Prawa autorskie majątkowe

Pracownicy i samodzielni profesjonaliści, którzy wykonują w ramach swoich obowiązków czynności o twórczym charakterze, mogą liczyć na preferencyjne traktowanie w podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT). Jednym z profitów jest możliwość korzystniejszego rozliczenia kosztów uzyskania przychodu związanych z przeniesieniem praw autorskich do utworów przez nich wytwarzanych. Kto i na jakich zasadach może skorzystać z takiej możliwości?

Koszty 50 % przy zbyciu praw autorskich a zwolnienie z PIT dla młodych. Po niespełna dwóch latach od początku funkcjonowania ulgi w podatku dochodowym dla osób do 26 roku życia, nadal istnieje szereg niejasności związanych z ograniczeniami w jej stosowaniu. Wiele wątpliwości pojawia się w momencie, kiedy beneficjenci ww. ulgi uzyskują przychody z tytułu przeniesienia praw autorskich.

15 września 2020 r. Minister Finansów wydał interpretację ogólną w sprawie zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów do honorarium autorskiego. Celem tej interpretacji jest wskazanie warunków, których spełnienie umożliwia zastosowanie, w tym przez płatnika podatku dochodowego (np. pracodawcę), 50% kosztów uzyskania przychodów w odniesieniu do przychodów z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich lub rozporządzania przez twórców tymi prawami. Zdaniem Ministra dla potraktowania wynagrodzenia, jako honorarium i dla zastosowania wobec niego 50% kosztów uzyskania przychodów niezbędne jest: (1) powstanie utworu będącego przedmiotem prawa autorskiego, warunkujące korzystanie przez twórcę z praw autorskich i umożliwiające rozporządzanie majątkowym prawem autorskim do utworu, (2) dysponowanie obiektywnymi dowodami potwierdzającymi powstanie utworu będącego przedmiotem prawa autorskiego, (3) wyraźne wyodrębnienie honorarium od innych składników wynagrodzenia - warunek ten nie obejmuje wskazanych w interpretacji przypadków, w których 50% koszty uzyskania przychodów można stosować do całości wynagrodzenia twórcy. Prezentujemy w całości tę interpretację.

Przepis art. 22 ust. 9b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje wybrane kategorie działalności twórczej, w których mamy możliwość zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów. Wśród nich są m.in. działalność twórcza w zakresie programów komputerowych, gier komputerowych oraz działalność badawczo-rozwojowa. Na praktykę stosowania tego rozwiązania mają wpływ nie tylko przepisy wynikające z ustaw, ale też interpretacje wydawane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej oraz wyroki wydawane przez Sądy Administracyjne.

Zasady stosowania 50% kosztów uzyskania przychodów do przychodów z praw autorskich wywołują od lat wątpliwości podatników. Bardzo liczne są interpretacje indywidualne w tej kwestii wydawane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. Od ponad roku Ministerstwo Finansów zapowiada wydanie interpretacji ogólnej w tej sprawie, by w tej formie odpowiedzieć kompleksowo na pytania podatników. Ostatnio w udzielonej 23 kwietnia 2020 r. odpowiedzi na interpelacją poselską Jan Sarnowski Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów poinformował, że "w Ministerstwie Finansów na ukończeniu są prace związane z wydaniem ogólnej interpretacji prawa podatkowego w sprawie zasad stosowania 50% kosztów uzyskania przychodów do przychodów z praw autorskich". Minister Finansów już teraz przyznał, że "do całości wynagrodzenia nauczyciela akademickiego mają zastosowanie 50% koszty uzyskania przychodów, zgodnie z treścią art. 22 ust. 9 pkt 3 i ust. 9a ustawy PIT".

Przepisy podatkowe wśród praw podlegających amortyzacji przewidują zarówno autorskie lub pokrewne prawa majątkowe, licencje, jak i inne prawa określone przez prawo własności przemysłowej. Do katalogu tego zaliczają się również prawa autorskie do znaku towarowego. Jakie są warunki amortyzacji tych praw?

Czy podatnik może skorzystać z preferencyjnej stawki opodatkowania w wysokości 5% (ulgi IP BOX) w przypadku dochodu uzyskiwanego z tytułu przeniesienia autorskich praw majątkowych do oprogramowania?

Podatnicy coraz częściej korzystają z dobrodziejstw technologicznych w swojej działalności. Wykorzystywanie możliwości udostępniania oprogramowania komputerowego w modelu Software-as-a-Service (SaaS) jest coraz bardziej powszechne i stanowi alternatywę dla klasycznych umów licencyjnych. Zarówno skomplikowane systemy, jak i proste narzędzia informatyczne mogą zostać podatnikowi udostępnione „w chmurze” – bez konieczności fizycznej instalacji oprogramowania na własnym sprzęcie.

Spółki zawierające różnego rodzaju transakcje z podmiotami powiązanymi mogą mieć wątpliwość, czy wydatki związane z tymi transakcjami mogą stanowić koszty uzyskania przychodów. Wątpliwości te wynikają z regulacji zawartej w art. 15e ustawy o PDOP przewidującej ograniczenia w zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów wydatków dotyczących niektórych usług, ponoszonych na rzecz podmiotów powiązanych.

