REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Przychody z przeniesienia praw autorskich – rozliczanie PIT, koszty podatkowe

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Przychody z przeniesienia praw autorskich – rozliczanie PIT, koszty podatkowe
Przychody z przeniesienia praw autorskich – rozliczanie PIT, koszty podatkowe

REKLAMA

REKLAMA

Pracownicy i samodzielni profesjonaliści, którzy wykonują w ramach swoich obowiązków czynności o twórczym charakterze, mogą liczyć na preferencyjne traktowanie w podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT). Jednym z profitów jest możliwość korzystniejszego rozliczenia kosztów uzyskania przychodu związanych z przeniesieniem praw autorskich do utworów przez nich wytwarzanych. Kto i na jakich zasadach może skorzystać z takiej możliwości?

Co jest przedmiotem praw autorskich?

Zgodnie z treścią art. 1 ust. 1 ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, przedmiotem prawa autorskiego jest utwór. Utworem jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Mogą to być na przykład utwory:

REKLAMA

Autopromocja
  • wyrażone słowem, znakami graficznymi lub symbolami matematycznymi (w tym program komputerowy czy prace kartograficzne),
  • plastyczne,
  • fotograficzne,
  • muzyczne i słowno-muzyczne,
  • audiowizualne (w tym filmowe).

Należy podkreślić, że kluczowe znaczenie dla identyfikacji utworu ma przesłanka ustalenia. Tak długo, jak utwór znajduje się wyłącznie w wyobraźni twórcy i stanowi jego wizję, nie podlega ochronie.

REKLAMA

Dlatego twórca musi uzewnętrznić go tak, aby mogły się z nim zapoznać inne osoby. Postać utworu nie musi być trwała, ważne, aby była na tyle stabilna, żeby wywrzeć efekt artystyczny na odbiorcach. Utwór zaczyna korzystać z ochrony nawet wtedy, gdy nie został jeszcze ukończony.

Poza ustawą regulującym prawo autorskie, także odrębne akty prawne mogą uznawać, że efekt pracy danego pracownika podlega prawom autorskim. Dotyczy to m.in. pracowników naukowo-dydaktycznych oraz naukowych zatrudnionych na uczelniach wyższych.

Czym są i komu przysługują autorskie koszty uzyskania przychodu?

REKLAMA

Autorskie koszty uzyskania przychodu to koszty uzyskania, które przysługują twórcy utworu, o którym mowa w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 r. (dalej: ustawa o PIT). Podobnie jak w innych przypadkach, także i tutaj koszty uzyskania przychodu odnoszą się do wydatków poniesionych w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Im wyższe będą koszty uzyskania przychodu, tym w ostatecznym rozrachunku podatnik zapłaci niższe zobowiązania publiczno-prawne. Docenią to przede wszystkim przedsiębiorcy, którzy z pewnością słyszeli o „wrzucaniu wydatków w koszty” (kosztem jest też wydatek poniesiony na zatrudnianie pracowników dla pracodawcy, który jest płatnikiem tego podatku za pracowników).

Zgodnie z art. 22 ust. 3 ustawy o PIT, „jeżeli podatnik ponosi koszty uzyskania przychodów ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu, oraz koszty związane z przychodami z innych źródeł, a nie jest możliwe ustalenie kosztów uzyskania przypadających na poszczególne źródła, koszty te ustala się w takim stosunku, w jakim pozostają przychody z tych źródeł w ogólnej kwocie przychodów”.

W praktyce oznacza to, że niektórym grupom zawodowym przysługuje prawo do zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodu, choć jest to reguła, z której podatnik może zrezygnować.

Tę preferencyjną formę rozliczenia ustawodawca dodatkowo ograniczył w art. 22 ust. 9a oraz 9aa wskazując, że górna granica kosztów nie może przekroczyć górnej granicy pierwszego przedziału skali podatkowej, czyli kwoty 85.528 zł.

Po wykorzystaniu tego limitu podatnikowi nie przysługuje prawo do naliczania dalszych kosztów (także w niższym wymiarze 20%). Mówi się wtedy o tzw. kosztach zerowych.

Kto skorzysta z 50-procentowych kosztów uzyskania przychodu?

