Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych - rozliczenie roczne przychodów z działalności gospodarczej - PIT 2009

Zamykamy ewidencję przychodów

Przedsiębiorcy, którzy rozliczają się z fiskusem w formie ryczałtu ewidencjonowanego, aby prawidłowo rozliczyć podatki za 2009 r., muszą przede wszystkim zamknąć prowadzoną ewidencję przychodów

Aby tego dokonać, ryczałtowiec powinien:

- sporządzić spis z natury na dzień 31 grudnia 2009 r.,
- do 14 stycznia 2010 r., wycenić towary i materiały objęte spisem,
- wpisać do ewidencji wartości tego spisu,
- rozliczyć przychód za rok 2009 - do 1 lutego 2010 r. (bo 31 stycznia wypada w tym roku w niedzielę).

Rozliczenia z fiskusem ryczałtowców

W zakresie rozliczeń z Urzędem Skarbowym oraz obowiązków sprawozdawczych ryczałtowcy muszą co miesiąc obliczać kwotę ryczałtu (według właściwej stawki) i wpłacać ją do 20 dnia następnego miesiąca. Natomiast zeznanie podatkowe (PIT-28) o wysokości uzyskanego przychodu, wysokości dokonanych odliczeń i należnego ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych muszą złożyć, tak jak wcześniej wspomniano, w terminie do 31 stycznia następnego roku.
W tym roku 31 stycznia przypada w sobotę, więc zgodnie z art. 12 § 5 ordynacji podatkowej termin przesuwa się na najbliższy dzień roboczy - czyli w tym roku 2 lutego 2009 r..

Jak widać więc podatnicy ryczałtu mają wyjątkowo mało komfortową sytuację. Na rozliczenie dano im zaledwie miesiąc, podczas gdy podatnicy rozliczający się z tych samych źródeł na zasadach ogólnych mają na rozliczenie cztery miesiące. To jest jednak cena, jaką płacą ryczałtowcy za prostotę rozliczeń - nieskomplikowaną księgowość. Co prawda muszą oni prowadzić ewidencję przychodów, gromadzić faktury i w porządku chronologicznym wpisywać je do dokumentacji, ale wpisów tych mogą dokonać do 20. dnia kolejnego miesiąca – za miesiąc poprzedni.

Polecamy: Podatki 2011

Dodatkowym utrudnieniem dla podatników rozliczających się za rok podatkowy jest brak możliwości skorzystania z broszury Ministerstwa Finansów pomagającej im wypełnić zeznanie PIT-28. Broszura taka tradycyjnie nie została opracowana przez resort finansów.

Wypełniamy zeznanie roczne PIT-28 rozliczając działalność gospodarczą

PIT-28 składa się z czterech stron i 150 pozycji. Do zeznania mogą być dołączone różnego rodzaju załączniki, a mianowicie:

- PIT-28A – wypełniają podatnicy uzyskujący przychody z działalności prowadzonej na własne nazwisko, a także uzyskujący przychody z najmu,

- PIT-28B – wypełniają podatnicy uzyskujący przychody z działalności prowadzonej w formie spółki cywilnej (spółek cywilnych) osób fizycznych,

- PIT-O – wypełniają podatnicy korzystający z odliczeń innych niż mieszkaniowe,

- PIT-D – wypełniają podatnicy korzystający z odliczeń mieszkaniowych,

- PIT-2K - formularz potrzebny do właściwego rozliczenia ulgi odsetkowej.

Przed przystąpieniem do wypełnienia zeznania warto pamiętać, że w przypadku, gdy działalność opodatkowana w formie ryczałtu jest przez małżonków, to niezależnie od formy, w jakiej to się odbywa, roczne zeznanie PIT-28 składa każdy z małżonków oddzielnie. W przypadku ryczałtu nie ma możliwości składania zeznania wspólnie, tak jak ma to miejsce w przypadku podatku płaconego na tzw. zasadach ogólnych (czyli gdy podatek płacony jest według skali podatku dochodowego od osób fizycznych).

Przyjrzyjmy się teraz krok po kroku, jak powinniśmy wypełnić zeznanie.

PIT-28- kwestie formalne

Na początku warto omówić te pozycje, których wypełnienie nie wymaga wiedzy o podatkach, ale pominięcie ich grozi odrzuceniem zeznania z przyczyn formalnych.

Numer Identyfikacji Podatkowej

Wypełnianie zeznania ryczałtowiec powinien rozpocząć tradycyjnie od podania w poz. 1 własnego Numeru Identyfikacji Podatkowej (NIP). Numer ten warto też od razu wpisać w pierwszej pozycji wszystkich wypełnianych wraz z zeznaniem załączników. Ułatwi to wypełnianie formularzy o tyle, że w kolejnych etapach wypełniania zeznania nie będziemy już musieli przekładać papierów w poszukiwaniu tego numeru.

Oczywiście nie dotyczy to osób, które zeznanie PIT-28 wypełniają w programie komputerowym. Te z reguły automatycznie przepisują wpisany w zeznaniu NIP we właściwych pozycjach wybranych załączników.

Wpisanie NIP-u dodatkowo ułatwia fiskusowi identyfikację osoby, która składa deklarację. Na samym początku przedsiębiorca wpisuje też rok, za który składane jest zeznanie.

Część A. Miejsce składania zeznania

W tym miejscu ryczałtowiec podaje nazwę urzędu skarbowego (poz. 5).

