się na interes publiczny czy też prywatny, wskazanie przyczyn braku możliwości uiszczenia daniny;

- przy wniosku o odroczenie określenie terminu, w którym nastąpi możliwość spłaty należności oraz uprawdopodobnienie go – czyli podanie okoliczności, na podstawie których podatnik domniemuje, iż w określonym terminie będzie miał możliwość spłaty podatku;

- przy wniosku o rozłożenie płatności na raty – podanie wysokości oczekiwanych rat oraz terminów ich spłaty, a także podobnie jak przy wniosku o odroczenie płatności uprawdopodobnienie dokonania ich w podanych terminach;

- wskazanie, na jakich warunkach ulga miałaby zostać udzielona – w sytuacji gdy wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą. Może być to ulga niestanowiąca pomocy publicznej, ulga stanowiąca pomoc de minimis, ulga stanowiąca pomoc publiczną;

- własnoręczny podpis wnioskodawcy lub jego pełnomocnik.

We wniosku warto umieścić także swoje dane kontaktowe, jak numer telefonu czy też adres poczty elektronicznej, w celu usprawnienia procedury – zdarzyć się może, iż w celu rozstrzygnięcia wniosku organ skarbowy będzie miał potrzebę skontaktowania się z podatnikiem. 

Sprawdź: INFORLEX SUPERPREMIUM

Złożenie samego wniosku skutkowałoby jednak decyzją negatywną. Aby był on ważny, należy załączyć do niego liczne informacje. Załączniki, które powinny być zamieszczone to:

- dokumenty które mają przechylić szalę na korzyść podatnika, uprawdopodobniające argumenty przywołane we wniosku;

- sprawozdania  finansowe  za  ostatnie  3  lata  obrotowe, sporządzone  zgodnie z przepisami o rachunkowości;

- dane z okresowego bilansu, rachunek zysków i strat i wszelkie inne informacje o bieżącej sytuacji finansowej podatnika;

- wypełnione oświadczenie o nieruchomościach i prawach majątkowych, które mogą być przedmiotem hipoteki przymusowej i rzeczach ruchomych oraz zbywalnych prawach majątkowych, mogących być przedmiotem zastawy skarbowego bądź pisemne oświadczenie o odmowie jego złożenia;

- dokumenty potwierdzające realną szansę spłaty należności podatkowej w określonych we wniosku terminach.

W przypadku osób fizycznych niebędących przedsiębiorcą należy złożyć także oświadczenie o stanie majątkowym wraz z informacją na temat ilości osób pozostających we wspólnym z podatnikiem gospodarstwie domowym oraz o ich przychodach i wydatkach.

Jeśli wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą i ubiega się o pomoc de minimis, oprócz powyższych informacji powinien dołączyć także:

- wszystkie zaświadczenia o pomocy de minimis lub zaświadczenia o pomocy de minimis w rolnictwie, lub zaświadczenia o pomocy de minimis w rybołówstwie, jakie otrzymał w roku, w którym ubiega się o pomoc, oraz w ciągu 2 poprzedzających go lat, albo  oświadczenia o wielkości  pomocy de minimis otrzymanej w tym okresie, albo oświadczenia o nieotrzymaniu takiej pomocy w tym okresie;

- formularz informacji przedstawianych przy ubieganiu się o pomoc de minimis;

- formularz informacji przedstawionych przy ubieganiu się o pomoc de minimis w rolnictwie czy też rybołówstwie.

Jeśli wnioskodawcą jest osoba prowadząca działalność gospodarczą i stara się o przyznanie ulgi stanowiącej pomoc publiczną, oprócz podstawowych załączników powinna dołączyć także:

- informacje o otrzymanej pomocy publicznej, zawierające w szczególności wskazanie dnia i podstawy prawnej jej udzielenia, formy i przeznaczenia, albo oświadczenia o nieotrzymaniu pomocy;

- formularz  informacji  przedstawianych  przy  ubieganiu się o pomoc  inną  niż pomoc  w rolnictwie lub rybołówstwie, pomoc de minimis lub pomoc de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie, lub;

- formularz informacji przedstawianych przy ubieganiu się o pomoc w rolnictwie lub rybołówstwie inną niż pomoc de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie.

