Nieodpłatne świadczenia dla pracowników – opodatkowanie PIT

Nieodpłatne świadczenia od pracodawcy - rozliczenie PIT

Dnia 8 lipca 2014 r. Trybunał Konstytucyjny rozpoznał wniosek PKPP Lewiatan dotyczący opodatkowania świadczeń, które mogą być nawet potencjalnie otrzymane przez pracownika w związku z pozostawaniem przez niego w stosunku pracy, a które są dodatkowo ściśle związane z działalnością gospodarczą prowadzoną przez pracodawcę. sprawie orzeczenie dotyczyło zgodności art. 12 ust. 1 w związku z art. 11 ust. 1 oraz art. 12 ust. 3 w związku z art. 11 ust. 2–2b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z art. 2 i art. 217 Konstytucji. Trybunał orzekł o zgodni ww. przepisów ustawy o PIT z Konsytuacją.

Trybunał orzekł w sprawie ww. przepisów ustawy o PIT, zakresie w jakim przepisy te przewidują opodatkowanie wszelkich świadczeń:

- które pracownik może potencjalnie otrzymać w związku z pozostawaniem w stosunku pracy,
- które są ściśle związane z działalnością gospodarczą prowadzoną przez pracodawcę,
- których wartości nie da się niejednokrotnie obliczyć w zgodzie z metodologią wskazaną w powołanej ustawie.

Największe wątpliwości budzą regulacje dotyczące rozpoznania przychodu po stronie pracowników w związku z udziałem w imprezie integracyjnej, wykupywanie polis OC związanych z podejmowaniem decyzji cechujących się wysokim stopniem ryzyka (np. dla członków zarządów i rad nadzorczych czy innych grup pracowników), wykupywanie polis na życie dla pracowników oraz zapewnianiem pracownikom dojazdu do pracy poprzez organizowanie zbiorowego transportu.

Kiedy ubezpieczenie OC pracownika nie jest jego przychodem

Wniosek PKPP Lewiatan został złożony 16 stycznia 2013 r. i dotyczył zgodności z Konstytucją opodatkowania potencjalnych świadczeń, które pracownik może otrzymać od pracodawcy, a których wartości nie da się obliczyć według metodologii wskazanej w ustawie o PIT. Zgodnie bowiem z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodem pracownika jest wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, co oznacza, że aby ustalić przychód podatnika np. z tytułu udziału w imprezie integracyjnej lub z tytułu podróży do pracy wspólnym transportem, należy ustalić, czy zaproszony wziął udział w spotkaniu i z jakich atrakcji skorzystał, a w przypadku dowozu pracowników do pracy, ustalenie którzy pracownicy, w jakich dniach i na jakim odcinku trasy skorzystało z dowozu.

Brak możliwości precyzyjnego określenia wysokości osiągniętego przez pracownika przychodu ma zasadnicze znaczenie z punktu widzenia definicji zobowiązania podatkowego, które żeby powstało - ściśle określona musi być kwota podlegająca opodatkowaniu. W ocenie PKPP Lewiatan, przepisy art. 12 ust. 1 w zw. z art. 11 ust. 1 oraz art. 12 ust. 3 w zw. z art. 11 ust. 2-2b ustawy o PIT, w zakresie, w jakim zostało im nadane znaczenie, zgodnie z którym opodatkowane są wszelkie świadczenia, które mogą być nawet potencjalnie otrzymane przez pracownika w związku z pozostawaniem przez niego w stosunku pracy, a które są dodatkowo ściśle związane z działalnością gospodarczą prowadzoną przez pracodawcę, są niezgodne z zasadami wynikającymi z art. 2 oraz art. 217 Konstytucji.

Podyskutuj o tym na naszym FORUM

Leasing - Raport INFOR - PDF

PDF - Podróże służbowe - Raporty INFOR

W wyroku z dnia 8 lipca 2014 r. (sygn. akt K 7/13) Trybunał Konstytucyjny orzekł, iż art. 12 ust. 1 w związku z art. 11 ust. 1 oraz art. 12 ust. 3 w związku z art. 11 ust. 2-2b ustawy o PIT rozumiane w ten sposób, że „inne nieodpłatne świadczenie” oznacza wyłącznie przysporzenie majątkowe o indywidualnie określonej wartości, otrzymane przez pracownika, są zgodne z art. 2 w związku z art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Trybunał uznał, iż kwestionowane przepisy są zgodne z przepisami Konstytucji w związku z czym mogą więc być podstawą prawną wydania decyzji podatkowej.

Nie każde nieodpłatne świadczenie jest przychodem pracownika

Zdaniem Trybunału należy jednak podkreślić, iż nie każde przysporzenie po stronie pracownika będzie dla niego przychodem, musi być to obiektywna ocena, czy świadczenie leżało w interesie pracownika, a jest tak wtedy, gdy stanowi ono realne przysporzenie majątkowe (korzyść), którego efekt jest uchwytny w jego majątku. Świadczenia uzyskiwane od pracodawcy, aby podlegały opodatkowaniu, muszą zatem prowadzić do pojawienia się po stronie pracownika dochodu, czyli korzyści majątkowej, która może wystąpić w dwóch postaciach: prowadzi do powiększenia aktywów, co jest zwykłym skutkiem wypłaty pieniędzy, albo do zaoszczędzenia wydatków, co może być następstwem świadczenia rzeczowego lub w formie usługi.

W wyniku takiego świadczenia w majątku pracownika nie pojawia się wprawdzie realny dochód (w znaczeniu ekonomicznym), ale ponieważ znaczenie dochodu na gruncie ustawy o PIT jest szersze, zaoszczędzenia wydatków musi być traktowane na równi z przyrostem majątku. Trybunał podkreślił, że „inne nieodpłatne świadczenia” na rzecz pracownika mogą być uznane za jego dochód w rozumieniu ustawy o PIT tylko pod warunkiem, że rzeczywiście spowodowały zaoszczędzenie przez niego wydatków.

Z orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego wynikać zdają się przy tym pewne, jak się wydaje pozytywne dla podatników wskazówki, w zakresie opodatkowania imprez firmowych. Według Trybunału ważne jest, czy pracownik korzysta ze świadczenia oferowanego przez pracodawcę w pełni dobrowolnie. Nie powinno zatem być mowy o przychodzie pracownika w tych przypadkach, gdy pracownik nie poniósłby określonego wydatku z własnej kieszeni. Dlatego nie powinno być przychodem uczestnictwo w szkoleniach i kursokonferencjach organizowanych przez pracodawcę, w której pracownik (gdyby nie pracodawca) nie uczestniczyłby z własnej woli i na własny koszt.  

Joanna Litwińska

ECDDP Spółka Doradztwa Podatkowego