Pamiętać należy, iż zeznanie roczne PIT-28 składa się do właściwego urzędu skarbowego zgodnie z miejscem zamieszkania przedsiębiorcy na dzień 31 grudnia 2008 roku. Nie zawsze jednak mieszkamy tam gdzie jesteśmy zameldowani. Urzędy skarbowe muszą jednak wiedzieć gdzie mieszkamy i przy zmianie miejsca zamieszkania (podobnie jak przy zmianach innych podstawowych danych jak np. nazwiska, miejsca zameldowania, dowodu osobistego) trzeba złożyć do urzędu zgłoszenie aktualizacyjne na formularzu NIP-1.

PIT-28 musi zostać złożony do urzędu skarbowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania podatnika.

W pozycji nr 6 należy zaznaczyć cel składania formularza tzn. czy jest to złożenie zeznania, czy też złożenie jego korekty. Warto przy tym pamiętać, iż przepisy podatkowe wymagają aby do korekty dołączyć pisemne wyjaśnienie przyczyn jej składania.

Część B. Dane identyfikacyjne i adres zamieszkania podatnika

W tej części podatnik podaje swoje dane identyfikacyjne, tj. nazwisko, pierwsze imię, datę urodzenia, PESEL, oraz adres faktycznego miejsca zamieszkania. Warto wiedzieć, że numer PESEL wskazują tylko te osoby, którym nadano ten numer.

Począwszy od rozliczenia za 2008 r. formularz PIT-28 został poszerzony o rubrykę zatytułowaną „Kraj” (w poz. 11). W tej części ryczałtowiec podaje swoje dane identyfikacyjne, tj. nazwisko, pierwsze imię, datę urodzenia, PESEL, oraz miejsce zamieszkania.

W poz. 11 – 20 przedsiębiorca musi wpisać rzeczywisty adres zamieszkania, a nie, jak często mylnie się przyjmuje adres zameldowania. W praktyce mogą to być dwa zupełnie różne adresy.

Przykład - Pytanie

Znajoma pani Katarzyny przekonuje ją, że PIT-28 powinna złożyć w miejscu zamieszkania. Natomiast pani Katarzyna chciałaby zrobić to w urzędzie, w którym rozlicza się od lat. Jako powód wskazuje miłe zachowanie pań z urzędu. Co prawda nie mieszka ona już w tej samej miejscowości, ale nadal jest tam zameldowana. Czy w związku z tym może złożyć PIT-28 w tej właśnie miejscowości, czy może rację ma znajoma pani Katarzyny?

Przykład - Odpowiedź

Znajoma pani Katarzyny ma niestety rację. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawierają definicję pojęcia miejsca zamieszkania podatnika. Zgodnie z tą definicją dla określenia miejsca zamieszkania ma znaczenie, czy:

- podatnik posiada w Polsce ośrodek interesów życiowych lub

- przebywa w Polsce dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

Jeżeli choć jeden z tych warunków jest spełniony to podatnik musi w Polsce rozliczyć się z osiąganych tu dochodów.

Jednak czasami utożsamiany jest przez osoby rozliczające się miejscem zameldowania. Określając miejsce zamieszkania pani Katarzyna musi posłużyć się więc nową definicją w przepisach podatkowych. I to właśnie te czynniki, a nie fakt zameldowania pod jakimś adresem przesądza o miejscu zamieszkania, a w konsekwencji i o miejscu złożenia zeznania podatkowego.

Nie jest właściwym argumentem stwierdzenie, że dla pani Katarzyny wygodniej jest składać zeznanie w urzędzie skarbowym właściwym ze względu na miejsce zameldowania, gdyż tam jest milsza obsługa i że tam właśnie rozlicza się od lat. Musi ona pamiętać jednak, że przepisy ustawy o podatku zryczałtowanym nakazują, aby zeznanie takie zostało złożone według ustalonego wzoru w urzędzie skarbowym właściwym według miejsca zamieszkania.

Część N. Informacje uzupełniające

W pozycji 132 możemy podać m.in. dane ułatwiające z nami kontakt (e-mail, faks, telefon).

W poz.133 możemy określić szczegółowy cel, na jaki przekazujemy 1% podatku należnego, a poprzez zaznaczenie kwadratu w poz. 134 możemy wyrazić zgodę na przekazanie organizacji pożytku publicznego naszych danych (imienia, nazwiska, adresu oraz wysokości kwoty 1%, o której przekazanie wnioskujemy).

Informacje zawarte w pozycjach 133 i 134 to nowość tegorocznego zeznania (patrz też opis do części M.).

Część O. Informacja o załączonych formularzach

W poz. od 135 do 141 i poz. 145 musimy podać liczbę dołączonych załączników. Natomiast poz. 142 i 143 wypełniają ci, którzy załącznik PIT-D dołączyli do innego niż składane zeznanie.

Jeśli załącznik PIT-D załącza do swojego zeznania nasz małżonek (o czym informujemy urząd zaznaczając kwadrat nr 2 w poz. 142), to musimy wypełnić również poz. 144, podając w niej nie tylko imię i nazwisko małżonka, ale też jego NIP oraz dane urzędu, do którego został złożony załącznik PIT-D.

Część P. Oświadczenie i podpis podatnika lub pełnomocnika
Na końcu deklaracji jest pole na złożenie podpisu podatnika - poz. 146. W przypadku gdy chcemy aby reprezentował nas pełnomocnik musimy wypełnić poz. 147 tj. imię i nazwisko oraz podpis pełnomocnika. W takim przypadku konieczne jest dołączenie do zeznania oryginału, bądź uwierzytelnionego odpisu pełnomocnictwa (o ile nie zostało ono już wcześniej złożone w urzędzie).

Kolejne części zeznania wiążą się już ściśle z podatkami. To najtrudniejsze części rozliczenia, przy wypełnianiu których przedsiębiorca może popełnić najwięcej błędów.

