Przekazanie zysku na kapitał zapasowy w spółce jawnej i komandytowej a PCC

Podział zysku oraz pokrycie straty w spółce jawnej są uregulowane w art. 51 – 53 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1577, ze zm., dalej: „Kodeks spółek handlowych”). Na mocy art. 103 Kodeksu spółek handlowych ww. regulacje znajdują odpowiednie zastosowanie do spółek komandytowych. Przepisy Kodeksu spółek handlowych stanowią, że wspólnicy spółek jawnych i komandytowych mają prawo do równego udziału w zyskach i uczestniczenia w stratach w tym samym stosunku, bez względu na rodzaj i wartość wkładu. Wspólnik może żądać także podziału i wypłaty całości zysku z końcem każdego roku obrotowego, przy czym zysk przeznacza się w pierwszej kolejności na uzupełnienie udziału wspólnika, jeżeli wskutek poniesionej przez spółkę straty udział kapitałowy wspólnika został uszczuplony.

Wspólnicy spółek jawnych oraz komandytowych mają swobodę w zakresie rozdysponowania zyskiem. Sposób podziału i przeznaczenia zysku zależy od umowy spółki oraz uchwał wspólników.

Wspólnicy mogą zdecydować się na wypłatę całego zysku, na przeznaczenie części lub całości zysku na kapitał podstawowy lub rezerwowy. Innym ze sposobów rozdysponowania zyskiem jest przeznaczenie go na kapitał zapasowy. Wśród celów pozostawienia zysku w spółce na kapitale zapasowym można wyróżnić np. pokrycie przyszłych strat oraz pozostawienie środków finansowych na potrzeby spółki. Jednym z czynników wpływających na decyzję wspólników o przekazaniu zysku na kapitał zapasowy są skutki podatkowe tej czynności. Istotne znaczenie ma w tym przypadku ustalenie, czy jest to czynność neutralna podatkowo w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Ustawodawca określił zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych, które podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Oznacza to, że nie można włączyć do katalogu czynności podlegających podatkowi od czynności cywilnoprawnych innych czynności (zdarzeń) cywilnoprawnych, które nie zostały wprost wskazane w art. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1150, ze zm., dalej: „ustawa o PCC").

Podatkiem od czynności cywilnoprawnych są opodatkowane m.in. umowy spółki oraz zmiany tej umowy, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Na mocy art. 1 ust. 3 pkt 1 ustawy o PCC za zmianę umowy spółki uważa się przy spółce osobowej wniesienie lub podwyższenie wkładu, którego wartość powoduje zwiększenie majątku spółki, pożyczkę udzieloną spółce przez wspólnika, dopłaty oraz oddanie przez wspólnika spółce rzeczy lub praw majątkowych do nieodpłatnego używania.

Przekazanie zysku na kapitał zapasowy jest czynnością cywilnoprawną. Jest to odrębna czynność od wniesienia lub podwyższenia wkładu, pożyczki, dopłaty czy przekazania rzeczy lub praw majątkowych do nieodpłatnego używania. Istnieje pewne podobieństwo pomiędzy wyżej wymienionymi czynnościami cywilnoprawnymi. Jednakże każda z tych czynności została rozpoznana na gruncie prawa handlowego lub cywilnego. Nie można więc utożsamiać tych czynności ze sobą. Kodeks spółek handlowych mówi o przelaniu zysku do kapitału zapasowego. Nie ma więc wątpliwości, że przekazanie zysku na kapitał zapasowy nie jest formą czy rodzajem ww. czynności cywilnoprawnych.

Racjonalny ustawodawca enumeratywnie wskazał czynności, które należy rozumieć jako zmianę umowy spółki. Nie wymienił wśród nich przekazania zysku na kapitał zapasowy. Przeniesienie zysku na kapitał zapasowy nie wiąże się z wniesieniem lub podwyższeniem wkładu. Oznacza to, że przekazanie zysku na kapitał zapasowy jest w podatku od czynności cywilnoprawnych neutralne podatkowo.

Wspólnicy podejmując uchwałę o przekazaniu zysku na kapitał zapasowy mogą zadecydować, że dokonają przez to zmiany umowy spółki poprzez wniesienie lub podwyższenie wkładu. Jeżeli wspólnicy w uchwale o przekazaniu zysku na kapitał zapasowy nadadzą tej czynności charakter wniesienia lub podwyższenia wkładu, to wówczas powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Wyraźne wskazanie przez wspólników przeznaczenia zysku na kapitał zapasowy ogranicza potencjalne ryzyko zakwalifikowania czynności jako zmiany umowy spółki. Samo przekazanie zysku na kapitał zapasowy nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Potwierdza to utrwalona praktyka interpretacyjna organów podatkowych.

Polecamy: INFORLEX Księgowość i Kadry