REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Przychody z przeniesienia praw autorskich – rozliczanie PIT, koszty podatkowe

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Przychody z przeniesienia praw autorskich – rozliczanie PIT, koszty podatkowe
Przychody z przeniesienia praw autorskich – rozliczanie PIT, koszty podatkowe

REKLAMA

REKLAMA

Pracownicy i samodzielni profesjonaliści, którzy wykonują w ramach swoich obowiązków czynności o twórczym charakterze, mogą liczyć na preferencyjne traktowanie w podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT). Jednym z profitów jest możliwość korzystniejszego rozliczenia kosztów uzyskania przychodu związanych z przeniesieniem praw autorskich do utworów przez nich wytwarzanych. Kto i na jakich zasadach może skorzystać z takiej możliwości?

Co jest przedmiotem praw autorskich?

Zgodnie z treścią art. 1 ust. 1 ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, przedmiotem prawa autorskiego jest utwór. Utworem jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Mogą to być na przykład utwory:

REKLAMA

  • wyrażone słowem, znakami graficznymi lub symbolami matematycznymi (w tym program komputerowy czy prace kartograficzne),
  • plastyczne,
  • fotograficzne,
  • muzyczne i słowno-muzyczne,
  • audiowizualne (w tym filmowe).

Należy podkreślić, że kluczowe znaczenie dla identyfikacji utworu ma przesłanka ustalenia. Tak długo, jak utwór znajduje się wyłącznie w wyobraźni twórcy i stanowi jego wizję, nie podlega ochronie.

REKLAMA

Dlatego twórca musi uzewnętrznić go tak, aby mogły się z nim zapoznać inne osoby. Postać utworu nie musi być trwała, ważne, aby była na tyle stabilna, żeby wywrzeć efekt artystyczny na odbiorcach. Utwór zaczyna korzystać z ochrony nawet wtedy, gdy nie został jeszcze ukończony.

Poza ustawą regulującym prawo autorskie, także odrębne akty prawne mogą uznawać, że efekt pracy danego pracownika podlega prawom autorskim. Dotyczy to m.in. pracowników naukowo-dydaktycznych oraz naukowych zatrudnionych na uczelniach wyższych.

Czym są i komu przysługują autorskie koszty uzyskania przychodu?

Autorskie koszty uzyskania przychodu to koszty uzyskania, które przysługują twórcy utworu, o którym mowa w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 r. (dalej: ustawa o PIT). Podobnie jak w innych przypadkach, także i tutaj koszty uzyskania przychodu odnoszą się do wydatków poniesionych w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Im wyższe będą koszty uzyskania przychodu, tym w ostatecznym rozrachunku podatnik zapłaci niższe zobowiązania publiczno-prawne. Docenią to przede wszystkim przedsiębiorcy, którzy z pewnością słyszeli o „wrzucaniu wydatków w koszty” (kosztem jest też wydatek poniesiony na zatrudnianie pracowników dla pracodawcy, który jest płatnikiem tego podatku za pracowników).

Zgodnie z art. 22 ust. 3 ustawy o PIT, „jeżeli podatnik ponosi koszty uzyskania przychodów ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu, oraz koszty związane z przychodami z innych źródeł, a nie jest możliwe ustalenie kosztów uzyskania przypadających na poszczególne źródła, koszty te ustala się w takim stosunku, w jakim pozostają przychody z tych źródeł w ogólnej kwocie przychodów”.

W praktyce oznacza to, że niektórym grupom zawodowym przysługuje prawo do zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodu, choć jest to reguła, z której podatnik może zrezygnować.

Tę preferencyjną formę rozliczenia ustawodawca dodatkowo ograniczył w art. 22 ust. 9a oraz 9aa wskazując, że górna granica kosztów nie może przekroczyć górnej granicy pierwszego przedziału skali podatkowej, czyli kwoty 85.528 zł.

Po wykorzystaniu tego limitu podatnikowi nie przysługuje prawo do naliczania dalszych kosztów (także w niższym wymiarze 20%). Mówi się wtedy o tzw. kosztach zerowych.

Kto skorzysta z 50-procentowych kosztów uzyskania przychodu?

