Odpowiedzialność podatkowa w małżeństwie
REKLAMA
REKLAMA
- Odpowiedzialność podatkowa osób trzecich
- Małżonek jako osoba trzecia?
- Wspólność majątkowa w małżeństwie
- Wady rozdzielności majątkowej
Odpowiedzialność podatkowa osób trzecich
Przepisy Ordynacji Podatkowej przewidują odpowiedzialność osób trzecich za zobowiązania podatkowe podatnika. W przypadkach i w zakresie przewidywanym w przepisach – osoby trzecie odpowiadają całym swoim majątkiem solidarnie za zaległości podatkowe podatnika. Co więcej, osoby trzecie mogą odpowiadać także za podatki niepobrane przez płatników oraz podatki pobrane przez płatników lub inkasentów, lecz niewpłacone. Ponadto mogą to być odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych, niezwrócone w terminie zaliczki naliczonego podatku od towarów i usług oraz oprocentowanie, a także koszty postępowania egzekucyjnego.
REKLAMA
Osoby trzecie ponoszą odpowiedzialność za cudzy dług, jednakże odpowiedzialność ta wynikać może wyłącznie z mocy konkretnego przepisu ustawy. Do kręgu tych osób należą wyłącznie podmioty wymienione w Ordynacji – są to m.in. rozwiedziony małżonek, członek rodziny czy też wspólnik spółki cywilnej.
O odpowiedzialności orzeka organ podatkowy w drodze decyzji. Musi on poprzeć swoje stanowisko wyraźną, odrębną podstawą prawną. Należy jednak podkreślić, iż orzeczenie takie nie zwalnia z odpowiedzialności podatnika, katalog ten po prostu poszerza krąg podmiotów, od których organ podatkowy może dochodzić zaspokojenia zobowiązań.
Małżonek jako osoba trzecia?
Jednym z głównych podmiotów, który może odpowiadać za cudze zobowiązania, jest małżonek. Odpowiada on jednak trochę inaczej niż standardowa osoba trzecia – jest to odpowiedzialność pośrednia. Wynika to również z Ordynacji – w przypadku osób, które pozostają w związku małżeńskim, odpowiedzialność za podatki obejmuje majątek odrębny jak i wspólny jego i małżonka. Zgodnie z tym – odpowiedzialność małżonka podatnika powstaje ex lege z chwilą powstania zobowiązania podatkowego. Odpowiedzialność ta ogranicza się jednak tylko do majątku wspólnego – nie wkracza ona na majątek osobisty małżonka. Co istotne, odpowiedzialność ta ma zastosowanie tylko wtedy, gdy obowiązek czy zobowiązanie powstało po zawarciu związku małżeńskiego.
Według poglądów wyrażonych w doktrynie, powstanie zobowiązania podatkowego nie jest zależne od zachowania się małżonka. Nie ma znaczenia, czy drugi małżonek wiedział o długach oraz, czy wyraził on zgodę na jego działalność. Pogląd ten często jednak nie jest popierany. Brak zgody potrzebny jest do danych czynności, a czynność jednostronna, która dokonana jest bez zgody współmałżonka nie jest ważna – bo przecież wpływa na skład wspólnego majątku.
Wspólność majątkowa w małżeństwie
REKLAMA
Małżonkowie mogą znieść małżeńską wspólność majątkową poprzez zawarcie umowy tzw. intercyzy. Intercyzę zawiera się przed notariuszem, na co wskazuje Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Po zawarciu takiej umowy i ustaniu wspólności majątkowej – majątek wspólny przestaje istnieć. Pozostają więc dwie, odrębne od siebie majątki.
Moment zawarcia umowy intercyzy ma jednak kluczowe znaczenie w sprawie ponoszenia odpowiedzialności. Oczywiście – zawarcie intercyzy ogranicza odpowiedzialność małżonka z majątku wspólnego, natomiast dotyczy to odpowiedzialności za przyszłe zobowiązania. Jeżeli więc zobowiązanie podatkowe powstało przed zniesieniem wspólności – możliwe będzie zaspokojenie długu z przeszłego majątku wspólnego.
Ciekawym jest jednak fakt, iż istnieje możliwość zniesienia wspólności majątkowe z datą wsteczną. Jest to jednak wyjątkowa instytucja, a sąd może orzec o tym tylko z ważnych powodów. Orzeczenie takie ma także wpływ na odpowiedzialność podatkową i jest ono wiążący dla organu podatkowego.
Wady rozdzielności majątkowej
Wadą zawarcia umowy intercyzy jest niewątpliwie brak możliwości wspólnego rozliczania się z małżonkiem. Często wspólne rozliczanie się powoduje możliwość płacenia niższych podatków – w tym przypadku jest to niemożliwe (jeżeli rozliczamy się na zasadach ogólnych). Ma to szczególne znaczenie dla osób, które utrzymują się z umów o pracę, zlecenie czy dzieło. W przypadku przedsiębiorców – zwykle dużo mniejsze. Wspólne rozliczenie nie będzie miało bowiem zastosowania w przypadku ryczałtowców, liniowców czy osób utrzymujących się z dywidendy. W takiej perspektywie, zwłaszcza przy ryzykownej działalności, zalety wydają przeważać nad wadami.
Oczywiście należy zadać sobie też pytanie – czy rozdzielność majątkowa z naszą drugą połówką nie jest czasem nawet bardziej ryzykowna niż sama działalność gospodarcza.
Daria Pawłowska, Kancelaria Mentzen
REKLAMA
REKLAMA
- Czytaj artykuły
- Rozwiązuj testy
- Zdobądź certyfikat