W znowelizowanej od 2018  ustawie o PIT pojawił się katalog profesji, które w toku swojej pracy mogą wytworzyć utwór, zostało przyznane prawo do preferencyjnego rozliczenia (właśnie poprzez zastosowanie wyższych - 50% kosztów uzyskania). Zaliczymy do nich przychody uzyskiwane m.in. z tytułu:

  • działalności twórczej w zakresie architektury, urbanistyki, literatury, sztuk plastycznych, programów i gier komputerowych czy choreografii i dziennikarstwa,
  • działalności artystycznej (np. w dziedzinie sztuki estradowej, malarstwa, tańca i wokalistyki),
  • produkcji audialnej i audiowizualnej,
  • działalności publicystycznej,
  • działalności muzealniczej i konserwatorskiej,
  • tłumaczeń,
  • działalności naukowej i naukowo-dydaktycznej.

Niestety, przepisy zostały sformułowane w sposób dosyć ogólnikowy i nie zawsze dają oczywistą odpowiedź na pytanie o zasadność zastosowania danej stawki kosztów uzyskania. W takim przypadku można oczywiście wspierać się różnego rodzaju narzędziami (jak korzystanie ze słownikowych definicji pojęć), które mogą pomóc w przypadku ewentualnego wszczęcia postępowania kontrolnego.

Aby jednak mieć pewność, czy i w jaki sposób powinna być rozliczona dana działalność, warto zwrócić się z wnioskiem o interpretację indywidualną do Krajowej Informacji Skarbowej.

W pisemnym wystąpieniu podatnik powinien okazać aktualny stan faktyczny lub zdarzenia przyszłe i sposób, w jaki rozumie stosowane w ich kontekście normy prawa podatkowego.

Złożenie wniosku kosztuje 40 zł. Krajowa Informacja Skarbowa ma 3 miesiąca od dnia otrzymania wystąpienia podatnika na udzielenie odpowiedzi. W przeciwnym razie stanowisko zostanie uznane za prawidłowe.

Jak rozliczyć przychód z praw autorskich, jeżeli utwór nie powstanie?

W twórczych dziedzinach niekiedy bywa tak, że ostatecznie utwór w ogóle nie powstaje. Taka sytuacja może być wynikiem rozwiązania umowy z twórcą, np. wskutek rażących wad utworu, całkowitej zmiany koncepcji projektu albo zwolnienia się pracownika z pracy przed powstaniem (chociażby nieukończonego) utworu. Co w takiej sytuacji powinien zrobić płatnik?

W tym przypadku przyjmuje się, że do momentu, kiedy strony mogły przypuszczać, że twórca wykona dzieło będące utworem, zaliczki powinny być obliczane według zasady 50% kosztów. Oznacza to, że pracodawca nie ma potrzeby składania korekty związanej z niedopłatą podatku. Podobnie podczas wypełniania deklaracji PIT-11, należy uwzględnić sumę rzeczywiście poniesionych zaliczek na podatek dochodowy.

Kiedy pracodawca składa do Urzędu Skarbowego deklarację PIT-4-R, powinien wskazać przychody uwzględniające fakt, że utwór ostatecznie nie powstał. Jeżeli zatem deklaracja obejmuje zaliczki 50%, konieczne będzie złożenie korekty zeznania. Takie stanowisko wyraził Minister Finansów w interpretacji ogólnej z dnia 15 września 2020 r., nr DD3.8201.1.2018 w sprawie zastosowanie 50% kosztów uzyskania przychodów do honorarium autorskiego.

Koszty uzyskania przychodów a podstawa zatrudnienia

Koszty autorskie są liczone w nieco inny sposób, w zależności od tego, czy pracownik pozostaje w stosunku pracy, czy jest współpracownikiem w oparciu o umowę cywilnoprawną. Jak dokonać rozróżnienia tych sytuacji?

Rozliczanie kosztów autorskich w umowie o pracę

W przypadku umów o pracę, honorarium pracownika, obejmujące wynagrodzenie za przeniesienie autorskich praw majątkowych do stworzonego utworu jest jednym ze składników (ewentualnie jedynym składnikiem) wypłacanej pensji.

