Jak są opodatkowane dochody wspólników z tytułu umów menedżerskich?

Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 3 lutego 2011 r. (II FSK 1730/09).

Spółka zwróciła się do organu podatkowego z wnioskiem o interpretację indywidualną, w którym zapytała, czy przychody wspólników spółki jawnej, która zawarła umowę o zarządzanie i doradztwo ze spółką z ograniczoną odpowiedzialnością - mogą być opodatkowane 19% podatkiem liniowym? Zdaniem spółki, przychody tak uzyskane powinny być traktowane jako przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej i opodatkowane w ten właśnie sposób.

Dyrektor Izby Skarbowej uznał to stanowisko za nieprawidłowe. W uzasadnieniu wskazał, że z opodatkowania podatkiem liniowym mogą skorzystać jedynie podatnicy uzyskujący przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej. Tymczasem przychody wspólników uzyskiwane w związku z zawieranymi przez spółkę umowami o zarządzanie, należy zakwalifikować jako pochodzące z działalności wykonywanej osobiście.

Po wyczerpaniu toku instancyjnego sprawa trafiła do WSA, który uwzględnił skargę spółki. WSA podkreślił, że ani spółka (będąca podatnikiem), ani też wspólnik nie będzie otrzymywał przychodów za wykonanie umowy o zarządzanie, lecz przychody z udziału w spółce niemającej osobowości prawnej.

Sąd podkreślił, że to nie wspólnik zawierał umowę o zarządzanie w ramach prowadzonej przez niego pozarolniczej działalności gospodarczej, ponieważ działalności takiej nie prowadził on, lecz spółka, w której jest wspólnikiem i która to spółka będzie zawarła umowę i otrzymywała przychody.

Ponieważ zaś spółka jawna nie jest podatnikiem PIT, przychody uzyskiwane przez jej wspólnika z udziału w tej spółce uchylają się spod działania art. 13 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawy o PIT) i tym samym stanowisko organu jest błędne. W tej sytuacji zastosowanie znajduje art. 5b ust. 2 ustawy o PIT, co oznacza, że przychody te będą przychodami z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Organ złożył skargę kasacyjną, którą uwzględniono. Uzasadniając wyrok, NSA podkreślił, że z tego, że pozarolniczą działalność gospodarczą prowadzi spółka nieposiadająca osobowości prawnej, nie wynika, że działalność wspólnika, polegająca na świadczeniu usług zarządzania lub o podobnym charakterze, jest pozbawiona cech działalności wykonywanej osobiście.
Tym samym przychody wspólnika z udziału w takiej spółce, określone na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy o PIT uznaje się za przychody z działalności wykonywanej osobiście.

Sąd powołał się przy tym na uchwałę NSA z 26 kwietnia 2010 r. II FPS 10/09.

Kontrowersje rozstrzygnięte uchwałą NSA

Komentowany wyrok jest kolejnym wyrokiem NSA, który potwierdza stanowisko tego sądu przyjęte w uchwale z dnia 26 kwietnia 2010 r. Wyodrębnienie dla celów podatkowych kontraktu menedżerskiego oraz uznanie przychodu z tego rodzaju umów jako przychodu z działalności wykonywanej osobiście bez względu na to czy umowa jest zawarta w ramach działalności gospodarczej czy nie, od początku było obiektem licznych kontrowersji.

Od samego też początku powstały spory, co do tego czy podatnik będący wspólnikiem spółki osobowej jest objęty zakresem przepisu art. 13 pkt 9 ustawy o PIT, na podstawie którego przychody z działalności gospodarczej są przeklasyfikowywane na przychody z działalności wykonywanej osobiście.

Przed podjęciem uchwały przez NSA stanowisko sądów administracyjnych nie było jednolite, jednak przeważał pogląd, że przychody wspólnika spółki osobowej z kontraktu menedżerskiego zawartego przez tę spółkę mogą być opodatkowane tak jak przychody z działalności gospodarczej i nie ma do nich zastosowania art. 13 pkt 9 ustawy o PIT.

W zasadzie w kontekście tego przepisu cała dyskusja sprowadza się do tego czy w świetle ustawy o PIT wspólnik spółki osobowej prowadzi działalność gospodarczą, czy też nie.

Wydaje się, że odpowiedź znajduje się w art. 5b ust 2 ustawy o PIT w którym ustawodawca określił wprost, że to spółka osobowa prowadzi działalność, a dla celów podatkowych jedynie przychody wspólnika z zysku tej spółki są traktowane tak samo jak przychody z działalności gospodarczej. Stąd, wspólnik nie jest osobą prowadzącą działalność gospodarczą, bowiem takim podmiotem jest nadal spółka.

Czytając przepis art. 13 pkt 9 ustawy o PIT można dojść do wniosku, że jego zakres podmiotowy dotyczy faktycznie jedynie osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą a nie wspólników spółek osobowych, którzy takiej działalności nie prowadzą, a jednie ich przychody są traktowane jak przychody z działalności gospodarczej. Co oznaczałoby, że przychody takiego wspólnika mogą być w całości traktowane jak przychody z działalności gospodarczej i mogą korzystać z opodatkowania 19% liniową stawką podatkową

Polecamy:Kontrola podatkowa

Polecamy: serwis PIT

NSA oparł się jednak na tezie, że osobą prowadzącą działalność gospodarczą w świetle ustawy o PIT jest również wspólnik spółki osobowej, co oznacza, że jednak przychody ze spółki osobowej, która zawarła kontrakt menedżerski są opodatkowane inaczej, tak jak przychody z działalności wykonywanej osobiście opodatkowane stawkami progresywnymi (18% i 32%). Wydaje się, że stanowisko NSA jest raczej prawidłowym odczytaniem intencji ustawodawcy (tj. objęcia tym przepisem wszystkich przychodów z kontraktów menedżerskich i podobnych umów) niż oparciem się na literalnym brzmieniu przepisów.

Po podjęciu wspomnianej uchwały przez NSA i dotychczasowych wyrokach NSA dotyczących przychodów z kontraktów menedżerskich uzyskiwanych przez wspólników spółek osobowych raczej trudno oczekiwać innego rozstrzygnięcia w przyszłości, niż przedstawione w komentowanym wyroku.