Czy podatek może zapłacić za podatnika inny podmiot?

Firma doradcza wpłaca podatek za podatnika

Niemiecki przedsiębiorąca zatrudnia pracowników, których zamierza oddelegować do wykonywania pracy na terytorium Polski. Celem dopełnienia obowiązków podatkowych i zusowskich postanowił zatrudnić polską spółkę doradczą, z którą podpisał umowę o świadczenie usług kadrowo-płacowych. Wśród obowiązków spółki doradczej jest sporządzanie miesięcznych list płac, wypłata wynagrodzeń, ale również realizacja przelewów m.in. zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Autopromocja

Mając na uwadze powyższe, niemiecki pracodawca zadał pytanie czy zapłata zaliczek na PIT przez usługodawcę działającego charakterze "posłańca" (wyręczyciela) spowoduje wygaśnięcie zobowiązania po jego stronie jako płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych?

NSA: zapłata podatku to coś innego niż wpłata podatku

Spór jest ciekawy, ponieważ NSA postawił jasną granicę pomiędzy zapłatą podatku a wpłatą podatku. Sąd argumentuje, że podatek to świadczenie publicznoprawne, które nie może zostać przeniesione na inną osobę niż płatnik lub podatnik – np. w drodze umowy cywilnoprawnej. Zatem niedopuszczalne jest zawarcie umowy cywilnoprawnej, która przenosi zobowiązanie i obowiązek zapłaty podatku na inny podmiot.

Niemniej jednak, jeżeli podmiot trzeci jest zaangażowany jako wyręczyciel lub posłaniec wpłata podatku w imieniu płatnika lub podatnika jest dopuszczalna i rozpoznawana jako czynność materialno-techniczna. Warunkiem jest, aby wpłacony podatek pochodził ze środków podatnika, ale także aby istniał stosunek prawny, który stanowi podstawę do dokonania płatności podatku przez wyręczyciela. Sąd wskazuje, że istotne również jest aby wiedzę o wpłacie środków przez posłańca miał również organ podatkowy, na rzecz którego dokonywana jest konkretna wpłata należności od płatnika.

Autopromocja

Praktyczny leksykon VAT 2024. Wszystko o zmianach w rozliczeniach VAT

Sprawdź

NSA stwierdził m.in. cyt.: " Zachowanie płatnika polegające na wyręczaniu się w czynnościach zapłaty podatku inną osobą jest jedynie działaniem faktycznym, a żadna norma prawa podatkowego działania takiego nie zabrania. Jak trafnie jednak wskazano w uzasadnieniu do uchwały z dnia 26 maja 2008 r. o sygn. akt I FPS 8/07 (publ. CBOSA), w odniesieniu do sytuacji podatnika należy odróżnić sytuację, gdy zapłaty dokonuje osoba nie mająca ani umocowania od dłużnika podatkowego, ani nie dysponująca jego środkami lub osoba, która na mocy czynności cywilnoprawnej przejmuje obowiązek zapłaty podatku od sytuacji, w której osoba wpłacająca podatek dokonuje tego ze środków powierzonych mu przez podatnika, gdyż dokonuje wówczas czynności technicznej – wpłaca podatek za podatnika, działa jednak jedynie jako "posłaniec". Te same uwagi należy odnieść do wpłaty dokonywane przez "posłańca" płatnika, czyli jego pośrednika. W obecnym stanie prawnym unormowania wynikające z art. 60 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r., poz. 201 ze zm.) dotyczą wyłącznie termin dokonania i formy zapłaty podatku, a tym samym nie wymagają dla wygaśnięcia zobowiązania płatnika, o którym stanowi art. 59 § 2 pkt 1 tej ustawy, bezpośredniej wpłaty z rachunku bankowego prowadzonego dla płatnika."

Art. 62b Ordynacji podatkowej nie wyklucza wpłaty podatku za pośrednictwem posłańca lub wyręczyciela

NSA odniósł się również do nowelizacji, która dopuściła możliwość dokonania zapłaty podatku w miejsce pierwotnie zobowiązanego dłużnika podatkowego. Orzeczenie mówi, że to domniemanie prawne, które nakazuje uznanie wpłat osób wskazanych w art. 62b Ordynacji podatkowej za pochodzące ze środków podatnika potwierdza możliwość dokonania wpłaty podatku właśnie przez osoby trzecie zamiast podatnika.

Przepisu tego nie należy interpretować jako wykluczającego możliwości dokonywania płatności podatku za pośrednictwem podmiotu, który ma charakter posłańca lub wyręczyciela.

Autopromocja

Komplet 3 publikacji

Instrukcje księgowego. 100 praktycznych procedur z bazą narzędzi online

Sprawdź

Warto zaznaczyć, że sąd odniósł się wprost do zapytania przedsiębiorcy i poruszył warunki uznania za posłańca, ale nie odniósł się do kwestii czy na zagranicznym pracodawcy ciążą obowiązki płatnika polskiego podatku dochodowego od osób fizycznych. W sytuacji  pracownika, który świadczy pracę w Polsce na podstawie zagranicznej umowy o pracę, to on jest odpowiedzialny za kalkulacje i płatność podatku PIT. Niemniej jednak, podążając za wykładnią przedstawioną przez sąd, nie stoi na przeszkodzie aby pracownik skorzystał z usług posłańca, jeżeli chodzi wpłatę podatku do polskiego Urzędu.

Mariusz Piskur, Senior Associate
Barbara Kolimeczkow, Senior Manager
PwC Polska

Autopromocja

Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian

Sprawdź

Źródło: wyrok NSA z 14 kwietnia 2021 r. (sygn.  II FSK 3305/18)