PIT-28 – rozliczenie podatku

Część C. Przychody podatnika objęte ryczałtem

Opodatkowaniu ryczałtem podlegają:

- przychody z działalności gospodarczej wykonywanej osobiście, jak i w formie spółki cywilnej,

- pieniądze, które otrzymaliśmy lub którymi mogliśmy swobodnie dysponować w roku 2008, a także wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń z tytułu np. umowy najmu,.

W części C zeznania PIT-28, w poz. od 21 do 63, ryczałtowiec wykazuje przychody objęte tym podatkiem z podziałem na odpowiednie stawki ryczałtu: 3%, 5,5%, 8,5%, 10%, 17%, 20%. Ta część zeznania składa się z pięciu wierszy:

- wiersz 1 (poz. 21-27), czyli przychody objęte ryczałtem z działalności prowadzonej na własne nazwisko; tę część zeznania przedsiębiorca wypełnia na podstawie wypełnionego wcześniej załącznika PIT-28A (część B.2. poz. 10-15),

- wiersz 2 (poz. 28-34), czyli przychody objęte ryczałtem z działalności prowadzonej w formie spółki lub spółek osób fizycznych, w których osoba, której dotyczy zeznanie jest wspólnikiem; ta część zeznania powinna być wypełnia na podstawie wypełnionego wcześniej załącznika PIT-28B (część C.3. poz. 92-97),

- wiersz 3 (poz. 35-37), czyli przychody między innymi z najmu objęte ryczałtem, ta część zeznania wypełnia jest także na podstawie załącznika PIT-28A (część B.2. poz. 16-17),

- wiersz 4 (poz. 38-44), czyli sumy przychodów wykazanych w wierszach 1, 2 i 3,

- wiersz 5 (poz. 45-51), czyli przychody określone przez organ podatkowy i podlegające opodatkowaniu tzw. karnymi stawkami ryczałtu.

Polecamy: Postępowanie podatkowe

Co to dokładnie oznacza?

W tej części zeznania przedsiębiorca wykazuje przychody określone przez organ podatkowy (czyli naczelnika właściwego według miejsca zamieszkania urzędu skarbowego) na podstawie art. 17 ustawy o podatku zryczałtowanym. Jeżeli podatnik wypełnia dodatkowo załączniki PIT-28A i PIT-28B w poz. zeznania PIT-28 wpisuje sumę poszczególnych kwot z tych informacji – odpowiednio PIT-28A poz. 18-23 i PIT-28B poz. 98-103.

Przepis ten przewiduje, że między innymi w przypadku nieprowadzenia ewidencji lub prowadzenia jej niezgodnie z warunkami wymaganymi do uznania jej za dowód w postępowaniu podatkowym, organ podatkowy określi wartość nie zaewidencjonowanego przychodu. Może to zrobić w drodze oszacowania. Następnie określa od tej kwoty ryczałt według stawek, które stanowią pięciokrotność stawek, które byłyby zastosowane do przychodu w przypadku jego ewidencjonowania, z tym jednak, że ryczałt ten nie może być wyższy niż 75% przychodu.

Oznacza to, że np. karna stawka w przypadku przychodów objętych normalnie stawką ryczałtu 3% wyniesie 15% (3% x 5), zaś w przypadku stawki 20% wyniesie 75% (20% x 5 to 100%, ale maksymalna stawka nie może być wyższa niż 75%).

Zestawienie stawek karnych zawiera tabela:

Po trudnym przejściu przez gąszcz obliczeń najpierw w załącznikach, a następnie przepisaniu odpowiednich wartości do odpowiednich pozycji PIT-28, czeka ryczałtowca kolejna mozolna praca związana z wykazaniem przychodów opodatkowanych ryczałtem wg poszczególnych stawek

W przypadku ryczałtu odliczeń od przychodu dokonuje się bowiem nie od sumy przychodów, ale z podziałem na przychody opodatkowane poszczególnymi stawkami podatku. Konieczne w tej sytuacji jest określenie procentowego udziału przychodów opodatkowanych poszczególnymi stawkami w przychodzie ogółem. Brzmi groźnie, ale po pierwsze wcale nie jest to takie trudne, a po drugie bez tego nie wypełnimy ostatnich dwóch rubryk zawartych w części C zeznania, czyli poz. od 52 do 63.

W tych pozycjach konieczne jest obliczenie udziału procentowego kwot przychodów opodatkowanych poszczególnymi stawkami ryczałtu w ogólnej sumie przychodów. Udział ten podatnik ustala odrębnie dla każdej stawki ryczałtu, w tym także dla każdej karnej stawki ryczałtu.

Udział ten wylicza się według następującego wzoru:

przychód opodatkowany daną stawką (suma kwot wykazanych w poz. 38-43 / suma kwot z poz. 44 i 51) x 100% = udział %

Operacji tej dokonuje się także dla przychodów opodatkowanych karnymi stawkami ryczałtu. Udział wylicza się analogicznie do poprzedniego wzoru:

przychód opodatkowany daną karną stawką (suma kwot wykazanych w poz. 45-50 / suma kwot z poz. 44 i 51) x 100% = udział %

Wynik takiego działania należy wpisać w poszczególnych pozycjach z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku, stosując ogólnie przyjęte zasady zaokrąglania.
W tym miejscu przypomnijmy na czym te zasady polegają, a mianowicie:
-w sytuacji, kiedy na trzecim miejscu po przecinku jest cyfra „5” lub wyższa, wówczas wartość ulega zaokrągleniu „w górę” (to znaczy, że: np. wartość 0,155 musi zostać zaokrąglona do 0,16);
-w sytuacji, kiedy na trzecim miejscu po przecinku jest cyfra „4” lub niższa, wówczas wartość ulega zaokrągleniu „w dół”. (to znaczy, że: np. wartość 0,154 musi zostać zaokrąglona do 0,15).

