Czy fiskus może zwlekać ze zwrotem nadpłaty podatku dochodowego

- W 2006 roku sprzedałam wszystkie swoje nieruchomości i wyjechałam z kraju. Po decyzji izby urząd nie chce wypłacić nadpłaty podatku na podane konto bankowe, które przesłał mój pełnomocnik - żali się w liście nasza czytelniczka.

Jak wyjaśniła, pełnomocnik przesłał ponownie pismo do urzędu skarbowego, że nie ma podstaw prawnych do niewypłacenia nadpłaconego podatku, podając ponownie numer konta bankowego, na który urząd powinien przesłać nadpłacony podatek (to samo konto, z którego dokonano wpłaty podatku w 2006 roku). Urząd nadal odmawia zwrotu.

Czy działanie urzędu jest zgodne z prawem? O wyjaśnienie tych wątpliwości poprosiliśmy Izbę Skarbową we Wrocławiu i Magdalenę Muchę-Prymas, eksperta podatkowego z BDO Numerica.

IZBA SKARBOWA WE WROCŁAWIU ODPOWIEDZIAŁA GP

Zwrot nadpłaty podatku następuje na konto bankowe wskazane przez podatnika lub jego pełnomocnika w zgłoszeniu rejestracyjnym lub zgłoszeniu aktualizacyjnym.

Podatnik, który zmienił miejsce zamieszkania (przebywa na stałe poza granicą Polski), powinien o tej zmianie poinformować naczelnika urzędu skarbowego, w którym ostatnio się rozliczał (według miejsca zamieszkania, siedziby). Zgłoszenia aktualizacyjnego dokonuje się w terminie do 30 dni od dnia, w którym miała miejsce zmiana. Aktualizacji trzeba dokonać na odpowiednim formularzu: NIP-3 dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, wspólników spółek jawnych, partnerskich, komandytowych, i komandytowo-akcyjnych, jeżeli poza uczestnictwem w tych spółkach nie prowadzą innej działalności gospodarczej, lub NIP-1 dla osób fizycznych samodzielnie prowadzących działalność gospodarczą.

Jeżeli podatnik nie ma możliwości dokonania osobiście aktualizacji danych (tak jak np. zmiana rachunku bankowego, zmiana miejsca zamieszkania), ponieważ przebywa na stałe za granicą, może skorzystać z pomocy pełnomocnika.

W przypadku dokonywania zgłoszenia identyfikacyjnego przez pełnomocnika lub kuratora sądowego do zgłoszenia (na odpowiednim formularzu NIP) dołącza się uwierzytelnioną lub poświadczoną urzędowo kopię pełnomocnictwa lub postanowienia sądu. W przypadku udzielenia pełnomocnictwa wyłącznie do dokonania zgłoszenia identyfikacyjnego do zgłoszenia dołącza się oryginał pełnomocnictwa. Te same zasady dotyczą aktualizacji danych podatnika dokonywanych za pośrednictwem pełnomocnika.

Zwrot nadpłaty podatku następuje na konto bankowe wskazane przez podatnika (lub jego pełnomocnika) w zgłoszeniu rejestracyjnym lub w razie zmiany rachunku bankowego w zgłoszeniu aktualizacyjnym.

EKSPERT WYJAŚNIA

Organ podatkowy, który pomimo posiadania aktualnego i poprawnego numeru konta nie przekazuje podatnikowi nadpłaty podatku w ustawowym terminie, postępuje niezgodnie z prawem.

MAGDALENA MUCHA-PRYMAS

ekspert podatkowy, BDO Numerica

Stosownie do regulacji zawartej w art. 72 par. 1 Ordynacji podatkowej za nadpłatę uważa się m.in. kwotę nadpłaconego podatku. Podatek uważa się za nadpłacony w sytuacji, kiedy podatnik był zobowiązany do opłacenia podatku z danego tytułu, jednak kwota faktycznie uiszczona jest wyższa od kwoty należnej.

