PCC przy kupnie samochodu płaci nabywca zawsze od ceny rynkowej

Trafiła mi się nie lada gratka. Znajomy pilnie potrzebuje gotówki i musi szybko sprzedać auto. Cena jest naprawdę okazyjna – opowiada pan Jan. Czytelnik zdążył już sprawdzić podobne oferty w internecie. – Żal byłoby nie skorzystać. Samochody z tego samego rocznika i w podobnym stanie technicznym kosztują średnio 30 proc. więcej – zapewnia pan Jan. Martwi go jednak kwestia podatku. Boi się, że skarbówka zarzuci mu, iż zaniżył cenę specjalnie, aby zapłacić niższy podatek.

Każdy, kto kupuje samochód – wart więcej niż tysiąc złotych – od osoby fizycznej niebędącej podatnikiem VAT, musi pamiętać, że transakcja taka jest opodatkowana 2-proc. podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC). Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy samochodu, który powinien w ciągu 14 dni złożyć deklarację i zapłacić podatek w urzędzie skarbowym właściwym ze względu na miejsce swojego zamieszkania. Urząd skarbowy nie będzie kupującego o tym powiadamiał ani mu o tym przypominał, a każdy, kto nie dopełni obowiązku, musi liczyć się z tym, że przyjdzie mu dodatkowo uregulować odsetki od zaległości podatkowej.

Chcąc dopełnić obowiązku, należy więc w terminie złożyć właściwą deklarację podatkową (PCC-3 lub PCC-3/A, jeśli nabywców jest kilku), podając podstawę opodatkowania określoną zgodnie z art. 6 ustawy o PCC. Warto zwrócić uwagę, że przepis ten mówi nie o tym, że podatek wylicza się na podstawie ceny zapłaconej przez nabywcę na podstawie umowy, ale o wartości rynkowej, którą określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie podobnymi rzeczami. Określając podstawę opodatkowania, trzeba więc wziąć pod uwagę markę, model, rocznik, stan techniczny oraz miejsce, w którym pojazd został kupiony.

Skoro pan Jan zdążył już ustalić, że podobne samochody kosztują więcej, niż przyjdzie mu zapłacić, to powinien tę właśnie cenę rynkową (a nie cenę z umowy) wskazać jako podstawę opodatkowania i na jej podstawie obliczyć 2-proc. podatek.

Monitor Księgowego – prenumerata

50 Ściąg Księgowego z aktualizacją online

Organy podatkowe starannie weryfikują takie deklaracje i sprawdzają, czy podstawa opodatkowania nie odbiega przypadkiem od ceny rynkowej. Problemu nie ma, jeśli wartość podana przez podatnika mieści się w ramach wyznaczonego pułapu. Jeśli jednak okaże się, że została ona zaniżona, to wówczas urząd skarbowy wezwie kupującego do jej skorygowania – zgodnie z własnymi zaleceniami. Jeśli podatnik nie będzie chciał skorygować podanej przez siebie wartości, bo np. uzna, że urząd nie ma racji i auta o podobnym stanie technicznym kosztują właśnie tyle, ile podał, to urząd zwróci się po opinię do biegłego rzeczoznawcy. Gdy wartość określona przez eksperta będzie różnić się o więcej niż 33 proc. od tej, którą podał podatnik, to nabywca auta musi liczyć się z tym, że dodatkowo poniesie jeszcze koszt sporządzenia opinii przez biegłego.

Sprawa wygląda inaczej, gdy stroną transakcji jest komis samochodowy będący podatnikiem VAT. Wówczas kupujący pojazd jest zwolniony z obowiązku zapłaty PCC ze względu na opodatkowanie transakcji VAT. Zasada jest bowiem taka, że jeden podatek wyklucza drugi. Koszty VAT ponosi wówczas co prawda nabywca auta, bo podatek jest wliczony w cenę, którą płaci, ale oblicza go i odprowadza do urzędu skarbowego sprzedawca (komisant) i to on ponosi odpowiedzialność za wszelkie nieprawidłowości. W praktyce zdarza się bowiem tak, że komisanci celowo zaniżają cenę na fakturze VAT, po to by mieć niższy podatek należny. Organy podatkowe działają wówczas podobnie jak w przypadku umów cywilnoprawnych, tyle że w tym wypadku porównują z wartością rynkową cenę z faktury, a jeśli okaże się, że jest ona zbyt niska, to daninę dopłaca komisant, a nie nabywca auta.

Trzeba jednak uważać, bo kupno samochodu w komisie nie zawsze zwalnia nabywcę z obowiązku obliczenia i odprowadzenia podatku oraz odpowiedzialności za podatek. Zdarza się bowiem i tak, że komis występuje wyłącznie w roli pośrednika, podczas gdy sprzedawcą jest osoba fizyczna (komitent). Wtedy to na nabywcy wciąż ciąży obowiązek uregulowania PCC obliczonego na podstawie ceny rynkowej auta. ©?

Odpowiedzialność za podatek przy kupnie sprzedaży auta

Sprzedający	Podatek	Nabywca Autopromocja VAT 2024. Komentarz z programem INFORLEX Matryca stawek VAT w PREZENCIE Sprawdź
Jan Kowalski	PCC 2 proc.	Tomasz Nowak (oblicza, odprowadza i odpowiada za podatek)
Komis samochodowy (oblicza, odprowadza i odpowiada za podatek)	VAT 23 proc. Autopromocja Rozliczamy najem. Przykłady, wypełnione druki Sprawdź	Tomasz Nowak (płaci podatek w cenie)
Jan Kowalski za pośrednictwem komisu samochodowego	PCC 2 proc.	Tomasz Nowak (oblicza, odprowadza i odpowiada za podatek)

Patrycja Dudek

patrycja.dudek@infor.pl

Podstawa prawna: art. 6 ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 626).