Jeżeli wyliczenie zostanie przeprowadzone przez wypełniającego prawidłowo, suma udziałów procentowych wynikających z poszczególnych pozycji powinna wynieść 100%. Jeżeli nie zostanie osiągnięty ten wynik, oznacza to, że w wyliczeniach popełniono jakiś błąd, najczęściej spowodowany niezbyt dokładnym zaokrągleniem.

Część D. Odliczenia od przychodów

W kolejnym kroku, po określeniu przychodów objętych ryczałtem, przedsiębiorca może w części D zeznania obejmującej pozycje od 64 do 72 wykazać odliczenia, których dokonuje od przychodu.

Odliczenia te można podzielić na dwie grupy:

I. ulgi (odliczenia) podlegające odliczeniu od przychodów, jeżeli nie zostały one odliczone od dochodu na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, takie jak:

1) straty z lat ubiegłych (poz. 64); Nie dotyczy to strat poniesionych w czasie, z prostej przyczyny - ryczałtowcy nie ustalają różnicy między przychodami i kosztami, a co za tym nie mogą ponosić strat. Odliczenie to nie dotyczy również strat z odpłatnego zbycia rzeczy i praw majątkowych, a więc ze zbycia np. nieruchomości lub ich części.

2) składki na ubezpieczenie społeczne (poz. 65); Zgodnie z przepisami podatnicy mają możliwość pomniejszenia swojego przychodu o faktycznie zapłacone składki emerytalno-rentowe. Odliczeniu podlegają zarówno składki:
- zapłacone w roku podatkowym bezpośrednio na własne ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe oraz osób współpracujących,
- potrącone w roku podatkowym przez płatnika ze środków podatnika na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe.

W poz.66 możemy wykazać wartość składki zapłaconej na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne za granicą, o ile można odliczyć je od przychodu wykazanego w PIT-28 (jest to część kwoty wykazanej w poz. 65, a nie kwota sumowana z kwotą wykazaną w poz. 65).

3) odliczenia od przychodów (poz. 66) – wykazane części B. załącznika PIT-O, między innymi:

- limitowane darowizny (poz. 13 załącznika) na cele:
• pożytku publicznego,
• kultu religijnego.

- bezlimitowe darowizny odliczane na podstawie tzw. ustaw kościelnych (poz. 15 załącznika ),

- wydatki na cele rehabilitacyjne (poz. 17 załącznika),- wydatki z tytułu użytkowania sieci INTERNET (poz. 21 załącznika),

Łączną sumę odliczeń od przychodu z poz. 28 załącznika PIT-O przenosi się do poz. 66 w zeznaniu PIT-28


II. ulgi (wydatki) mieszkaniowe, w ramach których ryczałtowiec może odliczyć między innymi:
1) odsetki od kredytu (pożyczki) mieszkaniowego wykazane w części B.1. załącznika PIT-D i przeniesione do poz. 69 zeznania PIT-28. Należy pamiętać, iż kwota ta nie może być większa od kwoty przychodów po dokonanych w części D.1. odliczeniach (z poz. 68). Dodatkowo ci, którzy po raz pierwszy dokonują odliczeń faktycznie poniesionych w 2008 roku wydatków na spłatę odsetek od kredytu (pożyczki) udzielonych im na sfinansowanie jednej z inwestycji mającej na celu zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych muszą wraz z zeznaniem rocznym złożyć oświadczenie na formularzu PIT-2K

2) odliczenia od przychodów wydatków mieszkaniowych – wykazane w części B.3. załącznika PIT-D, które należy przenieść do poz. 71 zeznania PIT-28 Dla ryczałtowców kontynuujących odliczenia sprzed 1997 r. dotyczy to:

- dużej ulgi budowlanej,

- ulgi remontowej,

- ulgi z tytułu oszczędzania w kasie mieszkaniowej,

- ulgi budowlanej dot. mieszkań na wynajem.

Tutaj ryczałtowiec musi dokonać rozgraniczenia na kwoty wydatków mieszkaniowych przypadających do odliczenia w roku podatkowym, jak i przypadających do odliczenia w latach następnych.

Pierwszy krok w tym kierunku to sprawdzenie czy kwota wskazana w poz. 71 – czyli kwota odliczeń od przychodów wydatków mieszkaniowych jest mniejsza czy większa od kwoty przychodu po odliczeniach odsetek – poz. 70.

Jeżeli okaże się, iż kwota z poz. 71 jest mniejsza od kwoty z poz. 70 to w rubryce 72 (wydatki do odliczenia w roku podatkowym) należy przepisać kwotę z poz. 71. Brak jest więc wydatków mieszkaniowych do odliczenia w następnych latach.

W przeciwnym wypadku trzeba przenieść kwotę z poz. 70. Powoduje to, iż w poz. 73 powstaje kwota wydatków do odliczenia w latach następnych.

Część E. Obliczenie kwot przysługujących odliczeń od przychodów

Kolejny krok w wypełnianiu zeznania PIT-28 to obliczenie kwot przysługujących odliczeniu od przychodów.

Gdy ryczałtowiec korzysta z odliczeń od przychodów i jednocześnie jest opodatkowany różnymi stawkami zryczałtowanego podatku dochodowego, musi wiedzieć iż odliczeń tych dokonuje od każdego rodzaju przychodu w takim stosunku, w jakim poszczególne rodzaje przychodów opodatkowane różnymi stawkami pozostają w ogólnej kwocie przychodów. Obliczeń tych dokonuje się w zeznaniu w poz. 75-81.