Przychody uzyskiwane ze sprzedaży praw autorskich do tworzonych przez podatnika utworów, np. przychody ze sprzedaży tworzonych przez podatnika programów komputerowych, nie powinny być wykazywane jako przychody z zysków kapitałowych, tylko jako przychody z innych źródeł przychodów.

12 października 2018 r. Minister Finansów wydał interpretację ogólną w sprawie traktowania na gruncie ustawy o VAT opłat uiszczanych na podstawie art. 20 ust. 1 i art. 201 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych na rzecz organizacji zbiorowego zarządzania oraz skutków wyroku TSUE w sprawie C-37/16 w zakresie uprzedniego rozliczenia podatku. Prezentujemy w całości tę interpretację.

W marcu tego roku Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej podjął temat opodatkowania CIT w zakresie sprzedaży prawa do utworu. Chodziło o kwestię, czy uzyskane przychody ze sprzedaży praw majątkowych generują obowiązek prezentowania ich jako zysków kapitałowych. Zajęcie takiego stanowiska oznaczałoby, że po stronie przedsiębiorcy istnieje konieczność dokonania osobnego wyliczenia uzyskanego dochodu i niemożność ewentualnego łączenia takich zysków ze stratą z innych źródeł przychodów.

Organy podatkowe „po cichu” ograniczają stosowanie przez twórców podwyższonych kosztów uzyskania przychodów tylko do drobnych umów o dzieło – pisze Michał Sroczyński, doradca podatkowy.

Honorarium autorskie powinno być określane wyłącznie kwotowo, a kluczowa w tym kontekście jest wycena utworów – wynika z najnowszych interpretacji podatkowych. Przedsiębiorcy, którzy do tej pory ustalali honorarium jako procent wynagrodzenia wypłacanego pracownikom, mogą zaryzykować kontynuowanie tej metody. Jej poprawność wynika z ostatnich wyroków sądów administracyjnych. Jest jednak kwestionowana przez fiskusa.

Sprzedaż książek własnego autorstwa powoduje przeniesienie na kupującego tylko własności egzemplarza utworu i nie prowadzi do przeniesienia na jego rzecz praw autorskich; nie stanowi więc odpłatnego zbycia tych praw. Zatem przychody powstałe w następstwie tych zdarzeń prawnych nie mogą być przychodami z praw majątkowych, a w szczególności z autorskich praw majątkowych w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wiele emocji budzi obowiązująca od początku 2018 roku nowelizacja ustawy o PIT, w zakresie nowych regulacji dotyczących rozliczenia przychodów uzyskiwanych przez twórców, korzystających z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych. Ustawodawca w ustawie podatkowej zawęził krąg podmiotów uznawanych za twórców oraz wyszczególnił katalog działalności, z których uzyskany przychód może skorzystać z 50% stawki kosztów.

Obowiązujące od 1 stycznia 2018 r. zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) o 100 proc. podniosły limit stosowania 50 proc. kosztów uzyskania przychodów dla twórców (do 85.528 zł rocznie). Nowe przepisy w dalszym ciągu umożliwiają stosowanie 50% kosztów tym nauczycielom akademickim, którzy w ramach stosunku pracy tworzą dzieła objęte ochroną praw autorskich.

Skoro podatnik w ramach obowiązków wnikających ze stosunku pracy wykonywać będzie pracę twórczą, w efekcie której powstaną dzieła stanowiące utwory w rozumieniu przepisów ustawy o prawie autorskim, do których prawa autorskie następnie będą przekazywane na rzecz pracodawcy, a ponadto na podstawie prowadzonej u pracodawcy ewidencji czasu pracy pracowników, można będzie określić ile godzin pracy w ciągu każdego miesiąca pracownik będzie poświęcał na działalność twórczą, to do tej części wynagrodzenia dotyczącej działalności twórczej będzie można zastosować 50 % koszty uzyskania przychodów.

Od 1 stycznia 2018 roku 50% koszty uzyskania przychodu będą mogli stosować podatnicy PIT do dochodów ze ściśle określonych rodzajów działalności twórczej. Chodzi m.in. o działalność w zakresie architektury, literatury pięknej, sztuk plastycznych, muzyki, fotografiki, twórczości audiowizualnej, programów komputerowych, dziennikarstwa, sztuki aktorskiej i estradowej, publicystyki. Limit 50-proc. kosztów uzyskania przychodów zostanie podwyższony z obecnych 42 764 zł do 85 528 zł.

Brakuje wzorcowej regulacji prawnej dotyczącej obrotu wirtualnymi przedmiotami. Pewne wytyczne już się wykształciły, jednak nastąpiło to w orzecznictwie sądowym, nie zaś w aktach prawnych. Natomiast organy skarbowe niejednokrotnie nie wiedzą, jakie regulacje powinny znaleźć zastosowanie w przypadku opodatkowania transakcji tego rodzaju przedmiotami.

Jednym ze sposobów na uzyskanie możliwości korzystania z cudzego dzieła jest uzyskanie licencji na jego wykorzystanie. Kiedy należy uzyskać licencję? W jaki sposób to zrobić?

