Zasady posługiwania się NIP - czyli komu trzeba pokazać nasz numer identyfikacji podatkowej

Również niektóre podmioty mają prawo zażądać od nas NIP. Nie można się wtedy odmówić zasłaniając się np. ochroną danych osobowych. NIP nie ujawnia przecież takich danych jak stan cywilny, adres zamieszkania, imiona rodziców.

Autopromocja

Pamiętajmy, że prawo do zażądania od nas jako podatników ujawnienia NIP ma nie tylko urząd skarbowy czy organy kontroli skarbowej. Uprawnienie to przysługuje np. organom administracji rządowej i samorządowej, przedstawicielom Najwyższej Izby Kontroli

Osoby zaciągające kredyt hipoteczny także są proszone o NIP przez pracownika banku przygotowującego umowę. Od ustanowienia hipoteki na rzecz banku trzeba bowiem zapłacić PCC. Dlatego pracownik banku ma prawo zażądać naszego NIP.

Podobnie jest przy zawieraniu umów pomiędzy osobami nieprowadzącymi działalności gospodarczej. Przy sprzedaży np. samochodu między osobami fizycznymi – sprzedawca ma prawo żądać od nabywcy ujawnienia NIP – na podstawie art. 11 ust. 2 pkt 5 ustawy o NIP. Taka umowa sprzedaży samochodu podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych, a obowiązek zapłaty podatku w tym przypadku spoczywa na kupującym (jest on podatnikiem tego podatku).

Autopromocja

Praktyczny leksykon VAT 2024. Wszystko o zmianach w rozliczeniach VAT

Sprawdź

Generalnie prawo do żądania numeru NIP od podatnika ma każda strona czynności cywilnoprawnych podlegających temu podatkowi. Oczywiście prawo żądania NIP mają także płatnicy oraz inkasentów podatków i niepodatkowych należności budżetowych.
Płatnicy i inkasenci są obowiązani żądać od podatników podania NIP i przekazywać go organom podatkowym. Jest to ich obowiązek, a nie uprawnienie.

Szczególne regulacje dotyczą podmiotów będących podatnikami na podstawie przepisów prawa polskiego oraz ratyfikowanych umów międzynarodowych, których Rzeczpospolita Polska jest stroną, w tym także mające miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd za granicą. Jeżeli takie podmioty uzyskały numer służący identyfikacji dla celów podatkowych lub ubezpieczeń społecznych w innym państwie, są obowiązane podawać ten numer na żądanie m.in.:
1) organów podatkowych;
2) organów kontroli skarbowej i jednostek organizacyjnych kontroli skarbowej;
3) płatników podatków;
4) organów i instytucji ubezpieczeń społecznych.

Nieistotne myślniki w numerze identyfikacji podatkowej

Autopromocja

Komplet 3 publikacji

Instrukcje księgowego. 100 praktycznych procedur z bazą narzędzi online

Sprawdź

Cyfry tworzące NIP są oddzielone myślnikami. Niekiedy dochodzi w tym zakresie do konfliktów między wystawcą a odbiorcą faktury. Jeden kontrahent twierdzi, że w numerze NIP muszą być umieszczone „kreseczki”, drugi kontrahent uważa, że są one nieistotne. Często jedno z dwóch powyższych stanowisk w tym sporze wymusza stosowany w danej firmie program komputerowy do wystawiania faktur.

W praktyce zdarza się, że po zmianie osoby odpowiedzialnej za księgowość w firmie, nowi pracownicy odpowiedzialni za ten obszar funkcjonowania firmy, widząc NIP bez „kreseczek” podejmowali próby doprowadzenia do skorygowania „błędnego” - ich zdaniem - NIP-u.

Autopromocja

Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian

Sprawdź

Zupełnie niepotrzebnie, bo w NIP ważne są tylko cyfry i ich kolejność a nie myślniki / „kreseczki” . Zresztą decyzje o nadaniu NIP z 2007 r. i 2008 r. nie zawierają już „kreseczek”.

Takie samo stanowisko w tej kwestii prezentują też organy podatkowe, jak np. Naczelnik Świętokrzyskiego Urzędu Skarbowego - interpretacja z 23 stycznia 2006 r. (nr RO/443-5/06).

Anna Welsyng

radca prawny, doradca podatkowy

kancelaria welsyng.pl