Tematy - Zorganizowana część przedsiębiorstwa

Transakcje zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części (ZCP) nie są czynnościami podlegającymi podatkowi od towarów i usług (art. 6 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, dalej u.p.t.u.). A skoro nie ma tu podatku VAT, pojawiają się obowiązki w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych (zobacz art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych, dalej u.p.c.c.). Ja rozliczyć zakup zorganizowanej części przedsiębiorstwa w zakresie PCC?

Wnoszona aportem do spółki nieruchomość na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej musi być wydzielona organizacyjnie, finansowo i funkcjonalnie, aby aport mógł zostać uznany za sprzedaż zorganizowanej części przedsiębiorstwa i korzystać z wyłączenia z VAT. Tak wynika z opublikowanej 28 sierpnia 2023 r. interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej.

Na goodwill, czyli wartość dodatnią firmy, składają się przewyższające cenę nabycia (przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części - ZCP) elementy inne niż wycenione rynkowo aktywa i zobowiązania, takiej jak: renoma, know-how, czy kontakty biznesowe. Po wprowadzeniu do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych taką „niematerialną wartość dodatnią” można amortyzować, a odpisy zaliczać do kosztów uzyskania przychodu. Czy oddanie w leasing takiej ZCP, wraz z goodwill, zrodzi po stronie firmy podlegający opodatkowaniu przychód?

ZCP to organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania. Sprzedaż lub aport poszczególnych składników majątku przedsiębiorstwa, które razem nie będą stanowiły ZCP, będzie determinowało zupełnie inne obowiązki podatkowe.

Sprzedaż zorganizowanej części przedsiębiorstwa wywołuje określone skutki podatkowe. Rozróżniać należy sprzedaż zorganizowanej części przedsiębiorstwa oraz sprzedaż poszczególnych jego składników. Skutki podatkowe obu transakcji są bardzo różne, dlatego należy dokładnie przeanalizować transakcje, aby dokonać prawidłowej ich klasyfikacji.

W obrocie gospodarczym pojawiają się wątpliwości odnośnie opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC) dodatniej wartości firmy (tzw. goodwill) podczas nabycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Sądy administracyjne interpretują te kwestie korzystnie dla podatników. We wrześniu 2020 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny wydał ważny i pozytywny dla podatników wyrok w tym zakresie. Czym jest goodwill? Czy dodatnia wartość firmy (goodwill) jest prawem majątkowym i podlega opodatkowaniu PCC?

Nabywając przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną część, należy mieć na uwadze ewentualne zobowiązania wobec organów skarbowych, powstałe przed dniem transakcji. Niniejszy artykuł ma na celu wskazanie zakresu odpowiedzialności i możliwości ograniczenia ryzyka po stronie nabywcy.

W przypadku decyzji o zmianie formy prawnej działalności, przedsiębiorca ma do wyboru kilka możliwych rozwiązań. Niektórzy podatnicy decydują się na jej przekształcenie (restrukturyzację), inni wybierają przeniesienie własności składników majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części do nowo utworzonego podmiotu. Wybór określonego modelu zależy m.in. od skutków podatkowych planowanej operacji, które będą odmienne w zależności od przyjętego scenariusza.

Spowolnienie gospodarcze wywołane epidemią koronawirusa nie wstrzymało automatycznie zaplanowanych w spółkach procesów restrukturyzacyjnych. Wręcz przeciwnie, konieczność zabezpieczenia majątku i zapewnienia płynności finansowej przedsiębiorstwa w wielu wypadkach przyspieszyła decyzję o reorganizacji biznesu. Biorąc pod uwagę, że przepisy Tarczy Antykryzysowej nie przewidują szczególnych rozwiązać dotyczących przekształceń spółek, podatkowe problemy związane z restrukturyzacjami pozostają aktualne.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o PCC podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych, do których nie należy zaliczać samej różnicy pomiędzy wartością uchwyconych w sprawie rzeczy i praw majątkowych a wartością transakcyjną, za jaką spółka nabyła przedsiębiorstwo. Nie ma więc podstaw do opodatkowania PCC różnicy wartości, nazywanej umownie goodwill.

Przepisy Ordynacji podatkowej zawierają zasadę sukcesji generalnej w przypadku podziału osoby prawnej, gdy majątek osoby prawnej dzielonej stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa. Kwestia takiej sukcesji na gruncie podatkowym nie jest do końca uregulowana, dlatego stanowi przedmiot sporów podatników z fiskusem.

W przypadku podziału przez wydzielenie na spółkę przejmującą przechodzą prawa i obowiązki związane z zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa (ZCP). W takiej sytuacji niezbędne jest wcześniejsze rozważenie wielu obszarów podatkowych, celem zabezpieczenia obu zaangażowanych w nie spółek. Jednym z problemów, z którym muszą zmierzyć się przedsiębiorcy, są faktury korygujące.

