PCC a zakup zorganizowanej części przedsiębiorstwa - rozliczenie podatku, obowiązki kupującego, goodwill

• Jak definiować przedsiębiorstwo?
• Co jest podstawą opodatkowania w przypadku pcc przy sprzedaży ZPC?
• Wysokość podatku
• Obowiązki kupującego
• Dodatnia wartość firmy (goodwill) a pcc

Przepisy u.p.c.c. nie wymieniają wprost sprzedaży przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części jako czynności podlegającej opodatkowaniu. Zgodnie jednak z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) u.p.c.c. - podatkowi temu podlegają m.in. umowy sprzedaży rzeczy i praw majątkowych. Na tej podstawie podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlega również umowa sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Obowiązek podatkowy w PCC przy umowie sprzedaży ciąży na kupującym (art. 4 pkt 1 u.p.c.c.), z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej (art. 3 ust. 1 pkt 1 u.p.c.c.).

Ustalenie, czy przedmiotem transakcji będzie ZCP, czy składniki majątku bez funkcjonalnego powiązania będzie miało dla uczestników transakcji pierwszorzędne znaczenie. Wpływa to bowiem na ważność samych czynności, sposób opodatkowania (VAT czy PCC) oraz odpowiedzialność za zobowiązania (w tym podatkowe). 

Jak definiować przedsiębiorstwo?

W przepisach dotyczących podatku od czynności cywilnoprawnych brak jest definicji przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. Dlatego w celu właściwej kwalifikacji przenoszonych składników, należy sięgnąć do definicji przedsiębiorstwa wynikającej z art. 55¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - dalej k.c. Zgodnie z jego brzmieniem, przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. 
Obejmuje ono w szczególności:

1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa),
2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości,
3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych,
4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne,
5) koncesje, licencje i zezwolenia,
6) patenty i inne prawa własności przemysłowej,
7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne,
8) tajemnice przedsiębiorstwa,
9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Jednocześnie w myśl art. 55² k.c., czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

W świetle powyższego, zorganizowana część przedsiębiorstwa to wyodrębniony organizacyjnie, finansowo i funkcjonalnie zespół składników niematerialnych i materialnych, mogących stanowić samodzielnie funkcjonujące przedsiębiorstwo (zobacz art. 2 pkt 27a) u.p.t.u., art. 4a pkt 4) ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych – dalej u.p.d.o.p., art. 5a pkt 4) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - dalej u.p.d.o.f.). 

Wskazana definicja ZCP obejmuje wyodrębnienie organizacyjne, finansowe i funkcjonalne. Tylko łączne spełnienie tych trzech przesłanek pozwala uznać dany zespół składników za wystarczająco wyodrębniony, aby uznać go za ZCP. Ponadto  jak wskazano w  wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 19 maja 2016 r.,  I SA/Rz 13/16: „(…) zorganizowaną część przedsiębiorstwa tworzą więc składniki, będące we wzajemnych relacjach, takich by można było mówić o nich, jako o zespole, a nie o zbiorze przypadkowych elementów, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu gospodarczego”. Ocena, czy w danym przypadku mamy do czynienia ze ZCP, musi być dokonywana dla każdego przypadku osobno.

Co jest podstawą opodatkowania w przypadku pcc przy sprzedaży ZPC?

Podstawą opodatkowania przy umowie sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa jest wartość rynkowa rzeczy ruchomych lub praw majątkowych składających się na zorganizowaną część przedsiębiorstwa.

W praktyce problemem może okazać się określenie co dokładnie stanowi podstawę opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych przy transakcji sprzedaży przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 u.p.c.c. podstawę opodatkowania przy umowie sprzedaży stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego. Wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.

Ustalenie charakteru prawnego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części ma kluczowe znaczenie przy ustalaniu podstawy opodatkowania PCC. Na przestrzeni lat bowiem, sądy wyrażały odmienne stanowiska – jedne, że sprzedaż przedsiębiorstwa podlega opodatkowaniu jako odrębne prawo podmiotowe oraz drugie, że to sprzedaż poszczególnych jego składników  (na co zwrócił uwagę NSA w wyroku z 14 czerwca 2012 r., II FSK 2452/10, wskazując na drugie stanowisko jako poprawne).  W bieżącym orzecznictwie sądowym, interpretacjach podatkowych jak i literaturze ukształtowało się jednolite stanowisko, że sprzedaż przedsiębiorstwa należy traktować jako sprzedaż zbioru składników, a podatek od czynności cywilnoprawnych powinien być wymierzony od wartości rynkowej poszczególnych rzeczy i praw majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa (zobacz też wyrok NSA z 12 kwietnia 2014 r., II FSK 500/12). Ustalenia te odnoszą się także do zorganizowanej części przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy o podatku od towarów i usług. Przedmiotem sprzedaży są bowiem poszczególne jej składniki i w odniesieniu do każdego takiego składnika należy ocenić, czy jest on rzeczą, czy prawem majątkowym.