W tym miejscu należy wspomnieć o momencie powstania nadpłaty, który przepisy podatkowe definiują jako dzień zapłaty przez podatnika podatku w wysokości większej od należnej. Termin zwrotu nadpłaty jest zależny od sposobu jej ujawnienia. W przypadku wydania decyzji termin zwrotu nadpłaty liczy się od dnia wydania decyzji. Co istotne, nie jest to dzień doręczenia decyzji. Zwrot nadpłaty podatku może nastąpić jedynie w sytuacji, kiedy nie występują przesłanki do zaliczenia nadpłaty na poczet zaległych, bieżących lub przyszłych zobowiązań podatkowych. Jednak bez względu na fakt, czy podatnik jest zobowiązany do posiadania rachunku bankowego, czy nie ma takiego obowiązku, zwrot nadpłaty na rachunek bankowy będzie możliwy. Jeśli podatnik jest zobowiązany do posiadania rachunku bankowego, organ podatkowy ma bezwzględny obowiązek zrealizowania czynności zwrotu nadpłaty w taki sposób. Jednocześnie podatnik niezobowiązany do posiadania rachunku również ma możliwość wskazać zarówno pisemnie, jak i ustnie wybraną przez siebie formę zwrotu.

Jeżeli podatnik niezobowiązany do posiadania rachunku zażąda zwrotu nadpłaty na wskazany rachunek bankowy, wniosek taki będzie wiążący dla organu podatkowego. Tak więc, aby podatnik mógł otrzymać zwrot nadpłaty podatku na rachunek bankowy, powinien on zgłosić w urzędzie swój numer konta bankowego. Podatnicy nieprowadzący działalności gospodarczej zgłaszają swój numer konta bankowego na formularzu NIP-3. W przypadku podania w formularzu informacji na temat konta bankowego należy zwrócić szczególną uwagę na dokładne wpisanie jego numeru, gdyż często zdarzają się pomyłki w numerze konta. W sytuacji, kiedy w podanym numerze konta znajdzie się błąd, urząd skarbowy przekaże środki za pomocą poczty, czyli przekazem pocztowym. Jednak w takiej sytuacji, kiedy urząd podatkowy nie posiada informacji o adresie zamieszkania podatnika, zwrot nadpłaty podatku za pośrednictwem Poczty Polskiej nie będzie możliwy.

Ostatnim aspektem problemu, do którego należy się odnieść, jest termin zwrotu nadpłaty. Stosownie do art. 77 par. 1 Ordynacji podatkowej w przypadku wydania decyzji o zmianie, uchyleniu lub stwierdzeniu nieważności decyzji ustalającej lub określającej wysokość zobowiązania podatkowego napłata podlega zwrotowi w terminie 30 dni od dnia wydania nowej decyzji.

Jeżeli omawiana decyzja zostałaby uchylona lub unieważniona, nadpłata podlegałaby zwrotowi w terminie 30 dni od dnia wydania nowej decyzji, jeżeli nowa decyzja zostanie wydana w terminie trzech miesięcy. Termin ten liczy się od dnia uchylenia lub stwierdzenia nieważności przez organ podatkowy lub od dnia doręczenia organowi podatkowemu orzeczenia sądu administracyjnego wraz ze stwierdzeniem jego prawomocności.

Jeżeli nowa decyzja nie została wydana w terminie trzymiesięcznym, nadpłata podlega zwrotowi bez zbędnej zwłoki.

Podsumowując w przedstawionej przez czytelniczkę sytuacji, kiedy organ podatkowy pomimo posiadania aktualnego i poprawnego numeru konta nie przekazuje podatnikowi nadpłaty podatku, w ustawowym terminie należy wskazać, że takie działanie nosi przesłanki niezgodnego z prawem.

Przygotowała EWA MATYSZEWSKA

PODSTAWA PRAWNA

- Art. 72 par. 1, art. 77 par. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).

- Art. 9 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 269, poz. 2681 z późn. zm.).