REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Pusta faktura. Pracownik wystawia, pracodawca musi zapłacić VAT?

Subskrybuj nas na Youtube
Pusta faktura. Pracownik wystawia, pracodawca musi zapłacić VAT?
Pusta faktura. Pracownik wystawia, pracodawca musi zapłacić VAT?

REKLAMA

REKLAMA

Kto powinien zapłacić VAT w sytuacji gdy pracownik wystawia fikcyjne ("puste") faktury bez wiedzy i zgody swojego pracodawcy? Obecnie w orzecznictwie sądowym występują dwa różne poglądy dotyczące tego, kto w takim przypadku ponosi odpowiedzialność za uregulowanie VAT-u. Ale może się to zmienić, ponieważ NSA skierował do TSUE pytanie prejudycjalne ws. tzw. pustych faktur. Zdaniem ekspertów, pracodawca powinien dowodzić dochowania należytej staranności w zakresie nadzoru i kontroli pracy nad pracownikiem. Jednak ten ostatni może się przed tym skutecznie obronić. Niemniej znawcy tematu przekonują, że brzmienie art. 108 ust. 1 ustawy o VAT wydaje się tutaj jednoznaczne. Istniejące spory interpretacyjne można zmienić, np. poprzez wprowadzenie definicji wystawcy faktury.

Pracownik wystawia fikcyjną ("pustą") fakturę. Kto powinien zapłacić VAT? Dwa poglądy

Ostatnio coraz częściej w przestrzeni publicznej pojawiają się wątpliwości ws. odpowiedzialności za odprowadzenie podatku VAT i oszustw, których dokonują pracownicy. Przypadki te obejmują sytuacje, w których to pracownik wystawia fikcyjne faktury z danymi swojego pracodawcy. I robi to bez jego wiedzy oraz zgody. Dla przykładu, jedna z takich spraw znalazła finał przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym (WSA), który wskazał na odpowiedzialność firmy, ale ta nie zgadza się z tym stanowiskiem. Jak zaznacza doradca podatkowy Katarzyna Winiecka z Ostrowska-Krzewina, Winiecka Kancelaria Doradztwa Podatkowego, pod koniec maja br. Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) skierował do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej pytanie prejudycjalne w sprawie tzw. pustych faktur. Zdaniem eksperta, odpowiedź będzie bardzo istotna z punktu widzenia samej wykładni art. 108 ust. 1 ustawy o VAT.

REKLAMA

Autopromocja

Ustawa o VAT:
Art. 108.
1. W przypadku gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty.
2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, w przypadku gdy podatnik wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku wyższą od kwoty podatku należnego.
3. W przypadku, o którym mowa w art. 43 ust. 12a, do zapłaty podatku jest obowiązana organizacja pożytku publicznego.
4. (uchylony)

– W dotychczasowym orzecznictwie sądów administracyjnych można w zasadzie wyróżnić dwa poglądy w tej kwestii.

Zgodnie z pierwszym z nich, jeśli osoba trzecia podszywa się pod danego podatnika, to nie może on zostać uznany za wystawcę faktury w rozumieniu art. 108 ust. 1 ustawy o VAT i obciążony obowiązkiem zapłaty podatku wynikającego z tej faktury. Wystawcą nie jest ten, kogo danymi się posłużono, lecz ten, kto wprowadził dokument do obrotu. Tak było przykładowo w wyrokach NSA z 27 czerwca 2017 r. sygn. FSK 1459/15, a także z 26 maja 2017 r. sygn. I FSK 1872/15 – komentuje doradca podatkowy Małgorzata Ostrowska-Krzewina z Ostrowska-Krzewina, Winiecka Kancelaria Doradztwa Podatkowego.

Z kolei Katarzyna Winiecka zwraca uwagę na drugi pogląd.
Zgodnie z nim, art. 108 ust. 1 ustawy o VAT będzie miał zastosowanie w stosunku do podatnika, w imieniu którego umocowany pełnomocnik wystawia tzw. pustą fakturę. Nie ma znaczenia, czy podatnik o tym wiedział. Przykładem tego jest wyrok NSA z 24 października 2014 r. sygn. I FSK 1717/13. Ponadto ww. przepis znajdzie zastosowanie w przypadku podatnika, w imieniu którego pracownik wystawia fakturę i to nawet bez udziału i wiedzy pracodawcy o przestępczych działaniach zatrudnionego. Tu przykładowo można wskazać wyrok NSA z 10 kwietnia 2013 r. sygn. I FSK 362/12. Takie podejście prezentują również organy podatkowe.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

– Jeśli rzeczywistego wystawcę fikcyjnej faktury łączy z podatnikiem, wskazanym jako sprzedający, stosunek prawny, taki jak umowa o pracę, to pracodawca będzie zobowiązany do zapłaty VAT-u z tej faktury. Organy podatkowe i sądy administracyjne podkreślają, iż uznanie braku odpowiedzialności pracodawcy z powyższego tytułu skutkowałoby przerzuceniem odpowiedzialności za prowadzenie działalności gospodarczej przez przedsiębiorców na państwo, czego nie można zaakceptować – dodaje Ostrowska-Krzewina.

Czy podatnik-pracodawca może się obronić?

Rodzi się zatem pytanie o linię obrony pracodawcy w takiej sytuacji. Znawcy tematu podkreślają, że może on dowodzić dochowania należytej staranności w zakresie nadzoru i kontroli pracy pracownika, a także zachowania norm bezpieczeństwa mających na celu niedopuszczenie do nadużyć ze strony pracownika i bezprawnego wykorzystania danych pracodawcy. Ponadto może powołać się na zarzut firmanctwa, które jest przestępstwem skarbowym na gruncie kodeksu karnego skarbowego (kks).