W znowelizowanej od 2018  ustawie o PIT pojawił się katalog profesji, które w toku swojej pracy mogą wytworzyć utwór, zostało przyznane prawo do preferencyjnego rozliczenia (właśnie poprzez zastosowanie wyższych - 50% kosztów uzyskania). Zaliczymy do nich przychody uzyskiwane m.in. z tytułu:

  • działalności twórczej w zakresie architektury, urbanistyki, literatury, sztuk plastycznych, programów i gier komputerowych czy choreografii i dziennikarstwa,
  • działalności artystycznej (np. w dziedzinie sztuki estradowej, malarstwa, tańca i wokalistyki),
  • produkcji audialnej i audiowizualnej,
  • działalności publicystycznej,
  • działalności muzealniczej i konserwatorskiej,
  • tłumaczeń,
  • działalności naukowej i naukowo-dydaktycznej.

Niestety, przepisy zostały sformułowane w sposób dosyć ogólnikowy i nie zawsze dają oczywistą odpowiedź na pytanie o zasadność zastosowania danej stawki kosztów uzyskania. W takim przypadku można oczywiście wspierać się różnego rodzaju narzędziami (jak korzystanie ze słownikowych definicji pojęć), które mogą pomóc w przypadku ewentualnego wszczęcia postępowania kontrolnego.

Aby jednak mieć pewność, czy i w jaki sposób powinna być rozliczona dana działalność, warto zwrócić się z wnioskiem o interpretację indywidualną do Krajowej Informacji Skarbowej.

W pisemnym wystąpieniu podatnik powinien okazać aktualny stan faktyczny lub zdarzenia przyszłe i sposób, w jaki rozumie stosowane w ich kontekście normy prawa podatkowego.

Złożenie wniosku kosztuje 40 zł. Krajowa Informacja Skarbowa ma 3 miesiąca od dnia otrzymania wystąpienia podatnika na udzielenie odpowiedzi. W przeciwnym razie stanowisko zostanie uznane za prawidłowe.

Jak rozliczyć przychód z praw autorskich, jeżeli utwór nie powstanie?

W twórczych dziedzinach niekiedy bywa tak, że ostatecznie utwór w ogóle nie powstaje. Taka sytuacja może być wynikiem rozwiązania umowy z twórcą, np. wskutek rażących wad utworu, całkowitej zmiany koncepcji projektu albo zwolnienia się pracownika z pracy przed powstaniem (chociażby nieukończonego) utworu. Co w takiej sytuacji powinien zrobić płatnik?

W tym przypadku przyjmuje się, że do momentu, kiedy strony mogły przypuszczać, że twórca wykona dzieło będące utworem, zaliczki powinny być obliczane według zasady 50% kosztów. Oznacza to, że pracodawca nie ma potrzeby składania korekty związanej z niedopłatą podatku. Podobnie podczas wypełniania deklaracji PIT-11, należy uwzględnić sumę rzeczywiście poniesionych zaliczek na podatek dochodowy.

Kiedy pracodawca składa do Urzędu Skarbowego deklarację PIT-4-R, powinien wskazać przychody uwzględniające fakt, że utwór ostatecznie nie powstał. Jeżeli zatem deklaracja obejmuje zaliczki 50%, konieczne będzie złożenie korekty zeznania. Takie stanowisko wyraził Minister Finansów w interpretacji ogólnej z dnia 15 września 2020 r., nr DD3.8201.1.2018 w sprawie zastosowanie 50% kosztów uzyskania przychodów do honorarium autorskiego.

Koszty uzyskania przychodów a podstawa zatrudnienia

Koszty autorskie są liczone w nieco inny sposób, w zależności od tego, czy pracownik pozostaje w stosunku pracy, czy jest współpracownikiem w oparciu o umowę cywilnoprawną. Jak dokonać rozróżnienia tych sytuacji?

Rozliczanie kosztów autorskich w umowie o pracę

W przypadku umów o pracę, honorarium pracownika, obejmujące wynagrodzenie za przeniesienie autorskich praw majątkowych do stworzonego utworu jest jednym ze składników (ewentualnie jedynym składnikiem) wypłacanej pensji.

W judykaturze wskazuje się, że do danej części lub całości zarobków stosuje się 50% stawkę kosztów (tak stwierdził m.in. WSA w Krakowie w wyroku z dnia 16 lutego 2010 r., sygn. I SA/Kr 1454/09). Należy jednak pamiętać, że umowa o pracę musi wyraźne specyfikować czy – i która – część dochodów pracownika może być rozliczona w ten sposób. Chodzi o rozdzielenie sfery pracowniczej i twórczej. Do zastosowania 50% kosztów niezbędne jest:

  • stworzenie utworu w ramach obowiązków pracowniczych,
  • przeniesienie autorskich praw majątkowych na pracodawcę przez pracownika na podstawie umowy stron,
  • zdefiniowanie części wynagrodzenia, które przysługuje za stworzenie utworu.