Przykład

W zeznaniu rocznym Pan Jan Nowak wykazał odliczenia na ogólną kwotę 520 zł (poz. 74). Przychody osiągnięte przez niego w 2008 r. opodatkowane były dwiema stawkami ryczałtu w wysokości 3% i 8,5%. Procentowy udział przychodów opodatkowanych poszczególnymi stawkami ryczałtu wynosił odpowiednio 65,20% (poz. 52) i 34,80% (poz. 54). Kwota wydatków podlegających odliczeniu od przychodów opodatkowanych stawką 3% (poz. 75) wyniesie w tym przypadku 339,04 zł. Aby tego dokonać Pan Jan musi kwotę z poz. 74 (tj. odliczenia ogółem) pomnożyć przez udział procentowy ustalony w poz. 52:

520 zł x 65,20% = 339,04 zł

Podobnie w przypadku ustalania kwoty wydatków podlegających odliczeniu od przychodów opodatkowanych stawką 8,5% (poz. 77 zeznania). Kwota z poz. 74 pomnożona przez procentowy udział przychodów opodatkowanych stawką 8,5% w ogólnej kwocie przychodów (poz. 54) da w wyniku tą właśnie oczekiwaną kwotę wydatków do odliczenia:

520 zł x 34,80% = 180,96 zł

W analogiczny sposób dokonuje się tych obliczeń w przypadku gdy przychody osiągane przez przedsiębiorcę opodatkowane są pozostałymi stawkami ryczałtu, tj. 5,5%, 10%, 17% i 20%.

Wyliczone ze względu na poszczególne stawki ryczałtu odliczenie nie może przekroczyć odpowiadającej im kwoty przychodu wykazanej w poz. 38 – 43 zeznania. Jeżeli jednak z wyliczeń wynikać będą kwoty wyższe niż wykazane w tych pozycjach to kwoty odliczeń należy wpisać równe kwocie wykazanych przychodów.

Na szczególną uwagę zasługuje poz. 81 tej części zeznania PIT-28. W celu obliczenia kwoty wydatków podlegających odliczeniu od przychodów określonych przez organ podatkowy ustawy o podatku zryczałtowanym i opodatkowanych różnymi stawkami, należy w pierwszej kolejności kwotę z poz. 74 pomnożyć przez właściwe dla poszczególnych stawek udziały procentowe (ustalone w pozycjach od 58 do 63), a następnie obliczone w ten sposób kwoty zsumować.

Trzeba też pamiętać, że kwoty obliczone dla poszczególnych wskaźników procentowych nie mogą być wyższe od przychodów opodatkowanych poszczególnymi stawkami karnymi (kwoty z poz. 45 do 50).

Część F. Podstawa opodatkowania

Rozpoczynając wypełnianie tej części zeznania ryczałtowiec musi dokładnie wiedzieć co to jest ta podstawa opodatkowania. Chcąc w prosty sposób zdefiniować to pojęcie można przyjąć, iż podstawa opodatkowania to kwota, która przemnożona przez obowiązującą stawkę podatku daje w rezultacie kwotę podatku.

W przypadku zryczałtowanego podatku dochodowego, na co wskazuje już sama nazwa tego podatku, podstawą opodatkowania jest przychód. Podatek zryczałtowany pobierany jest zatem bez pomniejszania przychodu o koszty uzyskania. Przychodem, od którego oblicza się ryczałt według obowiązujących stawek, jest przychód pomniejszony o sumę przysługujących podatnikowi odliczeń dokonywanych od przychodu, wykazanych w części E zeznania.

Aby wykazać przychód podlegający opodatkowaniu przedsiębiorca musi wypełnić pozycje od 82 do 89 w części F zeznania PIT-28. W części musi on wykazać kolejno przychody opodatkowane poszczególnymi stawkami po odjęciu wyliczonych w poprzednim kroku odliczeń z podziałem na stawki. Musi on pamiętać, że od każdego rodzaju przychodu może odjąć tylko właściwe mu, czyli wyliczone dla niego, odliczenie

Przychody po dokonaniu tych odliczeń wykazuje się po zaokrągleniu do pełnych złotych.

Zaokrąglenia dokonuje się dla poszczególnych stawek, a nie dopiero w pozycji 89 obejmującej łączną kwotę przychodów.

Dla stawek karnych tradycyjnie wyliczeń ryczałtowiec musi dokonać poza zeznaniem, i ich wynik wpisać w pozycji 88 zeznania. Należy przy tym pamiętać, iż przed dokonaniem tych wyliczeń, podstawę opodatkowania dla każdej ze stawek karnych należy zaokrąglić, a dopiero później obliczyć sumę tak wyliczonych podstaw cząstkowych i wpisać ją w poz. 88.

Zaokrągleń dokonuje się w sposób następujący - kwoty wynoszące mniej niż 50 groszy pomija się, a 50 i więcej groszy podwyższa się do pełnych złotych.

Część G. Obliczenie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych według poszczególnych stawek procentowych, czyli łączna kwota ryczałtu – po odliczeniach od przychodów

W pozycjach 91-102 PIT-28 przedsiębiorca musi obliczyć ryczałt według poszczególnych stawek. Nie powinno to sprawić większego kłopotu, gdyż wystarczy przemnożyć podstawy opodatkowania poszczególnymi stawkami poprzez te właśnie stawki i wpisać tak wyliczone kwoty ryczałtu do odpowiednich rubryk.

