Nieodpłatne świadczenie usług – skutki podatkowe

Zgodnie z prawem podatkowym, jeżeli konkretna usługa wykonywana na rzecz firmy nie jest zwolniona z podatku, wówczas należy wyliczyć jej wartość rynkową i zaliczyć do przychodów. Przychód natomiast powstaje z chwilą otrzymania towaru lub usługi.

Jakie przepisy normują nieodpłatne świadczenie usług?

Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od  osób fizycznych przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Warto zauważyć, że świadczenie może być uznane za nieodpłatne jedynie wówczas, gdy na podmiocie, który je uzyskuje nie ciążył obowiązek wykonania na rzecz świadczącego żadnego świadczenia wzajemnego!

Jak to wygląda w praktyce?

Najłatwiej zrozumieć prawo podatkowe podpierając je przystępnymi przykładami. Wyobraźmy sobie, że nasza daleki krewny (nie zaliczany do I i II grupy podatkowej) ma dużą nieruchomość, w której prowadzi szwalnię i podnajmuje nam miejsce na drobną działalność gospodarczą. W związku z pokrewieństwem i chęcią wsparcia rodziny nie pobiera za tą usługę opłaty. My otrzymujemy za darmo usługę wynajmu nieruchomości, za którą powinniśmy „na wolnym” rynku zapłacić, zatem otrzymujemy przychód podlegający opodatkowaniu. Jeśli jednak jest to świadczenie wzajemne, na przykład prowadzimy usługi informatyczne w jednym pomieszczeniu tej dużej szwalni i świadczymy nieodpłatnie je w firmie krewnego, to nie jesteśmy już zobowiązani do zapłaty podatku.

Nieodpłatne użyczenie - nie zawsze powstaje przychód

Oczywiście najem lokalu to jeden z przykładów, to samo dotyczy pożyczek, udostępniania maszyn, samochodów itp. Pamiętajmy, że w przypadku świadczeń pieniężnych przychód powstaje nie tylko w momencie faktycznego otrzymania pieniędzy lub wartości pieniężnych, ale również już w chwili postawienia ich osobie fizycznej do dyspozycji. Jednak w przypadku świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń jest inaczej – koniecznym warunkiem jest otrzymanie takiego świadczenia przez podatnika.

A co jeśli nieodpłatne usługi świadczy dla nas najbliższa rodzina?

Przychodu z nieodpłatnych świadczeń nie trzeba jednak wykazywać, jeżeli dotyczy on członków najbliższej rodziny – zaliczanych do I i II grupy podatkowej.

I	Małżonek, zstępni (dzieci, wnuki itd.), wstępni (rodzice, dziadkowie itd.), pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha i teściowie.
II	Zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych

Polecamy: Dowóz pracowników do pracy - w podatkach i rachunkowości

Jak ustalić  kwotę przychodu?

Wartość przychodu określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania.

Przedsiębiorcy zobowiązani są do klasyfikowania wartości świadczeń nieodpłatnych jako przychodu z prowadzonej działalności gospodarczej, w każdym przypadku, w którym świadczenia są otrzymywane przez nich w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Pamiętajmy, że jeśli pracodawca, który świadczy nieodpłatnie usługi na rzecz swoich pracowników (najczęściej spotykaną formą jest zakup tzw. bonów zakupowych) jest zobowiązany do uwzględnienia ich wartości przy obliczaniu zaliczek na podatek dochodowy pracownika, po zakończeniu roku w informacji PIT–11.

Nieodpłatny dowóz pracowników do firmy a VAT

Jeśli uzyskuje się nieodpłatne świadczenie, które nie jest powiązane ani z wykonywaną działalnością gospodarczą, ani z pracą świadczoną w ramach stosunku pracy, przychód winien zostać zaliczony do „innych źródeł”.

Autor: Magdalena Podgórska