Gmina remontuje wodociąg i kanalizację – skutki w CIT

Zgodnie z treścią art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (ustawa o CIT) za przychody uważa się również wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, z wyjątkiem świadczeń związanych z używaniem środków trwałych otrzymanych przez samorządowe zakłady budżetowe w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych oraz spółki użyteczności publicznej z wyłącznym udziałem jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków od Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków w nieodpłatny zarząd lub używanie.

Wartość otrzymanych nieodpłatnie rzeczy lub praw a także świadczeń określa się w sposób i według kryteriów wskazanych w art. 12 ust. 5 – 6a ustawy o CIT.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy z o samorządzie gminnym, obligatoryjne zadania własne gminy obejmują, m. in. kwestie związane z zapewnieniem realizacji kanalizacji, wodociągów oraz zaopatrzenia mieszkańców gminy w wodę.

Zasada ta jest powtórzona w art. 3 ust. 1 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Bezsprzecznie zatem ustawodawca obciąża samorząd gminny obowiązkiem zapewnienia budowy wodociągów i kanalizacji. W celu realizacji powyższego zadania spółka nieodpłatnie użycza gminie należącą do niej nieruchomość. Czy poniesione przez gminę nakłady na znajdujące się na nieruchomości spółki urządzenia kanalizacyjne i wodociągowe, stanowić będą dla niej dochód z tytułu nieodpłatnego świadczenia?

Jednostki budżetowe gmin nie są podatnikami VAT – skutki uchwały NSA

Sprzedaż towarów używanych zwolniona z VAT – zmiany 2014

Ustawodawca nie zdefiniował co należy rozumieć pod pojęciem „nieodpłatne świadczenie” ograniczając się jedynie do wskazania w ustawie sposobu i kryteriów ich wartości. W orzecznictwie NSA podkreśla, iż nieodpłatne świadczenie ma miejsce przy braku ekwiwalentu świadczenia wzajemnego (tak NSA w wyroku z dnia 29 października 1999 r., sygn. I SA/Gd 1290/98, NSA w wyroku z dnia 2 kwietnia 2003 r. , sygn. III RN 49/02 ).

Jak wyjaśnił NSA w wyroku z dnia 16 czerwca 2011 r., ( sygn. akt II FSK 788/10 ) "(…) Kluczową cechą świadczenia nieodpłatnego jest (…) to, że otrzymujący takie świadczenie nie jest zobowiązany do wykonania jakiegokolwiek świadczenia wzajemnego. Aby zatem dane świadczenie mogło być uznane za świadczenie nieodpłatne, konieczne jest, by polegało ono wyłącznie na jednostronnym przysporzeniu po stronie podmiotu, który świadczenie to uzyskał. Nieodpłatnym świadczeniem będą więc w szczególności wszelkie wykonane na rzecz uprawnionego świadczenia, np. przyznające mu prawa do używania lub użytkowania składnika majątku. O nieodpłatnym świadczeniu można mówić także w przypadku znoszenia określonego działania podatnika, np. nieodpłatne udostępnienie nieruchomości na prowadzenie działalności. Właściciel obciążonej nieruchomości nie uzyskuje więc z tego tytułu żadnych korzyści, którą mogłaby być np. bonifikata w opłatach za dostarczanie i wykorzystanie energii elektrycznej. (…)" Należy więc podkreślić, że kluczową cechą tego świadczenia jest aby otrzymujący takie świadczenie nie był zobowiązany do wykonania jakiegokolwiek świadczenia wzajemnego. Nie ma przy tym znaczenia, czy oba świadczenia mają taką samą, a nawet podobną wartość finansową.

Ponadto podkreślenia wymaga fakt, że zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. Zadania własne gminy, zgodnie z art. 7 ust. 1 obejmują m.in. sprawy wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz.

Joanna Litwińska

ECDDP Spółka Doradztwa Podatkowego