Dla zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów konieczne jest rozróżnienie wynagrodzenia na część związaną z wykonywaniem obowiązków pracowniczych i część określającą honorarium, związaną z korzystaniem z praw autorskich, ponieważ to z tytułu przyjęcia tego utworu i związanych z nim praw majątkowych pracodawca wypłaca należne wynagrodzenie. Określenie jego wielkości powinno być zawarte bądź w umowie o pracę, bądź w innych postanowieniach obowiązujących danego pracodawcę i jego pracowników, jak np. w regulaminie wynagradzania.

Przychody z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich albo rozporządzania tymi prawami występują wówczas, gdy spełnione są dwie przesłanki. Po pierwsze, konieczne jest wystąpienie przedmiotu praw majątkowych w postaci utworu lub artystycznego wykonania. Po drugie zaś, osiągnięty przychód musi być bezpośrednio związany z korzystaniem z określonych praw autorskich lub pokrewnych albo rozporządzaniem nimi, stanowić skutek takiego korzystania lub rozporządzenia w postaci odpowiedniego wynagrodzenia autorskiego lub wykonawczego.

Warunkiem, który umożliwia pracownikowi zastosowanie koszty uzyskania przychodów w PIT wg stawki 50% jest, wynikający z umowy o pracę, podział wynagrodzenia z tytułu korzystania z prawa autorskiego i wynagrodzenia wynikającego z wykonywania czynności nie chronionych prawem autorskim.

Przekazanie prawa do własności intelektualnej w drodze darowizny nie podlega opodatkowaniu – wynika z interpretacji podatkowej. A pod pojęciem praw do własności intelektualnej rozumie się prawa autorskie i pokrewne, prawa do projektów wynalazczych, wzorów zdobniczych oraz – jak w sprawie poruszonej w interpretacji – prawa do znaków towarowych.

W 2013 r. podatnik uzyskiwał przychody z tytułu wykonywania usług na podstawie kilku umów o dzieło z przeniesieniem praw autorskich, zawartych z różnymi podmiotami. Łączne przychody wykazane w informacjach PIT-11 wynoszą 100 000 zł, natomiast koszty uzyskania przychodów, z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich, odliczone przez płatników wynoszą 50 000 zł. Czy w zeznaniu rocznym, składanym za 2013 rok, podatnik może odliczyć koszty uzyskania przychodów w wysokości 42 764 zł, a od nadwyżki przychodu ponad kwotę 85 528 zł koszty uzyskania przychodów w wysokości 20%?

Zdaniem organów podatkowych przychody osób fizycznych - twórców aplikacji na smartfony - zaliczyć należy do przychodów ze źródła określonego w art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o PIT (tj. z tytułu korzystania z praw majątkowych). Dotyczy to zarówno przychodów twórcy z tytułu zawarcia umowy licencyjnej, jak też przychodów uzyskanych za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi.

Odbiornik telewizyjny i radiowy w firmie – czy przedsiębiorca może uniknąć opłat na rzecz organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi?

Na podstawie ustaw o podatkach dochodowych (CIT i PIT) prawa własności intelektualnej, takie jak prawa autorskie, patenty czy prawa do znaków towarowych, zaliczane są do wartości niematerialnych i prawnych, które podlegają amortyzacji. Zobaczmy jakie są zasady amortyzacji tych praw.

Urzędy Kontroli Skarbowej informują o kontynuowaniu rozpoczętych w marcu 2011 r. kontroli legalności oprogramowania komputerowego. Choć może to budzić zdziwienie jest to jedno z zadań kontroli skarbowej oprócz kontroli przestrzegania prawa podatkowego, czy kontroli gospodarowania środkami publicznymi oraz środkami pochodzącymi z Unii Europejskiej i międzynarodowych instytucji finansowych.

Firma świadczy usługi informatyczne. Zatrudnia programistów i grafików komputerowych. Pracownicy ci tworzą w ramach obowiązków pracowniczych utwory w rozumieniu przepisów ustawy o prawie autorskim oraz prawach pokrewnych (np. programy komputerowe, grafiki oraz animacje komputerowe, a także artykuły dla prasy na tematy związane z działalnością wnioskodawcy oraz technologiami informatycznymi, materiały przeznaczone na strony www wnioskodawcy czy inne materiały marketingowe wnioskodawcy związane z jego działalnością). Czy do wynagrodzeń tych pracowników można zastosować 50% koszty uzyskania przychodu?

Internet umożliwia prowadzenie drobnej działalności zarobkowej praktycznie każdemu. Jest to zazwyczaj działalność, która nie ma prowadzić do założenia firmy i ma mieć charakter uboczny w stosunku do np. aktywności zawodowej internauty. Osoby, które podejmują tego typu aktywność i nie chcą działać w szarej strefie, mają problem z zakwalifikowaniem osiągniętych przychodów do odpowiedniego ich źródła w rozumieniu ustaw podatkowych.

Odziedziczyłem po wujku prawa autorskie do jego książek. Nie wiem jak mam je wycenić. Czy muszę płacić podatek od tych praw?