Zbycie udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, podatek PCC

• Forma zbycia udziału a umowa spółki
• Kiedy spółka wyraża  zgodę na zbycie udziałów?
• Skuteczność zbycia udziałów
• Wartość zbywanych udziałów
• Ograniczenie w zbyciu udziałów

Forma zbycia udziału a umowa spółki

Jeżeli umowa spółki została zawarta w systemie S24, to zmiany wspólników dokonujemy w tym systemie, poprzez przygotowanie umowy zbycia udziałów i opatrzenie jej podpisem EPUAP. Natomiast, gdy spółka była zawiązywana u notariusza, wówczas taką umowę należy zawrzeć z podpisami notarialnie poświadczonymi.

Autopromocja

Trzeba wskazać, że spółka nie jest stroną przy czynności zbycia udziałów. Jej jedyny obowiązek, to ewentualne wyrażenie zgody, jeżeli umowa spółki tak przewiduje. Ta czynność może być dokonana za pomocą umowy darowizny lub innej umowy, której skutkiem będzie zmiana właściciela udziałów w spółce. Przykładami takich umów mogą być: umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości. Oznacza to, że udziały nie muszą zostać zbyte za gotówkę, tylko można dokonać barteru, np. udziały za nieruchomość lub inną rzecz, która jest warta tyle, co posiadane przez nas prawo do ingerencji w sprawy spółki.

Kiedy spółka wyraża  zgodę na zbycie udziałów?

Tak jak już zostało to wspomniane, zbycie udziałów może być uzależnione od wyrażenia przez spółkę zgody na tę czynność. Nie ma w ustawie wskazanej metody uzyskiwania tej zgody, zatem można stwierdzić, że mamy dowolność w ustaleniu tej procedury. Gdy umowa spółki nie przewiduje żadnej procedury, stosujemy przepisy kodeksu spółek handlowych. Zgodnie z nimi, spółka udziela takiej zgody w formie pisemnej, a organem uprawnionym do jej udzielenia jest zarząd. Tutaj również umowa spółki może wskazywać inny organ wydający zgodę, np. Zgromadzenie Wspólników. W sytuacji, gdy spółka nie wyrazi zgody na zbycie udziałów, wówczas zbywający może wystąpić do sądu rejestrowego o taką zgodę. Należy zwrócić uwagę, że sąd rejestrowy wydaje takie zgody tylko w ważnych przypadkach. Gdy problem ze strony spółki leży w nabywcy, sąd może zobowiązać spółkę do przedstawienia innego nabywcy na udziały spółki.

Skuteczność zbycia udziałów

Zbycie udziałów w spółce jest skuteczne od momentu przedłożenia spółce przedmiotowej umowy. Co ważne, wyrażenie zgody przez spółkę na zbycie udziałów nie jest jednoznaczne z zawiadomieniem spółki o zbyciu. Zgoda spółki ma z reguły charakter ogólny, nie wskazuje się w niej, na rzecz kogo ma być dokonana czynność, stąd właśnie pojawia się obowiązek zawiadomienia o zbyciu udziałów na rzecz konkretnego podmiotu. Dopiero w momencie skutecznego zawiadomienia spółki staje się to skuteczne względem niej i aktualizuje się obowiązek zgłoszenia zmian do Krajowego Rejestru Sądowego.

Autopromocja

Nowelizacja VAT 2025.
Praktyczny webinar INFORAKADEMII

Sprawdź

Wartość zbywanych udziałów

Wycena udziałów nie należy do najprostszych rzeczy. Dokonując oceny wartości udziału w spółce, trzeba mieć na uwadze to, aby ta wycena miała maksymalnie charakter rynkowy. Generalnie najprostszym rozwiązaniem jest powołanie rzeczoznawcy majątkowego, który oceni wartość udziałów. To rozwiązanie pozwoli nam zabezpieczyć kwestię wyceny, jednak jest i negatywna strona tego rozwiązania – wysoki koszt takiej opinii. Można też pokusić się o indywidualną ocenę wartości posiadanych udziałów, ale zawsze trzeba pamiętać o tym, że może to zostać zakwestionowane pod kątem podatkowym. Zgodnie z ustawą o podatku od czynności cywilnoprawnych podstawę opodatkowania w przypadku sprzedaży udziałów stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego.

Ograniczenie w zbyciu udziałów

Ewentualne ograniczenia w zbyciu mogą wynikać jedynie z umowy spółki. Te ograniczenia mogą uzależniać zbycie udziałów od takich czynników jak posiadanie określonych kwalifikacji, czy uzależnienie od zgody określonego organu danej spółki. Takim ograniczeniem może być również zastrzeżenie prawa pierwokupu lub pierwszeństwa. Prawo pierwokupu cechuje zastrzeżenie na rzecz innego wspólnika, prawa do nabycia udziałów przed osobą z zewnątrz w momencie, gdy właściciel określonych udziałów wyjdzie z zamiarem wyzbycia się ich. Realizacja prawa pierwokupu polega na złożeniu oświadczenia po przedłożeniu przez zbywającego warunkowej umowy pomiędzy nim a osobą trzecią, która chciałaby nabyć udziały. Wówczas wspólnik korzystający z prawa pierwokupu zobowiązuje się do nabycia po cenie wskazanej w umowie warunkowej zbycia udziałów. W tym miejscu trzeba podkreślić, że kodeksowe prawo pierwokupu nie obejmuje darowizny. Aby objąć prawem pierwokupu także czynność darowizny, należy umieścić odpowiednie zapisy w umowie spółki. Prawo pierwszeństwa uaktualnia się w momencie chęci zbycia udziałów. W tym przypadku wspólnik chcący zbyć posiadane udziały jest zobowiązany do poinformowania spółki o zamiarze zbycia udziałów. To prawo obejmuje także z mocy ustawy także umowę darowizny i nie zobowiązuje do nabycia udziałów po cenie ustalonej w umowie. Wreszcie należy wskazać, że dokonanie zbycia z pogwałceniem przepisów o pierwszeństwie bądź pierwokupie, może skutkować unieważnieniem umowy.

Zbycie udziałów, które wbrew pozorom może się wydawać prostą czynnością, wiąże się z szeregiem obowiązków. Przed dokonaniem czynności warto zapoznać się z umową spółki, której udziały chcemy zbyć, aby sprawdzić, czy nie ma tam żadnych obostrzeń. Bez względu na to, czy w umowie spółki są jakiekolwiek ograniczenia zbywalności udziałów czy nie, należy pamiętać o tym, że po dokonaniu czynności zbycia udziałów trzeba dokonać zmiany wpisu w księdze udziałów.  To zarząd jest zobowiązany po uzyskaniu informacji o zmianie wspólnika wprowadzić odpowiednie zapisy w księdze udziałów. Następnie trzeba przygotować wniosek do KRS – to także kompetencja zarządu, który jest zobowiązany po zmianie wspólnika złożyć wniosek do KRS o wpis zmian. Od czynności należy zapłacić podatek PCC – kupujący udziały ma 14 dni od dnia zawarcia umowy sprzedaży do wysłania deklaracji PCC-3. W tym terminie powinien też zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych w wysokości 1% od kwoty sprzedaży udziałów. Oprócz podatku PCC może wystąpić podatek dochodowy – sprzedający powinien upewnić się, czy po sprzedaży udziałów nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego. Ostatnią rzeczą, do której jesteśmy zobowiązani przy zbyciu udziałów, to aktualizacja  CRBR.

Oskar Rosłoń, Kancelaria Mentzen

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź