REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kontrola celno-skarbowa a kontrola skarbowa - różnice

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Michał Sroczyński
Doradca podatkowy
Kontrola celno-skarbowa a kontrola skarbowa - różnice
Kontrola celno-skarbowa a kontrola skarbowa - różnice

REKLAMA

REKLAMA

W jednym z wcześniejszych artykułów omówiono różnice między nową procedurą kontroli celno-skarbowej a jednocześnie obowiązującą procedurą kontroli podatkowej. Tym razem omówione zostaną różnice pomiędzy dawną kontrolą skarbową, której procedura nadal jest stosowana do spraw wszczętych przed wejściem nowych przepisów, a kontrolą celno-skarbową uregulowaną w ustawie o Krajowej Administracji Skarbowej – KAS.

Czym różni się kontrola celno-skarbowa od kontroli podatkowej?

REKLAMA

Podstawa prawna i organ właściwy

REKLAMA

Postępowanie kontrolne prowadzone było na podstawie ustawy o kontroli skarbowej, a w zakresie nieuregulowanym na podstawie odpowiedniego stosowania Ordynacji podatkowej. Kontrola celno-skarbowa prowadzona jest na podstawie ustawy o KAS, z jednoczesnym odesłaniem do przepisów Ordynacji podatkowej w zakresie nieuregulowanym w ustawie o KAS.

Kontrola skarbowa prowadzona była przez dyrektorów urzędów kontroli skarbowej w formie postępowania kontrolnego, w ramach którego możliwe, ale nie obowiązkowe było przeprowadzenie kontroli podatkowej. Kolejność była zatem inna niż w standardowych kontrolach i postępowaniach prowadzonych przez naczelników urzędów skarbowych. Natomiast nowa kontrola celno-skarbowa prowadzona jest przez naczelników urzędów celno-skarbowych, a kolejność procedur jest taka jak w przypadku procedur stosowanych przez naczelników urzędów skarbowych.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Właściwość miejscową dyrektorów urzędów kontroli skarbowej ustalało się według miejsca zamieszkania albo adresu siedziby kontrolowanego, natomiast właściwość miejscowa naczelników urzędów celno-skarbowych obejmuje cale terytorium Rzeczpospolitej Polskiej.

W tym miejscu wskazać należy, ze zgodnie z przepisami przejściowymi postępowania kontrolne wszczęte przez dyrektorów urzędów kontroli skarbowej przed wejściem w życie ustawy o KAS zostały przejęte do dalszego prowadzenia przez naczelników urzędów celno-skarbowych jednak na podstawie uchylonej już ustawy o kontroli skarbowej. Oznacza to, że obecnie naczelnicy urzędów celno-skarbowych prowadzą czynności kontrolne w dwóch różnych trybach na podstawie nowych i starych przepisów: kontrole celno-skarbowe w sprawach wszczętych po wejściu w życie ustawy o KAS, oraz postępowania kontrolne w sprawach wszczętych przed jej wejściem w życie.

Wszczęcie kontroli (postępowania kontrolnego)

Kontrola skarbowa wszczynana była na podstawie postanowienia o wszczęciu postępowania kontrolnego, a poprzedzana była co do zasady zawiadomieniem o zamiarze wszczęcia takiego postępowania. W przypadku wszczęcia kontroli podatkowej w toku postępowania kontrolnego nie stosowano już zawiadomienia a jedynie upoważnienie do przeprowadzenia kontroli podatkowej. Nowa kontrola celno-skarbowa wszczynana jest już bez zawiadomienia na podstawie upoważnienia do przeprowadzenia kontroli celno-skarbowej.

Korekta deklaracji

W poprzednim stanie prawnym podatnik mógł złożyć korektę deklaracji przed formalnym wszczęciem postępowania kontrolnego, w następstwie otrzymania zawiadomienia o zamiarze wszczęcia postępowania. W ustawie o KAS przewidziano inne rozwiązanie kontrolowanemu przysługuje w terminie 14 dni od dnia doręczenia upoważnienia do przeprowadzenia kontroli celno-skarbowej uprawnienie do skorygowania deklaracji w zakresie objętym tą kontrolą. W tej sytuacji pozostawiono uznaniu kontrolujących czy w ciągu 14 dni dokonają już ustaleń i poinformują o nich kontrolowanego, tak aby mógł złożyć korektę.

Stosowanie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej

W ustawie o KAS wskazano wyraźnie, że do kontroli celno-skarbowej nie stosuje się przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Przedsiębiorcy bardzo się tego obawiają ponieważ oznacza to brak limitu jednoczesnych kontroli, brak limitów czasu trwania kontroli, czy brak możliwości wniesienia sprzeciwu. W praktyce jednak nic się nie zmienia, gdyż ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie stosowało się również do postępowania kontrolnego, a jedynie do nieobowiązkowej kontroli podatkowej wszczynanej w toku tego postępowania. Był to jeden z powodów dla, których dyrektorzy urzędów kontroli skarbowej niechętnie i niezmiernie rzadko wszczynali kontrolę podatkową w toku postępowania kontrolnego.

Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata

Uprawnienia organów

Uprawnienia KAS dotyczące kontroli w sprawach podatków w zasadzie się nie zmieniły. Wprawdzie w ustawie o KAS połączono uprawnienia kontroli skarbowej i Służby Celnej jednak te drugie mają zastosowanie tylko w sprawach celnych i akcyzowych. Nie dodano zatem nowych uprawnień dotyczących kontroli rozliczeń podatkowych przedsiębiorców, a jedynie kilka z nich zmodyfikowano lub nieznacznie rozszerzono.

W postępowaniu kontrolnym dyrektor urzędu kontroli skarbowej nie miał uprawnień do prowadzenia czynności w siedzibie kontrolowanego, ani w miejscu prowadzenia lub przechowywania ksiąg. Było to możliwe dopiero po wszczęciu kontroli podatkowej w toku postępowania kontrolnego. Przepis ten był nagminnie naruszany przez organy kontroli skarbowej. Natomiast w toku kontroli celno-skarbowej czynności kontrolne mogą być wykonywane w urzędzie celno-skarbowym, w siedzibie kontrolowanego, w miejscu prowadzenia lub przechowywania ksiąg podatkowych oraz w każdym innym miejscu związanym z prowadzoną przez kontrolowanego działalnością, w tym w lokalu mieszkalnym lub w miejscach, w których mogą się znajdować urządzenia, towary lub dokumenty dotyczące tych urządzeń, towarów lub czynności podlegających kontroli. Czynności kontrolne mogą być również wykonywane w innych urzędach obsługujących organy KAS. Ustawa o KAS wyłącza ponadto stosowanie przepisów nakładających na organy obowiązek zawiadomienia o terminie przeprowadzenia dowodu z zeznań świadków na 7 dni przed terminem. Oznacza to, że organy celno-skarbowe uzyskały możliwość zawiadomienia strony o przesłuchaniu świadków bezpośrednio przed dokonaniem czynności a tym samym możliwość uniemożliwienia udziału w przesłuchaniu stronie lub pełnomocnikowi, co z kolei może prowadzić do poważnych nadużyć


Zakończenie kontroli (postępowania kontrolnego)

Kontrola skarbowa prowadzona w formie postępowania kontrolnego nie miała terminu zakończenia uregulowanego w ustawie o kontroli skarbowej. Poprzez odpowiednie stosowanie Ordynacji podatkowej najczęściej wskazywano, że postępowanie kontrolne powinno zakończyć się nie później niż w terminie 2 miesięcy. Mimo, że jest to termin zarezerwowany dla spraw szczególnie skomplikowanych, stosowany był w prawie każdym przypadku, pomimo tego, że nie każda z tych spraw maiła szczególnie skomplikowany charakter. Obecnie wynika wprost z przepisu, że kontrola celno-skarbowa powinna być zakończona bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia jej wszczęcia.

W toku kontroli skarbowej prowadzono jednocześnie kontrolę podatkową i postępowanie kontrolne lub samo postępowanie kontrolne. Kontrola podatkowa w toku postępowania kontrolnego kończyła się protokołem kontroli. Po zakończeniu kontroli postępowanie kontrolne toczyło się nadal. Przed zakończeniem postępowania organ wyznaczał stronie 7 dniowy termin, w którym ponownie przysługiwało prawo do złożenia korekty deklaracji zgodnie z ustaleniami kontroli. Jeżeli kontrolowany złożył korektę uwzględniającą ustalenia organu, lub nie stwierdzono nieprawidłowości wydawano wynik kontroli. Natomiast w przypadku, gdy kontrolowany nie zgadzał się z ustaleniami postępowanie kontrolne kończyło się decyzją.

Kontrola celno-skarbowa kończy się wynikiem kontroli w każdym przypadku (co może być mylące ponieważ ten sam dokument w nieobowiązującej już kontroli skarbowej miał zupełnie inne znaczenie). W terminie 14 dni od dnia doręczenia wyniku kontroli kontrolowany może skorygować w zakresie objętym kontrolą celno-skarbową uprzednio złożoną deklarację podatkową.  Jeżeli kontrolowany skoryguje złożoną deklarację lub nie stwierdzono nieprawidłowości nie wszczyna się postępowania podatkowego. Natomiast w sytuacji gdy mimo stwierdzenia w wyniku kontroli nieprawidłowości nie skorygowano deklaracji w terminie 14 dni kontrola celno-skarbowa przekształca się automatycznie w postępowanie podatkowe. Postępowanie podatkowe prowadzone jest na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej i kończy się decyzją rozstrzygającą sprawę co do istoty lub w inny sposób kończącą postępowanie (np. umorzenie postępowania).

W stanie prawnym obowiązującym do 28.02.2017 r. dyrektor urzędu kontroli skarbowej wszczynał postępowanie kontrolne, w ramach którego mógł przeprowadzić kontrolę podatkową. Ewentualna kontrola podatkowa kończyła się protokołem kontroli a postępowanie kontrolne trwało nadal i kończyło się decyzją (jeżeli stwierdzono nieprawidłowości, z którymi podatnik się nie zgadzał i nie skorygował deklaracji) lub wynikiem kontroli w sytuacji gdy podatnik złożył korektę deklaracji uwzględniającą ustalenia organu, lub gdy nieprawidłowości nie stwierdzono. Od 1 marca 2017 r. naczelnik urzędu celno-skarbowego wszczyna najpierw kontrolę celno-skarbową, która kończy się wynikiem kontroli (będącym odpowiednikiem protokołu kontroli) a w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości i braku złożenia korekty przekształca się w postępowanie podatkowe, które w każdym przypadku kończy się decyzją.

W poprzedniej procedurze wynik kontroli był dokumentem kończącym postępowanie kontrolne w przypadku gdy skorygowano deklarację zgodnie z ustaleniami organu lub gdy nie stwierdzono nieprawidłowości. W aktualnej procedurze wynik kontroli jest zupełnie innym dokumentem. Jest odpowiednikiem protokołu kontroli i kończy kontrolę celno-skarbową w każdym przypadku. Stanowi to naruszenie podstawowych zasad techniki prawodawczej zgodnie z którymi tym samym zwrotom nie należy nadawać różnych znaczeń.

Do 28.02.2017 r. postępowanie kontrolne zakończone wynikiem kontroli można było w każdej chwili podjąć ponownie w przypadku zaistnienia nowych okoliczności. W nowej procedurze każde postępowanie podatkowe kończy się decyzją, która może być wzruszona tylko w nadzwyczajnym trybie. 

Odwołanie od decyzji

Odwołanie od decyzji dyrektora urzędu kontroli skarbowej składało się w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia do dyrektora izby skarbowej właściwego dla kontrolowanego w dniu zakończenia postępowania kontrolnego, za pośrednictwem organu który wydał decyzję. W przypadku decyzji wydanej przez naczelnika urzędu celno-skarbowego w postępowaniu wszczętym w związku z przeprowadzoną przez ten organ kontrolą celno-skarbową  odwołanie wnosi się w terminie 14 dni do tego samego organu, który wydał decyzję. Nie ma tu więc rozpatrzenia odwołania przez organ wyższego stopnia a zamiast tego jest ponowne rozpatrzenie sprawy przez ten sam organ. Od decyzji organu odwoławczego w starym i nowym trybie przysługuje skarga do sądu administracyjnego. W związku ze zmianami wprowadzonymi od 1 czerwca w przypadku gdy decyzja zostanie wydana przez urząd celno-skarbowy w nowym trybie, w którym podatnikowi przysługuje odwołanie do organu, który wydał decyzję, może on zrezygnować ze składania odwołania i wnieść skargę na decyzję organu pierwszej instancji bezpośrednio do sądu administracyjnego.

Najważniejsze zmiany to zmiana kolejności procedur, brak zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli, brak zawiadomienia o przesłuchania świadka oraz rozpatrywanie odwołania przez ten sam organ, który wydał decyzję lub skarga bezpośrednio do sądu administracyjnego.

Michał Sroczyński, doradca podatkowy

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Stracił rodzinę w wypadku i miał zapłacić zaległy podatek. WSA kontra skarbówka

Mimo że jako dziecko stracił całą rodzinę w tragicznym wypadku, a wypłacone mu po latach odszkodowanie miało choć częściowo złagodzić tę krzywdę, organy skarbowe domagały się od Huberta zapłaty blisko 150 tys. zł podatku od odsetek. Sprawa trafiła aż do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który uznał stanowisko fiskusa za niesprawiedliwe. Teraz Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie przyznał rację Rzecznikowi Praw Obywatelskich i uchylił decyzje skarbówki — choć wyrok wciąż nie jest prawomocny.

Opłata skarbowa od pełnomocnictwa - zmiany od 2025 roku

Krajowa Informacja Skarbowa przypomniała w komunikacie, że od 1 stycznia 2025 r. zmianie uległy przepisy regulujące zasady wnoszenia opłaty skarbowej od pełnomocnictw składanych w formie elektronicznej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.

Jak Ministerstwo Finansów liczy lukę VAT? Metodą odgórną (top – down)

Ministerstwo Finansów poinformowało w komunikacie z 22 maja 2025 r., że metoda liczenia luki VAT od lat pozostaje niezmienna a jej opis jest opublikowany na stronie resortu. Luka VAT liczona jest względem VAT w ujęciu rachunków narodowych publikowanych przez GUS, tj. w ujęciu memoriałowym, w którym dochody ujmowane są za okres od lutego do stycznia kolejnego roku. Szacunki luki VAT dla lat 2022-2023, pomimo uwzględnienia wpływu istotnych zmian systemowych (m.in. tarcze antyinflacyjne, rekompensaty energetyczne) wskazują na znaczący wzrost luki względem poprzedzających ich lat. W 2023 roku luka VAT wynosiła 13,5%. Obecne szacunki wskazują na zmniejszenie się luki VAT w Polsce w 2024 r. do 6,9%.

Księgowi obawiają się obowiązkowego KSeF-u. Czego najbardziej?