W tej części zeznania warto zwrócić uwagę na poz. 100, w której podatnik dokonuje ewentualnych doliczeń do ryczałtu. Chodzi tutaj o doliczenia związane z utratą prawa do ulg mieszkaniowych, które podatnik odliczył w poprzednich latach, jak również zwrot odliczonych wcześniej darowizn.

Zapłacony za granicą podatek, który podlega odliczeniu od ryczałtu (w granicach limitu obliczonego zgodnie z art. 27 ust. 9 i 9a ustawy o PIT) należy wykazać w poz. 101 zeznania.

Część H. Odliczenia od ryczałtu

W tej części zeznania w pierwszej kolejności dokonuje się odliczenia składki zdrowotnej (poz. 103).

Należy pamiętać, że w 2009 roku składka na ubezpieczenie zdrowotne płacona była według stawki 9%. Natomiast kwota składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne, o którą pomniejsza się podatek, nie może przekroczyć 7,75% podstawy wymiaru tej składki.

Oznacza to, że konieczne jest samodzielne wyliczenie tej części składki, która podlega odliczeniu.

W pozycji 104 możemy wykazać wartość składki zapłaconej na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne za granicą, o ile można ją odliczyć od ryczałtu (jest to część kwoty wykazanej w rubryce 103, a nie kwota sumowana z kwotą wykazaną w rubryce 103).

Tabela. Składka na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, twórcy i artyści, osoby wykonujące wolny zawód i osoby współpracujące

Inne odliczenia i ulgi podlegające odliczeniu od ryczałtu to

1. zapłacony za granicą podatek, oraz

2. dla ryczałtowców kontynuujących odliczenia na zasadzie praw nabytych:

a) sprzed 2002 r. :

- duża ulga budowlana;

- kasa mieszkaniowa

b) sprzed 2004 r.: ulga uczniowska;

c) sprzed 2006 r. : ulga remontowa;

d) sprzed 2007 r. : ulga na pomoc domową.


Pozostałych odliczeń dokonuje się na podstawie tego, co wynika z załączników PIT/O i PIT/D. W tej części wykazuje się obecnie głównie odliczenia dokonywane w ramach tzw. praw nabytych, w tym odliczenia z tytułu ulgi na wyszkolenie uczniów, do której podatnik nabył prawo przed jej likwidacją.

Jednym z rozwiązań wdrożonych ustawą abolicyjną (czyli ustawą z 25 lipca 2008 r. o szczególnych rozwiązaniach dla podatników uzyskujących niektóre przychody poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej) jest wprowadzenie do przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ulgi polegającej na możliwości odliczenia od podatku w zeznaniu rocznym różnicy pomiędzy podatkiem obliczonym przy zastosowaniu metody odliczenia proporcjonalnego a tym, który przypadałby do zapłaty w przypadku obliczenia go z zastosowaniem metody wyłączenia z progresją (art. 27g ustawy o PIT

Z ulgi tej mamy prawo skorzystać, jeśli podlegamy nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu i uzyskaliśmy w roku podatkowym poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dochody:
• ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy,
• z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 13 ustawy o PIT
• z pozarolniczej działalności gospodarczej,
• z praw majątkowych w zakresie praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, z wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, oświatowej i publicystycznej, z wyjątkiem dochodów (przychodów) uzyskanych z tytułu korzystania z tych praw lub rozporządzania nimi, które rozlicza na zasadach określonych w art. 27 ust. 9 albo 9a ustawy o PIT (tj. stosując metodę odliczenia proporcjonalnego).

W przypadku przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej ulga ta ma zastosowanie zarówno do przychodów opodatkowanych podatkiem dochodowym od osób fizycznych według skali podatkowej, jak i tych opodatkowanych zgodnie z art. 30c ustawy o PIT, czyli według 19% stawki podatku. Uzyskując przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowane ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, również mamy prawo dokonać zmniejszenia ryczałtu o kwotę ustaloną w powyższy sposób. Stanowi tak art. 13a ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, który został dodany do tej ustawy ww. ustawą „abolicyjną”.

Odliczenia nie stosuje się, gdy określone dochody uzyskane zostały w krajach i na terytoriach wymienionych w rozporządzeniu Ministra Finansów z 16 maja 2005 r. w sprawie określenia krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych ( czyli w tzw. rajach podatkowych).

Jeśli chcemy skorzystać z tego odliczenia, to kwotę objętą tą ulgą wykazujemy w rubryce 37 załącznika PIT/O a następnie przenosimy ją do zeznania PIT-28 wraz z pozostałymi odliczeniami, z których korzystamy.

Do poz. 105 zeznania przenosimy kwotę z poz. 42 załącznika PIT/O, która jest sumą ulg między innymi z tytułu wyszkolenia ucznia. Należy tutaj zaznaczyć, że kwota ta nie może przekroczyć kwoty ryczałtu pomniejszonego o opłacone składki na ubezpieczenie zdrowotne.

W kolejnej pozycji – poz. 106 „ryczałtowiec” wykazuje kwotę odliczeń z tytułu poniesionych wydatków mieszkaniowych. Kwotę tę przepisuje z poz. 52 załącznika PIT/D, która jest sumą niewykorzystanej ulgi budowlanej i ulgi z tytułu oszczędzania w kasie mieszkaniowej.

