Wystawianie faktur za usługi budowlane - zmiany od 1 listopada 2019 r.

Od 1 listopada 2019 r. wystawiane przez Państwa faktury dokumentujące świadczenie usług budowlanych będą zawsze wystawiane z VAT obliczonym według stawki 8% lub 23%. Jednocześnie niekiedy na fakturach tych konieczne będzie umieszczanie wyrazów „mechanizm podzielonej płatności”, a nie „split payment” . Będzie tak, jeżeli zostaną spełnione łącznie dwa warunki:

1. będą to faktury dokumentujące świadczenie usług budowlanych na rzecz podatników,
2. kwota należności ogółem na tych fakturach będzie przekraczać 15 000 zł.

Polecamy: Biuletyn VAT

Polecamy: VAT Zmiany od 1 września i 1 listopada 2019 r.

Z początkiem lipca 2018 r. do ustawy o VAT zostały dodane przepisy określające stosowanie tzw. mechanizmu podzielonej płatności - split payment (art. 108a ust. 1 ustawy o VAT). Do końca października 2019 r. korzystanie przez podatników z tego mechanizmu jest dobrowolne. Jednak 1 listopada 2019 r. stan prawny w tym zakresie ulegnie zmianie. Z dodawanego art. 108a ust. 1a ustawy o VAT wynika bowiem, że w niektórych przypadkach stosowanie mechanizmu podzielonej płatności będzie obowiązkowe. Towarzyszyć temu będzie m.in. likwidacja stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia w transakcjach krajowych. Z dniem 1 listopada 2019 r. uchylony zostanie bowiem art. 17 ust. 1 pkt 7 i 8 ustawy o VAT.

Kiedy podatnicy będą mieli obowiązek stosowania podzielonej płatności

Obowiązek stosowania mechanizmu podzielonej płatności będzie istnieć, jeżeli łącznie zostanie spełnionych pięć warunków (zob. tabelę). Dotyczył będzie m.in. transakcji, których przedmiotem będzie świadczenie usług stanowiących roboty budowlane, wymienione w poz. 98-144 nowego załącznika nr 15 do ustawy o VAT.

Ustawowe warunki stosowania mechanizmu podzielonej płatności

Warunki stosowania obowiązkowego mechanizmu podzielonej płatności
Lp. Autopromocja Ordynacja podatkowa, NIP 2024 Sprawdź	Warunek
	Podatnik VAT otrzymał fakturę z wykazaną kwotą VAT albo przekazuje całość lub część zapłaty przed dokonaniem dostawy towarów lub wykonaniem usługi
	Otrzymana faktura dokumentuje nabycie towarów lub usług wymienionych w nowym załączniku nr 15 do ustawy o VAT albo nabycia towarów lub usług wymienionych w nowym załączniku nr 15 do ustawy o VAT dotyczy kwota płacona przed dokonaniem dostawy towarów lub wykonaniem usługi
	Kwota należności na tej fakturze przekracza 15 000 zł albo kwotę tę przekracza całość lub część zapłaty przed dokonaniem dostawy towarów lub wykonaniem usługi Autopromocja VAT 2024. Komentarz Sprawdź
	Płatność nie jest dokonywana w drodze potrącenia, o którym mowa w art. 498 Kodeksu cywilnego; wyłączenie to będzie mieć zastosowanie w zakresie, w jakim kwoty należności są potrącane (art. 108a ust. 1d ustawy o VAT)
	Płatność nie wynika z faktury dokumentującej transakcje realizowane w wykonaniu umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym, jeżeli podmiot, na rzecz którego dokonywana jest płatność, na dzień dokonania dostawy był: partnerem prywatnym, z którym podmiot publiczny zawarł umowę o partnerstwie publiczno-prywatnym, lub jednoosobową spółką partnera prywatnego albo spółką kapitałową, której jedynymi wspólnikami są partnerzy prywatni, z którą podmiot publiczny zawarł umowę o partnerstwie publiczno-prywatnym (art. 108a ust. 1e ustawy o VAT)

Zwrócić przy tym należy uwagę, że obecnie w przypadku świadczenia usług stanowiących roboty budowlane mechanizm odwrotnego obciążenia może mieć zastosowanie wyłącznie w przypadku świadczenia usług przez podwykonawców. Nowe przepisy nie będą przewidywać podobnego ograniczenia. A zatem obowiązek dokonywania płatności z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności będzie dotyczył wszystkich usług budowlanych.