W judykaturze wskazuje się, że do danej części lub całości zarobków stosuje się 50% stawkę kosztów (tak stwierdził m.in. WSA w Krakowie w wyroku z dnia 16 lutego 2010 r., sygn. I SA/Kr 1454/09). Należy jednak pamiętać, że umowa o pracę musi wyraźne specyfikować czy – i która – część dochodów pracownika może być rozliczona w ten sposób. Chodzi o rozdzielenie sfery pracowniczej i twórczej. Do zastosowania 50% kosztów niezbędne jest:

  • stworzenie utworu w ramach obowiązków pracowniczych,
  • przeniesienie autorskich praw majątkowych na pracodawcę przez pracownika na podstawie umowy stron,
  • zdefiniowanie części wynagrodzenia, które przysługuje za stworzenie utworu.

Warto pamiętać, że nie ma możliwości zastosowania podwyższonych kosztów uzyskania przychodów za czas, kiedy pracownik nie świadczył pracy (np. w wyniku choroby lub urlopu).

Zarówno pracodawca, jak i pracownik muszą pamiętać o odpowiednim udokumentowaniu kosztów autorskich. Ordynacja podatkowa nie precyzuje formy środka dowodowego, wskazując jedynie, że nie może on być sprzeczny z prawem. W praktyce najczęściej stosuje się ewidencję, z której treści wynika data:

  • stworzenia utworu przez pracownika,
  • przeniesienia praw autorskich na pracodawcę,
  • przyjęcia praw autorskich przez pracodawcę.

Wprawdzie przepisy Ordynacji podatkowej nie nakładają obowiązku prowadzenia „ewidencji pracy autorskiej”, ale jest to silnie zalecane, ponieważ pozwala na udowodnienie – w razie kontroli – zasadności zastosowania podwyższonych kosztów. Takie wnioski płyną m.in. z interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 23 stycznia 2020 r., sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.630.2019.1.MK.

Warto jednak wskazać, że podział pracy na „zwykłą” i „twórczą” nie musi wynikać wprost umowy. Strony mogą tę kwestię uregulować w dowolny sposób, byleby uczynić zadość obowiązkom dowodowym. Takie stanowisko zajął m.in. WSA w Rzeszowie w wyroku z dnia 7 sierpnia 2018 r., sygn. I SA/Rz 465/18.

Ustawa nie precyzuje również sposobu oznaczenia wynagrodzenia za przeniesienie praw autorskich. Ważne jest jedynie, aby dało się wykazać zakres pracy twórczej. Strony mogą go ustalić jako:

  • oznaczoną kwotę,
  • procent całości wynagrodzenia,
  • ilość czasu pracy spędzonego nad tworzeniem utworu.

Jeżeli pracownikowi zależy, aby otrzymywać z tytułu tworzenia utworów dodatkowe wynagrodzenie, należy to wyraźnie zastrzec w umowie. Wynika to ze specyfiki utworu, do którego prawa osoba zatrudniona nabywa w momencie jego stworzenia.

Jeśli pracownik wykonuje wyłącznie czynności, które hipotetycznie uprawniałyby go do zastosowania stawki 50% kosztów uzyskania przychodu, nie należy mu się z tytułu stworzenia dodatkowa gratyfikacja. Zostaje ona skonsumowana przez wynagrodzenie zasadnicze.

Rozliczanie kosztów autorskich w umowie cywilnoprawnej

W przypadku umów cywilnoprawnych kwestia rozliczenia kosztów autorskich nie zawsze będzie wyglądać w taki sam sposób. W zależności od tego, czy płatnik pobiera:

  • podatek w formie zaliczki,
  • zryczałtowany podatek dochodowy,

koszty autorskie powstaną (w przypadku zaliczek) lub nie (w przypadku podatku zryczałtowanego).

Wysokość pobieranych zaliczek będzie wynosiła 17% podstawy opodatkowania. W celu uzyskania podstawy opodatkowania, od przychodu należy odjąć ewentualne składki (w przypadku umowy zlecenia) oraz koszty uzyskania przychodu.

W umowach cywilnoprawnych koszty autorskie mogą wynosić 20% lub 50%, przy czym niższe stanowią zasadę. Aby strony mogły rozliczyć 50% kosztów uzyskania przychodu, konieczne jest łączne spełnienie następujących warunków:

  • rezultat pracy jest przedmiotem praw autorskich lub pokrewnych (stanowi utwór),
  • twórca przenosi swoje prawa lub rezultat swoich prac na zleceniodawcę lub zamawiającego.

Płatnik ma jednak obowiązek pobrać zryczałtowany podatek dochodowy w następujących sytuacjach:

  • kwota należności nie przekracza 200 zł,
  • twórca nie jest pracownikiem płatnika.