Na gruncie podatku od czynności cywilnoprawnych przedmiotem umowy sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa są poszczególne składniki należące do katalogu art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) u.p.c.c. Podatek powinien być wymierzony od wartości rynkowej poszczególnych rzeczy i praw majątkowych - art. 6 ust. 2 u.p.c.c.

Wysokość podatku

Umowa sprzedaży ZCP powinna wymieniać składniki, których własność w wyniku umowy zostanie przeniesiona. Jest to uzasadnione zarówno art. 459 k.c., dotyczącym zasad wykonywania zobowiązań, jak i możliwymi skutkami podatkowymi. Określenie wchodzących w skład ZCP rzeczy i praw majątkowych wraz z określeniem wiarygodnej wartości rynkowej jest niezbędne dla prawidłowego ustalenia stawek podatku i ostatecznej jego wysokości. W sytuacji, gdy strony czynności wyodrębnią w zawartej umowie sprzedaży składniki przedsiębiorstwa, wysokość podatku od czynności cywilnoprawnych będzie stanowić suma podatku obliczonego od wartości rynkowej, w stawce właściwej dla poszczególnych składników (interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 25 lipca 2016 r. IPPB2/4514-272/16-4/MZ, interpretacja indywidualna  r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej dnia 26 lipca 2023 r., 0111-KDIB2-3.4014.173.2023.2.JKU).

Zawierając umowę zakupu ZCP warto pamiętać o właściwym określeniu i wycenie składników majątkowych objętych transakcją (np. jako załącznik zawierający spis rzeczy i praw wchodzących w skład przedmiotu sprzedaży). Ma to znaczący wpływ na wysokość podatku od czynności cywilnoprawnych.

Podatek pobiera się według stawki najwyższej, jeżeli podatnik dokonując czynności cywilnoprawnej, w wyniku której nastąpiło przeniesienie własności, nie wyodrębnił wartości rzeczy lub praw majątkowych, do których mają zastosowanie różne stawki – od łącznej wartości tych rzeczy lub praw majątkowych (art. 7 ust. 3 pkt 1 u.p.c.c.).

Jak czytamy w interpretacji z dnia 26 lipca 2023 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, 0111-KDIB2-3.4014.173.2023.2.JKU: „ (…) Jeżeli więc w umowie sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa strony wyodrębnią wartość rzeczy i praw majątkowych, do których mają zastosowanie różne stawki (1% i 2%), podatek winien być uiszczony według właściwych stawek. Jeżeli jednak przy dokonaniu czynności cywilnoprawnej, w wyniku której nastąpi przeniesienie własności, nie zostaną wyodrębnione wartości rzeczy lub praw majątkowych, do których mają zastosowanie różne stawki, to na podstawie art. 7 ust. 3 pkt 1 u.p.c.c., podatek winien być uiszczony według stawki najwyższej (2%) od łącznej wartości tych rzeczy lub praw majątkowych. Opodatkowanie umowy sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa stawką 2% ma bowiem zastosowanie w przypadku, gdy cena sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa, odpowiadająca jej wartości rynkowej, ustalona jest przez strony czynności cywilnoprawnej w jednej kwocie, bez wyodrębniania wartości jej poszczególnych elementów”.
Z kolei interpretacja indywidualna z 6 lutego 2023 r., sygn. 0111-KDIB2-2.4014.298.2022.2.MM wskazuje,  że: „(…) nie będzie wystarczające określenie wartości poszczególnych rzeczy i praw majątkowych, do których ma zastosowanie stawka 2%, aby na tej podstawie obliczyć łączną wartość innych praw majątkowych, do których ma zastosowanie stawka 1%. (…) aby można było zastosować różne stawki podatku do planowanej sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa, koniecznym będzie określenie odrębnej wartości rynkowej sprzedawanych rzeczy i praw majątkowych, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. a u.p.c.c. oraz odrębnej wartości rynkowej sprzedawanych innych praw majątkowych, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. b ww. ustawy”.