Warto pamiętać, że nie ma możliwości zastosowania podwyższonych kosztów uzyskania przychodów za czas, kiedy pracownik nie świadczył pracy (np. w wyniku choroby lub urlopu).

Zarówno pracodawca, jak i pracownik muszą pamiętać o odpowiednim udokumentowaniu kosztów autorskich. Ordynacja podatkowa nie precyzuje formy środka dowodowego, wskazując jedynie, że nie może on być sprzeczny z prawem. W praktyce najczęściej stosuje się ewidencję, z której treści wynika data:

  • stworzenia utworu przez pracownika,
  • przeniesienia praw autorskich na pracodawcę,
  • przyjęcia praw autorskich przez pracodawcę.

Wprawdzie przepisy Ordynacji podatkowej nie nakładają obowiązku prowadzenia „ewidencji pracy autorskiej”, ale jest to silnie zalecane, ponieważ pozwala na udowodnienie – w razie kontroli – zasadności zastosowania podwyższonych kosztów. Takie wnioski płyną m.in. z interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 23 stycznia 2020 r., sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.630.2019.1.MK.

Warto jednak wskazać, że podział pracy na „zwykłą” i „twórczą” nie musi wynikać wprost umowy. Strony mogą tę kwestię uregulować w dowolny sposób, byleby uczynić zadość obowiązkom dowodowym. Takie stanowisko zajął m.in. WSA w Rzeszowie w wyroku z dnia 7 sierpnia 2018 r., sygn. I SA/Rz 465/18.

Ustawa nie precyzuje również sposobu oznaczenia wynagrodzenia za przeniesienie praw autorskich. Ważne jest jedynie, aby dało się wykazać zakres pracy twórczej. Strony mogą go ustalić jako:

  • oznaczoną kwotę,
  • procent całości wynagrodzenia,
  • ilość czasu pracy spędzonego nad tworzeniem utworu.

Jeżeli pracownikowi zależy, aby otrzymywać z tytułu tworzenia utworów dodatkowe wynagrodzenie, należy to wyraźnie zastrzec w umowie. Wynika to ze specyfiki utworu, do którego prawa osoba zatrudniona nabywa w momencie jego stworzenia.

Jeśli pracownik wykonuje wyłącznie czynności, które hipotetycznie uprawniałyby go do zastosowania stawki 50% kosztów uzyskania przychodu, nie należy mu się z tytułu stworzenia dodatkowa gratyfikacja. Zostaje ona skonsumowana przez wynagrodzenie zasadnicze.

Rozliczanie kosztów autorskich w umowie cywilnoprawnej

W przypadku umów cywilnoprawnych kwestia rozliczenia kosztów autorskich nie zawsze będzie wyglądać w taki sam sposób. W zależności od tego, czy płatnik pobiera:

  • podatek w formie zaliczki,
  • zryczałtowany podatek dochodowy,

koszty autorskie powstaną (w przypadku zaliczek) lub nie (w przypadku podatku zryczałtowanego).

Wysokość pobieranych zaliczek będzie wynosiła 17% podstawy opodatkowania. W celu uzyskania podstawy opodatkowania, od przychodu należy odjąć ewentualne składki (w przypadku umowy zlecenia) oraz koszty uzyskania przychodu.

W umowach cywilnoprawnych koszty autorskie mogą wynosić 20% lub 50%, przy czym niższe stanowią zasadę. Aby strony mogły rozliczyć 50% kosztów uzyskania przychodu, konieczne jest łączne spełnienie następujących warunków:

  • rezultat pracy jest przedmiotem praw autorskich lub pokrewnych (stanowi utwór),
  • twórca przenosi swoje prawa lub rezultat swoich prac na zleceniodawcę lub zamawiającego.

Płatnik ma jednak obowiązek pobrać zryczałtowany podatek dochodowy w następujących sytuacjach:

  • kwota należności nie przekracza 200 zł,
  • twórca nie jest pracownikiem płatnika.

W tej sytuacji w ogóle nie stosuje się kosztów autorskich, a 17% podatek dochodowy oblicza się bezpośrednio od przychodu bez pomniejszania podstawy o składki i koszty.

Co grozi za zawyżanie kosztów uzyskania przychodu?