W tej sytuacji w ogóle nie stosuje się kosztów autorskich, a 17% podatek dochodowy oblicza się bezpośrednio od przychodu bez pomniejszania podstawy o składki i koszty.

Co grozi za zawyżanie kosztów uzyskania przychodu?

Nieprawidłowe wyliczenie kosztów uzyskania przychodu ma daleko idące konsekwencje dla podatnika. Z jakimi sankcjami należy się liczyć?

Odpowiedzialność podatkowa

Po stronie płatnika powstaje odpowiedzialność związana z niewłaściwym rozliczeniem podatku dochodowego. To z kolei może prowadzić do powstania zaległości podatkowej, a w konsekwencji, naliczenia odsetek ustawowych. Niedomiar podatkowy będzie musiał zostać wyrównany wraz z odsetkami. Płatnik będzie musiał wyrównać niedopłatę wraz z odsetkami i to ze skutkiem wstecznym (do 5 lat wstecz od końca roku, w którym powstało zobowiązanie podatkowe).

W przypadku nadpłaty podatku (np. rozliczenia kosztów 20% tam, gdzie powinno być 50%), płatnik może złożyć wniosek o zwrot nadpłaty do właściwego Urzędu Skarbowego.

Odpowiedzialność karnoskarbowa

Drugi reżim odpowiedzialności jest związany ze złożeniem nieprawidłowo wypełnionego zeznania podatkowego przez podatnika. Zgodnie z przepisami kodeksu karnego skarbowego z dnia 10 września 1999 r., podawanie w zeznaniu nieprawdy lub zatajanie prawdy jest wykroczeniem lub przestępstwem skarbowym, w zależności od kwoty uszczuplenia podatkowego.

W tym przypadku należy liczyć się z karą grzywny (dla wykroczenia), karą pozbawiania wolności (jeżeli kwota uszczuplenia będzie znaczna) albo obiema tymi karami łącznie.

Rozliczanie przychodu uzyskanego z tytułu przeniesienia praw autorskich nie zawsze jest prostym zadaniem, które dodatkowo utrudniają zmieniające się przepisy prawa i kolejne interpretacje podatkowe. Aby uniknąć błędu i związanych z nim konsekwencji finansowych, warto tą kwestię skonsultować.

Marcin Staniszewski, Kancelaria Prawna RPMS Staniszewski & Wspólnicy

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
KSeF 2.0: firmy będą miały tylko 4 miesiące na testy. Co trzeba zrobić już teraz?

W czerwcu 2025 r. – zgodnie z harmonogramem – Ministerstwo Finansów udostępniło dokumentację interfejsu API KSeF 2.0. Jest to jednak materiał dla integratorów systemów i dostawców oprogramowania. Firmy wciąż czekają na udostępnienie środowiska testowego, które zaplanowano na koniec września. Konkretne testy będą więc mogły zacząć się dopiero w październiku. Tymczasem obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur dla części firm wchodzi już w lutym – oznacza to niewiele czasu na przygotowanie.

Projekt ustawy wdrażającej obowiązkowy KSeF po pierwszym czytaniu w Sejmie. Co się zmienia a co pozostaje bez zmian [komentarz eksperta]

W dniu 9 lipca 2025 r., Sejm przeprowadził pierwsze czytanie i skierował do prac w komisji finansów projekt ustawy zakładającej wdrożenie obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Wszystkie kluby i koła poselskie zapowiedziały dalsze prace nad projektem. Prace legislacyjne wchodzą w końcową fazę. Z coraz większą pewnością możemy więc stwierdzić, że obowiązkowy KSeF będzie wdrażany w dwóch etapach - od 1 lutego 2026 i od 1 kwietnia 2026 r.

Podatek u źródła 2025: Objaśnienia podatkowe ministra finansów dot. statusu rzeczywistego właściciela. Praktyczne szanse i nieoczywiste zagrożenia

Po latach oczekiwań i licznych postulatach ze strony środowisk doradczych oraz biznesowych, Ministerstwo Finansów opublikowało długo zapowiadane objaśnienia dotyczące statusu rzeczywistego właściciela w kontekście podatku u źródła (WHT). Teraz nadszedł czas, by bardziej szczegółowo przyjrzeć się poszczególnym zagadnieniom. Dokument z 3 lipca 2025 r., opublikowany na stronie MF 9 lipca, ma na celu rozwianie wieloletnich wątpliwości dotyczących stosowania klauzuli „beneficial owner”. Choć sam fakt publikacji należy ocenić jako krok w stronę większej przejrzystości i przewidywalności, nie wszystkie zapisy spełniły oczekiwania.