Po uzupełnieniu tych pozycji przedsiębiorca dokonuje krótkiej analizy, a dokładniej sprawdzenia, ile będzie mógł odliczyć od ryczałtu (tę kwotę wpisuje poz. 107), a ile pozostanie mu do odliczenia w latach następnych (poz. 108)

Część I. Obliczenie należnego ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych


W tej części zeznania PIT-28 przedsiębiorca winien obliczyć wysokość ryczałtu należnego za 2009 rok. Aby tego dokonać wystarczy od kwoty z poz. 102 (ryczałt od przychodów ewidencjonowanych) odjąć odliczenia wykazane w poz. 103, 105 i 107. Otrzymany wynik powinien zostać zaokrąglony do pełnych złotych (poz. 109).


Część J. Informacje o zwolnieniu, o którym mowa w art. 21 ust. 6-13 ustawy


Kolejną rzeczą, którą musi zrobić ryczałtowiec wypełniając roczne zeznanie to odpowiedzieć sobie na pytanie: - czy korzystał on ze zwolnienia określanego mianem „kredytu podatkowego” ? W przypadku odpowiedzi twierdzącej na to pytanie trzeba jeszcze ustalić: - czy podatnik korzystał z tego zwolnienia od całości czy od części przychodów ?


Czym zatem jest ten kredyt podatkowy?


Kredyt podatkowy jest swego rodzaju zwolnieniem z płacenia podatku (w tym przypadku ryczałtu) w pierwszych latach prowadzenia działalności gospodarczej. Spłata natomiast następuje ratami w następnych 5 latach i polega na doliczeniu po 20% należnego ryczałtu wykazanego w zeznaniu składanym za rok podatkowy objęty zwolnieniem. Warto przy tym jednak pamiętać, iż zwolnienie to dotyczy tylko tych podatników, którzy łącznie spełniają warunki określone w ustawie.


Część K. Obliczenie kwoty ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, czyli kwota podatku do zapłaty lub zwrotu

Ta część zeznania to w pewnym sensie sedno (oczywiście dla przedsiębiorcy) całego zeznania. Tutaj bowiem ustala on kwotę ryczałtu, którą będzie musiał dopłacić lub która stanowić będzie dla niego nadpłatę. Z tą częścią zeznania podatnik nie powinien mieć problemów.


W pierwszej kolejności w poz. 113 wpisuje on sumę ryczałtu wpłaconego za miesiące od stycznia do listopada 2009 roku albo za pierwsze trzy kwartały 2009 roku, jeżeli ryczałt opłacał kwartalnie. Tak ustaloną kwotę odejmuje od sumy kwot z pozycji 109 (kwota należnego ryczałtu) i poz. 111 (20% ryczałtu dopłacanego z tytułu korzystania wcześniej z kredytu podatkowego). Jeżeli różnica jest liczbą ujemną, „ryczałtowiec” wpisuje w pozycji 114 - „0”, wynik jako nadpłatę w pozycji 115. Jeżeli natomiast wynik jest dodatni, to oznacza to, że konieczna będzie dopłata. W tym przypadku wynik wpisujemy w pozycji 114, a w pozycji 115 – „0”.

Jeśli z zeznania wynika kwota do zapłaty, powinna być ona wpłacona do 1 lutego 2010 r. Nie ma znaczenia, fakt kiedy zostało złożone zeznanie roczne - 1 stycznia czy np. 28 stycznia. Termin, w którym należy dopłacić ryczałt, jest niezależny od daty faktycznego złożenia zeznania rocznego. Natomiast nadpłata zwracana jest w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia zeznania.


Część O. Kwoty ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych wykazane w poszczególnych miesiącach lub kwartałach


Ta część również nie powinna sprawić wypełniającemu zbyt wiele problemów. W poz. od 111 do 123 podatnik wpisuje bowiem kwoty obliczonego i wykazanego w ewidencji przychodów w poszczególnych miesiącach - kwartałach (od stycznia do listopada 2009 r.) ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych po zaokrągleniu do pełnych złotych.


Część O. Wniosek o przekazanie 1% podatku należnego na rzecz organizacji pożytku publicznego (OPP)


Tak samo, jak w latach ubiegłych, część naszego podatku możemy przeznaczyć na cele pożytku publicznego wspierając wybraną jedną organizację mającą status organizacji pożytku publicznego. Podobnie jak w zeznaniu za 2008 r. - w zeznaniu za 2009 r. nie będziemy zasilać osobiście konta organizacji. W przekazaniu pieniędzy będzie bowiem pośredniczył urząd skarbowy.

Musimy tylko wskazać nazwę organizacji, której chcemy przekazać 1% naszego podatku (poz. 129) oraz jej numer w KRS (poz. 130) a także wysokość przekazywanej kwoty, po jej zaokrągleniu do pełnych dziesiątek groszy w dół (poz. 131). Nie może jednak ona przekroczyć 1% należnego ryczałtu z rubryki 109. Resztą zajmą się już za nas urzędnicy.

Wypełnienie w zeznaniu odpowiednich pozycji traktowane jest na równi ze złożeniem wniosku o przekazanie przez właściwego naczelnika urzędu skarbowego 1% podatku wybranej organizacji pożytku publicznego.


Warunkiem przekazania 1% jest zapłata w pełnej wysokości należnego ryczałtu stanowiącego podstawę obliczenia kwoty, która ma być przekazana na rzecz organizacji pożytku publicznego, nie później niż w terminie dwóch miesięcy od upływu terminu dla złożenia zeznania podatkowego.

Wniosek o przekazanie 1% należnego ryczałtu będzie skuteczny nie tylko w razie terminowego złożenia zeznania PIT-28, ale także w razie złożenia jego korekty. Nie może ona jednak zostać złożona później niż w terminie dwóch miesięcy od upływu terminu dla złożenia zeznania podatkowego.