Umowa sprzedaży ZCP podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych na zasadach ogólnych przewidzianych dla umowy sprzedaży. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej i ciąży na kupującym, a podstawę opodatkowania stanowi wartość rynkowa poszczególnych rzeczy lub praw majątkowych, składających się na zorganizowaną część przedsiębiorstwa.

Obowiązki kupującego

Stosownie do art. 10 ust. 1 u.p.c.c. – podatnicy są obowiązani, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych, według ustalonego wzoru, oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika. W myśl natomiast ust. 2 ww. przepisu, notariusze są płatnikami podatku od czynności cywilnoprawnych dokonywanych w formie aktu notarialnego.

Jeżeli przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część nie zawiera nieruchomości, dla zachowania ważności umowy nie jest wymagana forma aktu notarialnego. Kupujący ma zaś 14 dni na złożenie deklaracji PCC i zapłatę podatku.

Dodatnia wartość firmy (goodwill) a pcc

W praktyce gospodarczej może dojść do sytuacji, w której ostateczna cena przedsiębiorstwa będzie mniejsza, większa lub równa wartości rynkowej poszczególnych składników majątkowych wchodzących w jego skład.

Jak wskazuje orzecznictwo „wartość przedsiębiorstwa” pozostaje pojęciem niezdefiniowanym na gruncie przepisów prawa cywilnego oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Jego znaczenie wywodzimy z regulacji stworzonych stricte do celów podatkowych i bilansowych, tj. z art. 22g ust. 2 u.p.d.o.f., art. 16g ust. 2 u.p.d.o.p., art. 33 ust. 4, art. 44b ust. 10 u.r. oraz Międzynarodowego Standardu Sprawozdawczości Finansowej 3 (MSSF 3) „Połączenia jednostek gospodarczych”. W ujęciu ekonomicznym wartość firmy jest więc wielkością przyjętą do celów kalkulacyjnych. 

Zgodnie z art. 33 ust. 4 u.r. wartość firmy stanowi różnicę między ceną nabycia określonej jednostki lub zorganizowanej jej części, a niższą od niej wartością godziwą przejętych aktywów netto. Jeżeli cena nabycia jednostki lub zorganizowanej jej części jest niższa od wartości godziwej przejętych aktywów netto, to różnica stanowi ujemną wartość firmy. Z kolei ustawy podatkowe określają wartość początkową firmy jako dodatnia różnica między ceną nabycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, a wartością rynkową składników majątkowych wchodzących w skład kupionego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części (art. 22g ust. 2 u.p.d.o.f. oraz art. 16g ust. 2 u.p.d.o.p.).

Na potrzeby podatku od czynności cywilnoprawnych podstawą opodatkowania jest suma wartości rynkowej rzeczy i praw majątkowych składających się na przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną część. Mając powyższe na względzie, w dalszej kolejności kluczowa jest ocena, czy wartość firmy może stanowić rzecz lub prawo majątkowe na gruncie podatku od czynności cywilnoprawnych.

Przez lata dominował pogląd,  że dodatnia wartość firmy stanowi element podstawy opodatkowania przy nabyciu ZCP. Organy oraz częściowo sądy stały na stanowisku, że powinno to być opodatkowane jak prawa majątkowe. Uznawano, że skoro wartość firmy ma zbywalny charakter oraz posiada dającą się określić wartość majątkową, należy ją uznać za prawo majątkowe. Przykładem wyroków w takim kontekście są rozstrzygnięcia: Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 maja 2019 r. - III SA/Wa 1836/18, Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 listopada 2018 r. - II FSK 3253/16, Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 13 czerwca 2018 r. - I SA/Gd 357/18, Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 23 czerwca 2017 r. - I SA/Kr 443/17,  Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 16 marca 2016 r. - I SA/Gl 1220/15 czy  Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 16 września 2015 r. - I SA/Wr 1192/15).