Polski podatek cyfrowy jeszcze w tym roku? Rząd nie ogląda się na Brukselę

Choć Komisja Europejska wycofała się z planów nałożenia podatku cyfrowego, Polska idzie własną drogą. Minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski zapowiada, że projekt ustawy będzie gotowy do końca roku.

REKLAMA

KSeF 2026: koniec z papierowymi fakturami, zmiany w obiegu dokumentów i obsłudze procesu sprzedaży w firmie

W przyszłym roku w Polsce zostanie uruchomiony obowiązkowy system fakturowania za pomocą Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Obowiązek ten wejdzie w życie na początku 2026 roku i wynika z procedowanego w Parlamencie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług. Aktualny postęp prac legislacyjnych nad projektem, oznaczonym numerem druku 1407, można śledzić na stronach Sejmu.

Składki ZUS dla małych firm w 2025 roku - preferencje: ulga na start, mały ZUS plus i wakacje składkowe

Ulga na start, preferencyjne składki, czy „Mały ZUS plus”, a także wakacje składkowe – to propozycje wsparcia dla małych przedsiębiorców. Korzyści to możliwość opłacania niższych składek lub ich brak. Warto też zwrócić uwagę na konsekwencje z tym związane. ZUS tłumaczy kto i z jakich ulg może skorzystać oraz jakie są zagrożenia z tym związane.

Zwracasz pracownikom wydatki na taksówki – czy musisz pobrać zaliczkę na podatek PIT? Najnowsze wyjaśnienia fiskusa (taksówki w podróży służbowej i w czasie wyjścia służbowego)

Pracodawcy mają wątpliwości, czy w przypadku zwracania pracownikom wydatków na taksówki (kiedy to pracownicy wykonują obowiązki służbowe – zarówno w podróży służbowej jak i w czasie tzw. wyjścia służbowego), trzeba od tych kwot pobierać zaliczki na podatek dochodowy? Pod koniec czerwca 2025 r. wyjaśnił to dokładnie Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Kilka miesięcy wcześniej odpowiedzi na to pytanie udzielił Minister Finansów.

Minister Majewska chce uproszczenia ZUS dla firm – konkretne propozycje zmian już na stole

Minister Agnieszka Majewska zaproponowała szereg zmian w przepisach dotyczących ubezpieczeń społecznych, które mają ułatwić życie mikro, małym i średnim przedsiębiorcom. Wśród postulatów znalazły się m.in. podniesienie limitu Małego ZUS Plus, likwidacja składki rentowej dla emerytów-przedsiębiorców, uproszczenia przy wakacjach składkowych oraz ułatwienia dla łączących biznes z rodzicielstwem.

REKLAMA

Miliardy z KPO usprawniają kolejową infrastrukturę

Prawie 11,5 mld zł warte są inwestycje realizowane ze środków Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności (KPO) przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Zarządzająca infrastrukturą kolejową spółka, która jest największym beneficjentem KPO, zawarła już ponad 120 umów z wykonawcami na kwotę 8 mld zł. Przeszło 160 prowadzonych zadań ma przyczynić się do zwiększenia prędkości pociągów, a także zwiększenia przepustowości tras oraz usprawnienia zarządzania ruchem kolejowym. Inwestycje poprawiają bezpieczeństwo ruchu i komfort obsługi podróżnych. Na stacjach i przystankach budowany jest nowoczesny system informacji pasażerskiej, a ich infrastruktura - dopasowywana do potrzeb osób o ograniczonej mobilności.

Darowizna od brata ponad limit 36 120 zł. Jakie warunki muszą zostać spełnione, aby nie stracić prawa do zwolnienia podatkowego?

Co robić gdy darowizna przekazana przez brata przekracza limit kwoty wolnej w wysokości 36 120 zł? Czy podlegała zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn, pomimo że jest dokonywana z majątku wspólnego brata i jego małżonki? Jakie warunki muszą zostać spełnione, żeby nie stracić prawa do zwolnienia?

REKLAMA