Podział osoby prawnej - skutki podatkowe

Pojęcie praw i obowiązków

Przepis art. 93c znajduje zastosowanie w przypadku jakiegokolwiek podziału majątku osoby prawnej. Ustawodawca nie definiuje jednak pojęcia „praw i obowiązków podatkowych”. Niemniej należy wskazać, że prawa i obowiązki będące przedmiotem sukcesji powinny być możliwe do przypisania do zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Nie będą przedmiotem sukcesji prawa i obowiązki związane z działalnością podmiotu dzielonego (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 23 lutego 2018 r., sygn. I SA/Kr 1310/17).

Autopromocja

Z przejęcia ogółu praw i obowiązków wynika, że podmiot przejmujący kontynuuje niejako działalność w zakresie zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Do podobnych konstatacji doszedł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 31 stycznia 2019 r. (sygn. II FSK 256/17), wskazując, iż: „Następstwo prawne pod tytułem ogólnym oznacza wstąpienie w sytuację prawną spółki dzielonej, a więc oznacza to kontynuowanie przez spółkę powstałą w wyniku podziału przez wydzielenie biegu terminu jako terminu nieprzerwanego w rozumieniu art. 22 ust. 4a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych”.

Konkretyzacja zdarzeń

Sądy administracyjne wskazują, że przedmiotem sukcesji mogą być jedynie prawa i obowiązki, które uległy konkretyzacji do daty podziału (przykładowo wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 26 czerwca 2017 r., sygn. I SA/Kr 453/17). Decydujące znaczenie ma więc okoliczność, czy dane prawo lub obowiązek powstało i istniało przed dniem wydzielenia. Stwierdzenie to jest bardzo istotne i służy jako punkt wyjścia do analizy konsekwencji podatkowych podziału. Innymi słowy, przedmiotem sukcesji mogą być wyłącznie tzw. stany otwarte, czyli prawa i obowiązki, które pozostają w związku z przenoszoną zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa i na dzień podziału nie zostały rozliczone przez spółkę dzieloną, czyli nie uległy konkretyzacji (por. wyrok WSA z dnia 23 lutego 2018 r., sygn. I SA/Kr 1310/17).

Konsekwencje podatkowe – podatki dochodowe, VAT

Poza konsekwencjami opodatkowania samej czynności podziału po stronie spółki dzielonej, przejmującej, jak również udziałowców/akcjonariuszy podmioty dokonujące podziału muszą przed dokonaniem transakcji przeanalizować wiele istotnych aspektów podatkowych. Wśród zagadnień, które wywołują szereg wątpliwości, należy wymienić prawidłowe rozliczenie przychodów i kosztów uzyskania przychodu w podatku dochodowym. W zależności od rodzaju transakcji koszty i przychody mogą być różnie klasyfikowane. Warto w tym zakresie zrobić inwentaryzację transakcji w firmie, aby poprawnie zaklasyfikować transakcje. Przy okazji należy spojrzeć także na sposób ujęcia na potrzeby zarówno podatku dochodowego, jak i VAT korekt sprzedaży oraz zakupu.

Autopromocja

Szkolenie:
Podatki i rachunkowość w budownictwie i deweloperce

Sprawdź

W sytuacji przeniesienia aktywów trwałych pojawia się kolejny problem związany z ich amortyzacją. Ustalenie metody amortyzacji oraz wartości początkowej może powodować pewne problemy, jednak wydaje się, że ta materia jest stosunkowo najlepiej uregulowana w ustawie.

Kolejne zagadnienia koncentrują się wokół podatku od towarów i usług. Jednym z nich jest rozliczenie zrealizowanej sprzedaży do celów podatku VAT, w tym zaliczek. Przedsiębiorcom trudności sprawia przede wszystkim ustalenie podmiotu, który powinien opodatkować daną transakcję. Kolejny problem związany z VAT, to odliczenie podatku naliczonego, które to uprawnienie związane z zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa powinno co do zasady podążać za ZCP.

Polecamy: PODATKI 2020 – Komplet

Autopromocja

Szkolenie: Jak przygotować się do KSeF?

Sprawdź

Kolejny problem wiąże się ze składaniem deklaracji podatkowych, a przede wszystkim z korektą już złożonych deklaracji. Mogą pojawić się bowiem przypadki, że po dniu podziału powstanie obowiązek złożenia określonych deklaracji, w tym zeznań podatkowych, wykazów czy informacji dotyczących działalności wydzielanej części majątku prowadzonej przed dniem podziału.

Podsumowanie

Z uwagi na szeroki zakres konsekwencji podatkowych podziału związanych zarówno z samym podziałem, jak i kwestiami podatkowo-operacyjnymi po podziale, warto tego typu transakcje każdorazowo przeprowadzać z udziałem doświadczonych doradców. Pozwala to nie tylko zaoszczędzić pieniądze na późniejsze konsultacje, ale także znacząco ogranicza ryzyko podatkowe oraz daje komfort zarządzającym, że żaden istotny element transakcji podziału, ale także tematów podatkowych towarzyszących podziałowi, nie zostanie pominięty.

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

radca prawny Robert Nogacki
Kancelaria Prawna Skarbiec