Podział spółki kapitałowej przez wydzielenie (tj. przez przeniesienie części majątku spółki dzielonej na istniejącą spółkę lub na spółkę nowo zawiązaną) nie będzie skutkował opodatkowaniem w CIT jeżeli majątek wydzielany, jak i majątek pozostający w spółce dzielonej stanowią zorganizowaną część przedsiębiorstwa.

W procesie restrukturyzacji spółki kapitałowej częstym rozwiązaniem jest zastosowanie polegające na wniesieniu do spółki wkładu niepieniężnego w postaci zorganizowanej części przedsiębiorstwa, w skład której wchodzą różne składniki majątku, takie jak środki trwałe, wartości niematerialne i prawne.

Resort finansów przygotował objaśnienia dotyczące opodatkowania podatkiem VAT transakcji zbycia nieruchomości komercyjnych. Stanowią one wynik prowadzonych od września 2018 r. konsultacji podatkowych w tej sprawie.

W świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych przychodem z odpłatnego zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa jest cena wynikająca z umowy sprzedaży, która powinna co do zasady odpowiadać wartości rynkowej. W przypadku gdy spółka w cenie sprzedaży uwzględniła przejęte zobowiązania, to przychód z tego tytułu obejmuje należność od nabywcy, tj. kwotę do zapłaty przez nabywcę pomniejszoną o przejęte przez niego zobowiązania.

Za zorganizowaną część przedsiębiorstwa można uznać oddział, który posiada odrębność strukturalną i finansową, a jego składniki muszą być bezpośrednio związane z prowadzoną przez oddział działalnością, dla której został wyodrębniony.

Co do zasady, transakcja zbycia nieruchomości podlega zwolnieniu z opodatkowania VAT (art. 43 ust. 1 pkt 9 – 10a ustawy o VAT). Odmienna sytuacja dotyczy tych transakcji, w których nieruchomość zostanie potraktowana jako zorganizowana część przedsiębiorstwa. Z tego powodu przedsiębiorcy powinni wnikliwie analizować każdą sprzedaż tego typu, aby wybrać najbardziej korzystną formę rozliczenia. Nie zawsze bowiem opodatkowanie nieruchomości podatkiem VAT będzie niekorzystne.

W praktyce obrotu gospodarczego przekształcenia majątkowe przedsiębiorstw przeprowadzane są poprzez sprzedaż całości albo części przedsiębiorstwa. Zbycie gospodarstwa rolnego (np. fermy drobiu) jako zorganizowanej części przedsiębiorstwa, może jedynie z pozoru wydawać się prostą czynnością. W rzeczywistości (w szczególności z uwagi na istotne w ostatnich latach nowelizacje ustaw) bywa, że tego typu transakcje stanowią skomplikowany projekt, obarczony różnego rodzaju wątpliwościami interpretacyjnymi i związanymi z nimi ryzykami. Niniejszy krótki artykuł ma na celu zasygnalizowanie niektórych z istotnych okoliczności, które należy uwzględnić przy przeprowadzania tego typu transakcji w szczególności w przypadku, gdy w skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa wchodzi nieruchomość rolna.

Ministerstwo Finansów chce od 2018 roku opodatkować CIT wnoszenie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części do spółki, jeżeli nie będzie to miało uzasadnienia biznesowego. Rykoszetem mogą dostać firmy, które przeprowadzają reorganizacje.

Zorganizowana część przedsiębiorstwa

PCC a zakup zorganizowanej części przedsiębiorstwa - rozliczenie podatku, obowiązki kupującego, goodwill

Aport nieruchomości do spółki a zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Czy korzysta ze zwolnienia z VAT?

Opłaty za leasing przedsiębiorstwa i goodwill. Co z podatkiem?

Skutki podatkowe zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa

Jak rozliczać sprzedaż zorganizowanej części przedsiębiorstwa?

Czy sprzedaż goodwill jest opodatkowana PCC?

Odpowiedzialność solidarna nabywcy przedsiębiorstwa za istniejące zobowiązania podatkowe

Zmiana formy prawnej firmy – przekształcenie działalności a przeniesienie własności

Przekształcenia i transfery przedsiębiorstw – przewodnik po bieżących problemach podatkowych

Dodatnia wartość firmy nie jest opodatkowana PCC przy sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa

Podział osoby prawnej - skutki podatkowe

Wydzielenie zorganizowanej części przedsiębiorstwa a faktury korygujące

Podział spółki przez wydzielenie – skutki w CIT

Wniesienie do spółki kapitałowej wkładu w postaci zorganizowanej części przedsiębiorstwa

Opodatkowanie VAT zbycia nieruchomości komercyjnych - objaśnienia MF

Opodatkowanie sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa - zobowiązania w umowie

Uznanie oddziału spółki za zorganizowaną część przedsiębiorstwa wg ustawy o VAT

Zbycie nieruchomości jako zorganizowanej części przedsiębiorstwa a VAT

Zbycie gospodarstwa rolnego, jako zorganizowanej części przedsiębiorstwa na rzecz spółki kapitałowej

Opodatkowanie aportów przedsiębiorstw - zmiany od 2018 roku