Skutki podatkowe zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa

• Sprzedaż lub aport ZCP. Na co zwrócić uwagę?
• Zorganizowana część przedsiębiorstwa a VAT
• Zorganizowana część przedsiębiorstwa a przychód (PIT oraz CIT)
• Zorganizowana część przedsiębiorstwa a podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC)

Sprzedaż lub aport ZCP. Na co zwrócić uwagę?

Aby omówić to zagadnienie możliwie szczegółowo, należy rozważyć kilka możliwych scenariuszy, które będą się od siebie różniły konsekwencjami podatkowymi. Mowa o określeniu podmiotu, który zbywa bądź „aportuje” ZCP (czyli osoba fizyczna, osobowa spółka prawa handlowego, która nie jest podatnikiem CIT-u, osobowa spółka prawa handlowego, która jest podatnikiem CIT-u oraz spółka kapitałowa) oraz podmiotu, do którego aport zostanie wniesiony. Analizę przeprowadzimy z podziałem na konsekwencje w zakresie VAT-u, PIT-u, CIT-u oraz PCC.

Autopromocja

Zorganizowana część przedsiębiorstwa a VAT

Charakterystykę zagadnienia zacznijmy od VAT-u. Jeśli już jesteśmy pewni, że nasza część przedsiębiorstwa, którą zdecydowaliśmy się sprzedać bądź wnieść do jakiejkolwiek ze spółek prawa handlowego stanowi ZCP, to nie musimy się przejmować tym rodzajem podatku. Wynika to z faktu, że przepisów ustawy o VAT nie stosuje się do transakcji zbycia (w tym aportu) zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Z pozoru proste, ale jednocześnie niosące za sobą duże ryzyko. W sytuacji, gdy organ skarbowy uzna, że zbyte składniki przedsiębiorstwa nie stanowiły ZCP, w rzeczywistości transakcja ta byłaby traktowana jak dostawa towarów, czyli czynność opodatkowana (z wyjątkami, jak zwolnienie przedmiotowe). W ten sposób możemy pozostawać w zwłoce z uregulowaniem zobowiązania podatkowego, co z kolei wiąże się z narastającymi odsetkami ustawowymi. Czy takie ryzyko można ograniczyć?

Zorganizowana część przedsiębiorstwa a przychód (PIT oraz CIT)

W zakresie PIT-u i CIT-u musimy oddzielnie przeanalizować konsekwencje podatkowe sprzedaży ZCP od jej aportu. Ustawa o PIT oraz CIT nie reguluje w sposób szczególny zasad opodatkowania sprzedaży ZCP. Z tego względu transakcję taką należy zaklasyfikować jako sprzedaż poszczególnych składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą. Sprzedający będzie zobowiązany do rozpoznania dochodu, natomiast kupujący kosztów uzyskania przychodu (bezpośrednich bądź pośrednich, również w postaci odpisów amortyzacyjnych). Z kolei aport ZCP w podatkach dochodowych korzysta ze zwolnienia. Aby skorzystać ze zwolnienia na gruncie CIT-u, istotne jest, aby głównym lub jednym z głównych celów wniesienia wkładu niepieniężnego w postaci ZCP nie było uniknięcie, lub uchylenie się od opodatkowania.

Zorganizowana część przedsiębiorstwa a podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC)

Największe różnice występują w zakresie PCC. Rzeczą wspólną dla sprzedaży bądź aportu ZCP jest fakt, że PCC zawsze obciążony będzie nabywca zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Autopromocja

Praktyczny leksykon VAT 2024. Wszystko o zmianach w rozliczeniach VAT

Sprawdź

W przypadku sprzedaży ZCP, na gruncie podatkowym mamy do czynienia ze sprzedażą rzeczy i praw majątkowych w odniesieniu do jego poszczególnych składników. W przypadku sprzedaży nieruchomości lub rzeczy ruchomych stawka podatku wynosi 2%, natomiast w stosunku do innych praw majątkowych – 1%. Sprawa komplikuje się w przypadku aportu ZCP. Jeśli dokonuje go osoba fizyczna bądź osobowa spółka prawa handlowego do spółki kapitałowej, to PCC należy uiścić od wysokości kapitału zakładowego tejże spółki, którego wartość nie musi równać się wartości aportu (zaliczenie odpowiedniej wartości ZCP na kapitał zapasowy).

Z kolei w przypadku wniesienia przez osobę fizyczną, spółkę osobową bądź spółkę kapitałową aportem ZCP do spółki osobowej, podstawą do uiszczenia PCC przez spółkę nabywającą będzie wartość ZCP. Jedyne zwolnienie, jakie przewiduje ustawa, to wniesienie przez spółkę kapitałową aportem ZCP do innej spółki kapitałowej w zamian za jej udziały lub akcje.

Zagadnieniem bardziej skomplikowanym, budzącym wątpliwości zarówno wśród praktyków jak i teoretyków prawa podatkowego jest określenie podstawy opodatkowania PCC w przypadku aportu ZCP do spółki komandytowo-akcyjnej. Zgodnie z interpretacją ogólną, wydaną w konsekwencji orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości, spółkę tę powinniśmy na gruncie ustawy o PCC traktować jako spółkę kapitałową. Jednakże najnowsze interpretacje indywidualne nie uwzględniają tego rozstrzygnięcia uznając, że wkład taki podlega opodatkowaniu jak w innych spółkach osobowych.

Jakub Nowogórski, Kancelaria Mentzen

Autopromocja

Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian

Sprawdź