Przykład
Czynny polski podatnik X wykona usługę budowlaną dla czynnego polskiego podatnika Y. W stanie prawnym obowiązującym do 31 października 2019 r.:
1) podatnikiem z tytułu świadczenia tej usługi jest podatnik Y (w ramach mechanizmu odwrotnego obciążenia) - jeżeli podatnik X wykonał usługę jako podwykonawca,
2) podatnikiem z tytułu świadczenia tej usługi jest podatnik X - w przeciwnym razie.

W stanie prawnym obowiązującym od 1 listopada 2019 r. podatnikiem z tytułu świadczenia takiej usługi będzie podatnik X (bez względu na to, czy wykona usługę jako podwykonawca, czy też nie). Jednak podatnik Y może być obowiązany do dokonania zapłaty za tę usługę z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności. Będzie tak, jeżeli usługa ta zostanie udokumentowana fakturą z kwotą należności ogółem przekraczającą 15 000 zł.

UWAGA! Od 1 listopada 2019 r. obowiązek dokonywania płatności z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności będzie istniał niezależnie od tego, czy świadczący usługę działa jako podwykonawca.

Kiedy faktury będą opatrywane oznaczeniem „mechanizm podzielonej płatności”

Z dodawanego z dniem 1 listopada 2019 r. art. 106e ust. 1 pkt 18a ustawy o VAT wynika obowiązek umieszczenia na niektórych fakturach wyrazów „mechanizm podzielonej płatności” (nie „split payment”). Obowiązek ten istnieć będzie w przypadku faktur obejmujących dokonywane na rzecz podatników dostawy towarów lub świadczenie usług, o których mowa w nowym załączniku nr 15 do ustawy o VAT. Będzie tak, jeżeli kwota należności ogółem na tych fakturach przekroczy 15 000 zł. Podatnicy, na których ciążyć będzie ten obowiązek, muszą przyjąć płatność za tą fakturę z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności (art. 108a ust. 1b ustawy o VAT).

Odpowiadając zatem na Państwa pytanie, należy stwierdzić, że od 1 listopada 2019 r. wystawiane przez Państwa faktury dokumentujące świadczenie usług budowlanych będą zawsze z VAT obliczonym według stawki 8% lub 23%. Stawka VAT jest zależna od tego, jakiego budynku lub jego części usługa dotyczy, oraz od rodzaju usług budowlanych. Tylko usługi dotyczące budynków objętych społecznym programem mieszkaniowym mogą być opodatkowane stawką 8%.

Jednocześnie niekiedy na fakturach tych konieczne będzie umieszczanie wyrazów „mechanizm podzielonej płatności”. Będzie tak, jeżeli zostaną spełnione łącznie dwa warunki:

1)         będą to faktury dokumentujące świadczenie usług budowlanych na rzecz podatników,

2)         kwota należności ogółem na tych fakturach będzie przekraczać 15 000 zł.

Zastrzec jednak trzeba, że ustawodawca przewidział także okres przejściowy na stosowanie nowych przepisów. Z przepisów przejściowych określonych w art. 10 ustawy nowelizującej wynika, że w przypadku dostaw towarów lub świadczenia usług wymienionych obecnie w załączniku nr 11 lub załączniku nr 14 do ustawy o VAT, dokonanych:

1) przed 1 listopada 2019 r., dla których obowiązek podatkowy powstał lub faktura została wystawiona po 31 października 2019 r.,

2) po 31 października 2019 r., dla których faktura została wystawiona przed 1 listopada 2019 r.

- stosuje się przepisy w brzmieniu obowiązującym do końca października 2019 r. W związku z tym należy uznać, że w tym zakresie nie mają zastosowania przepisy o obowiązkowym stosowaniu mechanizmu podzielonej płatności, jak również przepis nakazujący umieszczanie na fakturach wyrazów „mechanizm podzielonej płatności”.

Podobnie ze stawką 8% lub 23% wystawiane powinny być od 1 listopada 2019 r. faktury dokumentujące świadczenie usług budowlanych na Państwa rzecz. Wyjątkiem są przypadki, gdy z przepisów przejściowych określonych w art. 10 ustawy nowelizującej z 4 lipca 2019 r. wynikać będzie, że jeszcze ma zastosowanie mechanizm odwrotnego obciążenia. Faktury takie powinny zawierać wyrazy „mechanizm podzielonej płatności”, jeżeli kwota należności ogółem na tych fakturach będzie przekraczać 15 000 zł.

Podstawa prawna:

• art. 106e ust. 1 pkt 18a oraz art. 108a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 2174; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1751

• art. 10 ustawy z 9 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw - Dz.U. poz. 1751

Tomasz Krywan,doradca podatkowy