Z biegiem lat powyższe stanowisko zaczęło się zmieniać. Dziś przeważa pogląd, że dodatnia wartość firmy nie stanowi prawa majątkowego, a tym samym nie wpływa na podstawę opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Przesądzającym okazała się uchwała NSA z 21 lutego 2022 r. – III FPS 2/21, w składzie siedmiu sędziów. Dokonana w uchwale poszerzonego składu NSA wykładnia przepisów prawa podatkowego jest wiążąca dla sądów administracyjnych i tym samym wpłynęła na stanowisko prezentowane przez organy podatkowe w późniejszym okresie.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 28 kwietnia 2022 r. (III FSK 3572/21) wskazał w uzasadnieniu prawnym: „(…) Skład siedmioosobowy Naczelnego Sądu Administracyjnego, wydając przedmiotową uchwałę (mowa o wyroku III FPS 2/21 – przypis autora) wyraził w jej uzasadnieniu spostrzeżenie, że prawodawca nie czyni przedmiotem podatku od czynności cywilnoprawnych umowy sprzedaży przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, lecz sprzedaż poszczególnych jego składników, z ograniczeniem do tych jego elementów, które są rzeczami lub prawami majątkowymi, tj. identyfikowalnymi rzeczami i prawami. Podejmując próbę zdefiniowania pojęcia goodwill przez pryzmat prawa bilansowego – u.r., ustaw regulujących podatki dochodowe – u.p.d.o.f. i u.p.d.o.p., a także prawa cywilnego - ustawy Kodeks cywilny, Naczelny Sąd Administracyjny wyjaśnił, że skoro sprzedaż przedsiębiorstwa oznacza zbycie na podstawie umowy sprzedaży zbioru rzeczy oraz praw majątkowych wchodzących w jego skład oraz takiego ich zestawienia, które zawiera wartość ekonomiczną, przy której to czynności dokonuje się sprzedaży szeregu rzeczy i praw majątkowych oraz takich okoliczności faktycznych i prawnych, które składają się na wyższą jego wartość niż wartość zbioru pojedynczych rzeczy i praw, okoliczność, że wartość firmy jest elementem zrelatywizowanym do samego pojęcia przedsiębiorstwa, nie przesądza o konieczności automatycznego zakwalifikowania tego elementu do kategorii praw majątkowych. Z tego względu uznano, że goodwill nie można przypisać statusu zarówno rzeczy, jak i prawa majątkowego, albowiem nie jest związany z żadnym uprawnieniem mającym swe źródło w przepisach prawa, jak również nie pozostaje zeń skorelowany żaden obowiązek świadczenia lub powstrzymywania się od określonych działań przez inne podmioty. (…) skoro wartość firmy nie może być przedmiotem obrotu (sprzedaży), nie ma również cechy zbywalności. (…) Pomimo wymiaru finansowego wartość firmy nie jest prawem majątkowym, a wartość majątkowa, którą reprezentuje, nie może być przedmiotem sprzedaży jako czynności opodatkowanej na podstawie przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych”.

Tabela: Zestawienie wyroków NSA wskazujących aktualną linię orzeczniczą w zakresie dodatniej wartości firmy i PCC

Wyrok	Teza
Uchwała NSA z dnia 21 lutego 2022 r., III FPS 2/21 (w składzie siedmioosobowym)	„Dodatnia wartość firmy (tzw. goodwill), rozumiana jako nadwyżka ceny nabycia nad wartością rynkową składników majątkowych przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, nie stanowi prawa majątkowego w rozumieniu art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a u.p.c.c.”
Wyrok NSA z dnia 8 października 2019 r., II FSK 3272/17	„Dodatnia wartość firmy (goodwill) nie jest prawem majątkowym w rozumieniu art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a u.p.c.c.”
Wyrok NSA z dnia 23 maja 2019 r., II FSK 1393/17	„Dodatnia wartość firmy (goodwill) jest pewnym stanem faktycznym, uzewnętrznionym w momencie sprzedaży przedsiębiorstwa, nie stanowiąca jakiegokolwiek prawa podmiotowego, a tym samym nie mogąca być przedmiotem samodzielnego obrotu gospodarczego, a w konsekwencji dodatnia wartość firmy (goodwill) nie jest wobec tego prawem majątkowym w rozumieniu art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a u.p.c.c.”
Wyrok NSA z dnia 28 czerwca 2018 r., II FSK 1932/16	„Wartość firmy (goodwill) nie jest prawem majątkowym w rozumieniu art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a u.p.c.c.”
Wyrok NSA z dnia 28 kwietnia 2022 r. III FSK 3572/21	„Pomimo wymiaru finansowego wartość firmy nie jest prawem majątkowym, a wartość majątkowa, którą reprezentuje, nie może być przedmiotem sprzedaży jako czynności opodatkowanej na podstawie przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych”.
Wyrok NSA  z dnia 12 maja 2022 r., III FSK 3597/21	„Wartość firmy (goodwill), a zwłaszcza wartość majątkowa, którą ona reprezentuje, nie może być przedmiotem sprzedaży jako czynności opodatkowanej na podstawie przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Nabyciem translatywnym rzeczy lub prawa, tj. jej przedmiotem, może być tylko to, co istnieje przed jej dokonaniem (zawarciem umowy sprzedaży) i co podlega sprzedaży. Przedmiot sprzedaży nie może być nabywany konstytutywnie, a mianowicie w ten sposób, że powstaje on dopiero z momentem dokonania czynności. Wartość zaś nie istnieje przed sprzedażą przedsiębiorstwa”.
Wyrok NSA z dnia 27 kwietnia 2022 r.  III FSK 271/21	„Pomimo wymiaru finansowego wartość firmy nie jest prawem majątkowym, a w rezultacie jego wartość nie może być przedmiotem sprzedaży jako czynności opodatkowanej na podstawie przepisów u.p.c.c.”.
Wyrok NSA  z dnia 21 kwietnia 2022 r.  III FSK 3197/21	„Dodatnia wartość firmy (tzw. goodwill), rozumiana jako nadwyżka ceny nabycia nad wartością rynkową składników majątkowych przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, nie stanowi prawa majątkowego w rozumieniu art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a u.p.c.c.”.