Już tylko niecały rok dzieli nas od wprowadzenia obowiązkowego KSeF-u, a mimo to – jak się okazuje – księgowi nadal czują się niepewnie. Czego obawiają się najbardziej? Kto się wyłamuje i już dzisiaj deklaruje gotowość na zmiany? fillup k24 we współpracy ze Stowarzyszeniem Księgowych w Polsce opublikowali w maju 2025 r. "Barometr nastrojów polskich księgowych 2025", w którym przedstawiciele branży wypowiedzieli się w sprawach dla nich najważniejszych. Na KSeF-ie nie pozostawiono suchej nitki.

REKLAMA

Księgowi obawiają się obowiązkowego KSeF-u. Czego najbardziej?

Już tylko niecały rok dzieli nas od wprowadzenia obowiązkowego KSeF-u, a mimo to – jak się okazuje – księgowi nadal czują się niepewnie. Czego obawiają się najbardziej? Kto się wyłamuje i już dzisiaj deklaruje gotowość na zmiany? fillup k24 we współpracy ze Stowarzyszeniem Księgowych w Polsce opublikowali w maju 2025 r. "Barometr nastrojów polskich księgowych 2025", w którym przedstawiciele branży wypowiedzieli się w sprawach dla nich najważniejszych. Na KSeF-ie nie pozostawiono suchej nitki.

Akcja jak z filmu! Polskie służby rozbiły gang od kontrabandy za 31 milionów

Akcja dosłownie jak z filmu – zatrzymania w kilku województwach, przeszukania, graniczny pościg i papierosy warte fortunę. Gang działał w Polsce, Czechach, Słowacji i Wielkiej Brytanii. Wpadło już 29 osób, a służby przejęły blisko 5 mln sztuk nielegalnych papierosów. Śledztwo nabiera tempa – są kolejne tropy.

Jak uzyskać dofinansowanie z urzędu pracy do zatrudnienia pracownika - zasady w 2025 roku

Zatrudnienie pracownika przeważnie wiążę się z dużymi kosztami. Trudno się dziwić, że przedsiębiorcy szukają oszczędności i szukają rozwiązań, aby móc zapłacić jak najmniej. Istnieją różne formy wsparcia przedsiębiorców, np. dofinansowanie na zatrudnienie pracownika z Urzędu Pracy. Jak wygląda proces ubiegania się o takie dofinansowanie? Poniżej opiszę kilka możliwych dofinansowań, o które może się starać przedsiębiorca.

KSeF już za rogiem. Tysiące firm nieprzygotowanych – cyfrowe wykluczenie może kosztować fortunę

Cyfrowy obowiązek, który może zaskoczyć wielu przedsiębiorców – od 2026 r. e-fakturowanie stanie się przymusem. Problem? Rząd uznał, że „wykluczenie cyfrowe” dotyczy wyłącznie najmniejszych firm. W praktyce zagrożeni są także starsi przedsiębiorcy, mikrofirmy bez dostępu do IT, a nawet ci, którzy nie mają stabilnego internetu. Brak przygotowania oznacza paraliż działalności, karne odsetki i utratę klientów. Czas ucieka – a system nie wybacza błędów.

REKLAMA

ZUS: Przedsiębiorcy z niepełnosprawnościami z niższą roczną składką zdrowotną. Trzeba spełnić 4 warunki

Przedsiębiorcy, którzy mają orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności mogą korzystać z ulgi i obniżyć roczną składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Krzysztof Cieszyński, Regionalny Rzecznik Prasowy województwa pomorskiego wyjaśnia jakie warunki trzeba spełnić, by skorzystać z tej ulgi.

Prawa autorskie do treści biznesowych publikowanych w social mediach. Kiedy można legalnie wykorzystać zdjęcie lub wideo? Co każda firma wiedzieć powinna

W erze cyfrowej, gdzie granice między komunikacją osobistą a firmową coraz bardziej się zacierają, prawa autorskie w social mediach stają się kluczową kwestią dla każdego biznesu. Generowanie własności intelektualnej przestało być domeną wyłącznie branż kreatywnych — dziś dotyczy praktycznie każdej firmy, która promuje swoje produkty lub usługi w internecie.

REKLAMA