Ponadto w sytuacji, gdy wniosek składa pełnomocnik podatnika, do wniosku należy dołączyć pełnomocnictwo do występowania w danej sprawie oraz uiścić opłatę skarbową.

Termin złożenia wniosku

Polskie przepisy podatkowe uwzględniają dwie drogi opłacenia podatku po terminie. Są to ulgi w spłacie podatku oraz ulgi w spłacie zaległości podatkowej – w tym przypadku organ skarbowy dokonuje naliczania odsetek. Ulga w spłacie następuje, gdy wniosek składany jest jeszcze przed terminem, do którego należność powinna zostać wpłacona, zaległość podatkowa natomiast gdy wnioskuje się o ulgę po upływie terminy płatności. Z tego właśnie tytułu korzystniejsze dla podatnika jest wnioskowanie o rozłożenie na raty przed upływem terminu płatności podatku.

Co się dzieje po złożeniu wniosku?

Wniosek złożony przez podatnika wszczyna postępowanie podatkowe, które co do zasady, o ile wniosek nie zawiera braków formalnych, kończy się wydaniem decyzji. Podatnik może jej oczekiwać w ciągu jednego bądź dwóch miesięcy – jeśli jednak sprawa okaże się trudna do rozstrzygnięcia organ może wyznaczyć inny termin, o czym poinformuje podatnika. Istnieje także możliwość, iż zostanie on wezwany w celu wyjaśnienia wątpliwości czy też uzupełnienia wniosku. Podatnik może otrzymać także postanowienie o wyznaczeniu siedmiodniowego terminu do zapoznania się z aktami sprawy. Ma to miejsce jeszcze przed wydaniem decyzji. Organ nie musi wydawać takiego postanowienia w sytuacji, gdy bez zastrzeżeń przyjmuje wniosek podatnika. Po upływie terminu organ przy pomocy operatora pocztowego przesyła decyzję.

Decyzja pozytywna nakłada na podatnika obowiązek terminowego spłacenia należności bądź terminowego spłacania przyznanych rat. Decyzja negatywna natomiast daje możliwość odwołania się do dyrektora izby skarbowej, a jeśli wynik odwołania nadal nie będzie satysfakcjonujący, możliwość zaskarżenia decyzji do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Warto także zauważyć, iż w sytuacji, w której organ nie wyda decyzji negatywnej w ciągu dwóch miesięcy, naliczanie odsetek zostaje wstrzymane.

Jeśli decyzja jest pozytywna, organ podatkowy ustala opłatę prolongacyjną od kwoty podatku lub od kwoty zaległości podatkowej. Stawka ta wynosi 50% stawki odsetek za zwłokę, liczonej jako 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim i 2%, stawka nie może być niższa niż 8%. Jej wysokość oblicza się przy stosowaniu stawki obowiązującej w dniu wydania decyzji. Opłata nie jest nakładana, jeżeli niemożność opłacenia podatku nastąpiła wskutek klęski żywiołowej lub wypadku losowego.

Spłata podatku

Spłata podatku w powinna nastąpić w wyznaczonych przez organ skarbowy terminach. Zapłaty można dokonywać w dokładnie taki sam sposób, jak w przypadku terminowej wpłaty, tj. przy pomocy operatora pocztowego, konta bankowego lub osobiście w kasie urzędu skarbowego.

Jeśli płatność nie została dokonana w odpowiednim terminie lub podatnik zalega z którąkolwiek ratą, termin płatności ponownie zmienia się na ten pierwotny, wynikający z przepisów, nie zaś z wydanej decyzji – samą decyzję zaś uznaje się za wygasłą.