W świetle powyższego, orzecznictwo wyraźnie wskazuje, że wartość firmy jest pochodną ceny określonej przez strony transakcji. Przed sprzedażą przedsiębiorstwa wartość firmy istnieje jedynie potencjalnie i powstaje dopiero u nabywcy jako określony zapis księgowy czy podatkowy. Wartość firmy nie posiada więc cech charakterystycznych dla prawa podmiotowego, a tym samym nie jest też prawem majątkowym.

Co istotne wyroki sądu przekładają się również na aktualnie wydawane interpretacje podatkowe. Przykładowo w interpretacji z dnia 17 lipca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, 0111-KDIB2-2.4014.109.2023.4.MM wskazuje, że :„W konsekwencji, jeśli sprzedaż Działalności Dystrybucyjnej będzie podlegać opodatkowaniu p.c.c., to nadwyżka ceny nad sumą wartości rynkowych poszczególnych składników wchodzących w skład Działalności Dystrybucyjnej będzie stanowiła wartość firmy (goodwill), która nie podlega opodatkowaniu p.c.c., a zatem nie zostanie wliczona do podstawy opodatkowania p.c.c.”. Z kolei w interpretacji z 20 lutego 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, 0111-KDIB2-3.4014.514.2022.2.BD wskazał, że: „Zgadzamy się zatem z Państwa stanowiskiem, że transakcja sprzedaży powinna zostać opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych w ten sposób, że stawka podatku zostanie odrębnie ustanowiona dla każdego składnika majątku wchodzącego w skład zorganizowanej części, a podstawą opodatkowania będzie wartość rynkowa poszczególnych składników majątku. Zgodzić się również należy z Państwem, że dodatnia wartość firmy, nie stanowi rzeczy ani też prawa majątkowego i nie powinna podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. (…) Tym samym nie powinni Państwo uwzględniać w podstawie opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych dodatniej wartości firmy (tzw. goodwill), tj. różnicy pomiędzy ceną, którą Państwo zapłacili za zorganizowana część przedsiębiorstwa a sumą wartości rynkowych składników majątkowych objętych transakcją sprzedaży” (zobacz również interpretację indywidualną DIAS z 6 lutego 2023 r., sygn. 0111-KDIB2-2.4014.298.2022.2.MM, z 17 października 2022 r. sygn. 0111-KDIB2-2.4014.231.2022.2.PB), z dnia 8 lipca 2022 r., 0111-KDIB2-3.4014.127.2022.5.BD).

Stanowisko, zgodnie z którym wartość firmy (goodwill) rozumiana jako nadwyżka ceny nabycia nad wartością rynkową składników majątkowych przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części nie stanowi prawa majątkowego w rozumieniu art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) u.p.c.c. jednoznacznie potwierdza uchwała siedmiu sędziów NSA z 21 lutego 2022 r., sygn. akt III FPS 2/21. Ponadto, stanowisko to jest również prezentowane w najnowszych interpretacjach indywidualnych wydanych przez DKIS.

Nabycie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części nie jest więc prostym zdaniem w aspekcie podatkowym. Dlatego, aby uniknąć pułapek, przy tworzeniu umowy warto skonsultować się z doradcą podatkowym.

Joanna Szyszkowska, PROFIT Joanna Szyszkowska Doradca Podatkowy