Nieprawidłowe wyliczenie kosztów uzyskania przychodu ma daleko idące konsekwencje dla podatnika. Z jakimi sankcjami należy się liczyć?

Odpowiedzialność podatkowa

Po stronie płatnika powstaje odpowiedzialność związana z niewłaściwym rozliczeniem podatku dochodowego. To z kolei może prowadzić do powstania zaległości podatkowej, a w konsekwencji, naliczenia odsetek ustawowych. Niedomiar podatkowy będzie musiał zostać wyrównany wraz z odsetkami. Płatnik będzie musiał wyrównać niedopłatę wraz z odsetkami i to ze skutkiem wstecznym (do 5 lat wstecz od końca roku, w którym powstało zobowiązanie podatkowe).

W przypadku nadpłaty podatku (np. rozliczenia kosztów 20% tam, gdzie powinno być 50%), płatnik może złożyć wniosek o zwrot nadpłaty do właściwego Urzędu Skarbowego.

Odpowiedzialność karnoskarbowa

Drugi reżim odpowiedzialności jest związany ze złożeniem nieprawidłowo wypełnionego zeznania podatkowego przez podatnika. Zgodnie z przepisami kodeksu karnego skarbowego z dnia 10 września 1999 r., podawanie w zeznaniu nieprawdy lub zatajanie prawdy jest wykroczeniem lub przestępstwem skarbowym, w zależności od kwoty uszczuplenia podatkowego.

W tym przypadku należy liczyć się z karą grzywny (dla wykroczenia), karą pozbawiania wolności (jeżeli kwota uszczuplenia będzie znaczna) albo obiema tymi karami łącznie.

Rozliczanie przychodu uzyskanego z tytułu przeniesienia praw autorskich nie zawsze jest prostym zadaniem, które dodatkowo utrudniają zmieniające się przepisy prawa i kolejne interpretacje podatkowe. Aby uniknąć błędu i związanych z nim konsekwencji finansowych, warto tą kwestię skonsultować.

Marcin Staniszewski, Kancelaria Prawna RPMS Staniszewski & Wspólnicy

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Minister Majewska chce uproszczenia ZUS dla firm – konkretne propozycje zmian już na stole

Minister Agnieszka Majewska zaproponowała szereg zmian w przepisach dotyczących ubezpieczeń społecznych, które mają ułatwić życie mikro, małym i średnim przedsiębiorcom. Wśród postulatów znalazły się m.in. podniesienie limitu Małego ZUS Plus, likwidacja składki rentowej dla emerytów-przedsiębiorców, uproszczenia przy wakacjach składkowych oraz ułatwienia dla łączących biznes z rodzicielstwem.

Miliardy z KPO usprawniają kolejową infrastrukturę

Prawie 11,5 mld zł warte są inwestycje realizowane ze środków Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności (KPO) przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Zarządzająca infrastrukturą kolejową spółka, która jest największym beneficjentem KPO, zawarła już ponad 120 umów z wykonawcami na kwotę 8 mld zł. Przeszło 160 prowadzonych zadań ma przyczynić się do zwiększenia prędkości pociągów, a także zwiększenia przepustowości tras oraz usprawnienia zarządzania ruchem kolejowym. Inwestycje poprawiają bezpieczeństwo ruchu i komfort obsługi podróżnych. Na stacjach i przystankach budowany jest nowoczesny system informacji pasażerskiej, a ich infrastruktura - dopasowywana do potrzeb osób o ograniczonej mobilności.

Darowizna od brata ponad limit 36 120 zł. Jakie warunki muszą zostać spełnione, aby nie stracić prawa do zwolnienia podatkowego?

Co robić gdy darowizna przekazana przez brata przekracza limit kwoty wolnej w wysokości 36 120 zł? Czy podlegała zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn, pomimo że jest dokonywana z majątku wspólnego brata i jego małżonki? Jakie warunki muszą zostać spełnione, żeby nie stracić prawa do zwolnienia?

KSeF wymusi zmiany. Rejestry VAT i wydatki pracownicze po nowemu od 2026 roku

Wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur to jeden z najważniejszych projektów cyfryzacyjnych polskiej administracji podatkowej ostatnich lat. Od 1 lutego lub od 1 kwietnia 2026 roku – w zależności od poziomu sprzedaży w 2024 roku – podatnicy VAT będą zobowiązani do wystawiania faktur wyłącznie w formie elektronicznej za pośrednictwem KSeF. To nie tylko zmiana technologiczna, ale także rewolucja organizacyjna, która wymusi dostosowanie systemów księgowych, procesów wewnętrznych i codziennej pracy działów finansowych.