Do formularzy zeznań rocznych wprowadzono odrębną rubrykę służące do wskazania celu szczegółowego przeznaczenia kwoty 1% należnego podatku przekazywanej przez nas na rzecz organizacji pożytku publicznego za pośrednictwem organu podatkowego.

W PIT-28 do tego celu służy rubryka 133. Natomiast poprzez zaznaczenie kwadratu w rubryce 134 wyrazimy zgodę na przekazanie przez naczelnika urzędu skarbowego obdarowanej organizacji pożytku publicznego naszych danych: imienia, nazwiska i adresu oraz informacji o wysokości kwoty przekazanej na rzecz tej organizacji.

Zaznaczenie kwadratu w rubryce 134 jest nieobowiązkowe i nie ma wpływu na realizację wniosku o przekazanie 1% należnego ryczałtu.

W ten właśnie sposób dobrnęliśmy do końca wędrówki po zeznaniu PIT-28. Teraz tylko pozostaje nam jeszcze raz dokładnie sprawdzić poszczególne pozycje zeznania oraz do 2 lutego 2009 r. złożyć go we właściwym urzędzie skarbowym i ewentualnie wpłacić należny podatek.

Przykład wypełnienia PIT-28 za 2008 r. – przychody z działalności gospodarczej Pan Jacek Malinowski w 2008 r. osiągał przychody z działalności gospodarczej opodatkowane ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych (Podatnik przed dniem 20 stycznia 2007 r. złożył stosowne oświadczenie o wyborze tej formy opodatkowania). Jak wynika z zapisów w ewidencji przychodów Pan Jacek w 2007 r. osiągnął następujące przychody: - 120.000 zł - z działalności usługowej, opodatkowanej stawką 8,5%. - 3.000 zł - z działalności handlowej, opodatkowanej stawką 3% W 2007 r. Pan Jacek obliczył, wykazał w ewidencji przychodów i wpłacił ryczałt od przychodów ewidencjonowanych w następujących kwotach: - 608 zł za styczeń 2007 r., - 645 zł za luty 2007 r., - 660 zł marzec 2007 r., - 638 zł za kwiecień 2007 r., - 640 zł za maj 2007 r., - 680 zł za czerwiec 2007 r., - 625 zł za lipiec 2007 r., - 600 zł za sierpień 2007 r., - 692 zł za wrzesień 2007 r., - 630 zł za październik 2007 r., - 670 zł za listopad 2007 r. Ryczałt za grudzień 2007 r., którego termin płatności przypada na dzień złożenia zeznania rocznego wyniósł 724 zł. W 2007 r. Podatnik wpłacił składki na ubezpieczenia społeczne w łącznej kwocie 6 696,37zł oraz na powszechne ubezpieczenie zdrowotne w kwocie 1 918,19zł (7,75% podstawy wymiaru). Składki nie były zaliczane do kosztów uzyskania przychodów, ani odliczane od podatku - na tzw. zasadach ogólnych. Przed przystąpieniem do wypełnienia formularza PIT-28 należy wypełnić załącznik PIT-28A: Wypełniony PIT-28A A następnie możemy już wypełnić PIT-28: Wypełniony PIT-28 – przychody z działalności gospodarczej s. 1 Wypełniony PIT-28 – przychody z działalności gospodarczej s. 2 Wypełniony PIT-28 – przychody z działalności gospodarczej s. 3 Wypełniony PIT-28 – przychody z działalności gospodarczej s. 4


Jak zostać ryczałtowcem w 2010 r.

Przedsiębiorcy, którzy chcą od 2010 r. rozpocząć rozliczanie ryczałtem przychodów z działalności gospodarczej muszą pamiętać o tym, żeby do 20 stycznia 2010 r. poinformować urząd skarbowy o tym fakcie i złożyć w tej sprawie wniosek. Niektóre urzędy dysponują własnym wzorem takiego wniosku, jednak przedsiębiorca może własnoręcznie napisać takie oświadczenie. Oto przykładowy wzór takiego wniosku:

Białystok, 12.01.2010 r. Jan Kowalski ul. Świętojańska 4 15-004 Białystok NIP: 542-123-45-67 Działalność prowadzona samodzielnie Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Białymstoku OŚWIADCZENIE Na podstawie art. 9 ustawy z dnia 28 listopada 1998r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oświadczam, iż w roku 2010 wybieram opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. W związku z powyższym informuję o założeniu ewidencji przychodów. Jan Kowalski


W przypadku, gdy przedsiębiorcy prowadzą działalność w formie spółki, oświadczenie takie składają wszyscy wspólnicy do urzędów skarbowych właściwych według miejsca zamieszkania każdego z nich.

Jeżeli do 20 stycznia danego roku ryczałtowiec nie zgłosi likwidacji działalności gospodarczej lub nie dokona wyboru innej formy opodatkowania, urząd skarbowy przyjmie, że nadal prowadzi on działalność opodatkowaną w formie ryczałtu w tym roku.

Jeśli natomiast przedsiębiorca w trakcie roku rozpoczyna prowadzenie działalności, i chce być na ryczałcie musi zawiadomić o tym urząd skarbowy. Czas jaki ma na dokonanie tego zawiadomienia upływa z dniem uzyskania pierwszego przychodu.


Podstawa prawna

- art. 1-22 ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne – Dz. U. z 1998 r. Nr 144, poz. 930 z późn. zm.

- art. 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm

- art. 80a-b ustawy z 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa– tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 (tekst jednolity) z późn. zm.


Wioletta Jurczuk
Ekspert podatkowy

Aktualizacja: Anna Welsyng - radca prawny, doradca podatkowy - kancelaria welsyng.pl