REKLAMA

Kredyt EKOlogiczny 2025 – bezzwrotna dotacja dla firm na modernizację energetyczną. Jakie warunki trzeba spełnić?

Już od października 2025 r. przedsiębiorcy będą mogli ubiegać się o dofinansowanie z Kredytu EKOlogicznego – dotacji realizowanej w ramach programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG 3.01).

Obowiązkowy KSeF: kogo obejmie, jak fakturować w czasie awarii? Co czeka podatników VAT w 2026 roku?

Ponad pół rok dzieli przedsiębiorców od dnia, w którym elektroniczne fakturowanie stanie się w Polsce obowiązkowe. W zależności od poziomu sprzedaży w 2024 roku, firmy będą musiały dołączyć do Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) od 1 lutego lub od 1 kwietnia 2026 roku. Od tego momentu korzystanie z KSeF stanie się obowiązkowe dla wszystkich podatników VAT czynnych. Firmy mają już niewiele czasu, by dostosować swoje systemy, procedury i zespoły do nowych wymogów.

Ulga termomodernizacyjna i zwolnienie z podatku dochodowego (PIT) dla osób realizujących przedsięwzięcia termomodernizacyjne. Najnowsze objaśnienia Ministra Finansów z 2025 r.

W dniu 30 czerwca 2025 r. Minister Finansów wydał objaśnienia podatkowe odnośnie form wsparcia przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w podatku dochodowym od osób fizycznych. Objaśnienie te dotyczą rozwiązań podatkowych (ulga termomodernizacyjna i zwolnienie podatkowe), które wspierają przedsięwzięcie termomodernizacyjne na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej „ustawa PIT”), oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (dalej „ustawa o ryczałcie”). Objaśnienia zawierają ogólne wyjaśnienia przepisów prawa podatkowego oraz uwzględniają stan prawny obowiązujący na dzień 1 stycznia 2025 r. Objaśnienia podatkowe są wydawane przez ministra finansów na podstawie art. 14a § 1 pkt 2 ustawy – Ordynacja podatkowa z urzędu w celu zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe. Warto w szczególności zwrócić uwagę na zmieniony wykaz wydatków uprawniających do odliczenia w ramach ulgi rehabilitacyjnej. Walorem tych objaśnień są także liczne przykłady wyjaśniające treść przepisów. Publikujemy poniżej pełną treść tych objaśnień.

Nowe tachografy nie aż tak inteligentne jak zakładano. Na jakie błędy muszą uważać kierowcy i firmy transportowe?

Od 19 sierpnia 2025 roku w przewozach międzynarodowych w UE wymagane będą już wyłącznie najnowsze tachografy inteligentne często oznaczane jako tachografy G2V2, czyli druga wersja tachografów inteligentnych. Obecnie w transporcie międzynarodowym stanowią one już większość tachografów. Choć nowe urządzenia rejestrujące miały za zadanie ułatwiać pracę firmom transportowym, to jednak są zawodne i mogą powodować wiele trudności przy rozliczaniu i kontroli czasu pracy kierowców. Na jakie błędy nowych smart tachografów trzeba uważać i jak skutecznie sobie z nimi radzić?

REKLAMA

Patologiczna prywatyzacja majątku firm? Rada Przedsiębiorców wzywa rząd do pilnych zmian w prawie

Rada Przedsiębiorców alarmuje: niekontrolowane postępowania upadłościowe sprzyjają nadużyciom i grabieży majątku firm. W liście do premiera Donalda Tuska organizacja apeluje o zmiany legislacyjne, które mają zakończyć nieformalny system patologicznej prywatyzacji i chronić interes publiczny.

Jak korzystać w praktyce z procedury VAT OSS – rejestracja, rozliczenia, płatności, ewidencja

Procedura OSS (ang. One Stop Shop) obowiązuje w Polsce od 1 lipca 2021 r., jednak wciąż wiele firm nie zdaje sobie sprawy, jak bardzo może ona uprościć ich rozliczenia podatkowe w zakresie VAT. Choć na pierwszy rzut oka może wydawać się skomplikowana, przy wsparciu doświadczonego doradcy jej wdrożenie jest szybkie i efektywne, a korzyści z jej stosowania znaczące.

REKLAMA