– Przepisy kodeksu karnego skarbowego nakładają na wystawcę faktury karę grzywny do 180 stawek dziennych, o czym mówi art. 62 § 1 kks. Natomiast za wystawienie faktury w sposób nierzetelny albo posługiwanie się nią sąd może jednocześnie nałożyć grzywnę nawet do 720 stawek dziennych i karę roku pozbawienia wolności, na co wskazuje art. 62 § 2 kks. Z kolei kodeks karny za wystawienie pustej faktury przewiduje zagrożenie karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8 (art. 271a § 1 kk). W określonych przypadkach przewidziana jest również kara pozbawienia wolności na czas nie krótszy od 5 lat albo wynosząca 25 lat – informuje Aldona Międlar-Adamska, prawnik z Kancelarii Ars AEQUI.

Jak mówi Katarzyna Winiecka, pracownik będzie bronił się w tego typu sprawach działaniem w imieniu i na rzecz pracodawcy na podstawie przyznanych mu uprawnień, czy też udzielonych pełnomocnictw. Wskaże, że łączy go z nim stosunek podległości służbowej i w związku z tym działał, wykonując nałożone na niego obowiązki pracownicze. Ale musiałby w sporze wykazać, że wolą pracodawcy było prowadzenie oszukańczej działalności.

– Absurdalne byłoby przyjęcie tezy o nieograniczonej odpowiedzialności pracodawcy. Działania pracownika, polegające na wystawianiu sfałszowanych faktur, nie są podejmowane w związku z wykonywaniem jego obowiązków pracowniczych, a jedynie przy okazji zatrudnienia w danym miejscu. Pracodawca nie powinien ponosić odpowiedzialności na gruncie prawa podatkowego z tego tytułu – dodaje Międlar-Adamska.

Fikcyjne faktury z reguły różnią się graficznie i treściowo od wystawionych w systemie informatyczno-księgowanym. Jak zaznacza Małgorzata Ostrowska-Krzewina, to ważne z punktu widzenia obrony pracodawcy przed obowiązkiem zapłaty VAT-u wynikającym z takich faktur. One zazwyczaj są wystawiane poza systemem zainstalowanym i obowiązującym u danego pracodawcy jako narzędzie do bieżącego fakturowania na rzecz odbiorców. Według eksperta, okoliczność ta ma istotne znaczenie dowodowe w postępowaniu podatkowym. W jego ramach pracodawca ma pełne prawo udowadniania wszelkimi dowodami, iż miało miejsce oszustwo polegające na bezprawnym i nieupoważnionym wykorzystaniu jego danych.

– W ocenie organów podatkowych, sam fakt wizualnej odmienności graficznej tzw. pustych faktur nie jest wystarczający do uznania, iż w danej sprawie miało miejsce oszustwo. Wystąpienie u podatnika takich faktur najczęściej jest postrzegane przez pryzmat niedochowania należytej staranności w nadzorze czy też kontroli nad pracownikiem. Pracodawca musi zmierzać do wykazania, iż jej dochował. Może podkreślić, że istnienie tzw. pustej faktury odmiennej wizualnie jest sprzeczne z przyjętą i stosowaną u niego procedurą wystawiania dokumentów sprzedaży – stwierdza doradca podatkowy Katarzyna Winiecka.

Według znawców tematu, pracodawca właściwie dla obrony swoich interesów powinien opracować procedury związane z wystawianiem faktur sprzedaży, wdrożyć je w jednostce, a następnie monitorować ich wykonywanie. To pozwoli ograniczyć ryzyko nadużyć ze strony pracowników. Pracodawca powinien podejmować też cykliczne działania w ramach kontroli wewnętrznej, co zostaje ujęte w części ewidencyjnej JPK-VAT po stronie sprzedaży.

W oczekiwaniu na wyrok TSUE

– Każdy przypadek powinien być oceniany na podstawie kompleksowego materiału dowodowego, zebranego w danej sprawie. W mojej ocenie, nie można automatycznie obarczać odpowiedzialnością pracodawcy na podstawie art. 108 ustawy o VAT tylko z tego powodu, że pracownika łączy z pracodawcą stosunek podległości służbowej – informuje doradca podatkowy Małgorzata Ostrowska-Krzewina.

Jak podkreśla Katarzyna Winiecka, z przepisu wiemy, że „w przypadku gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty.” Literalne brzmienie przepisu wskazuje zatem, iż obowiązanym do zapłaty podatku jest ten, który wystawił fakturę, a nie podmiot, którego danych użyto do wystawienia faktury. W przypadku uczciwych podatników nie ma wątpliwości, że podmiot, którego dane użyto do wystawienia faktury, jest jednocześnie tym, który wystawia fakturę i rozlicza wykazany na niej podatek VAT. Ale w sytuacji działań o charakterze oszukańczym należy te dwa pojęcia rozróżnić.

Brzmienie art. 108 ust. 1 ustawy o VAT wydaje się jednoznaczne. Jednak zaistniałe spory z organami podatkowymi wskazują na istniejące wątpliwości interpretacyjne. Niezbędne byłoby wprowadzenie definicji „wystawcy faktury” albo ugruntowanie właściwej linii orzeczniczej, która kładzie większy nacisk na uwzględnienie oszukańczego charakteru działania „wystawcy faktury”. Takim impulsem może być orzeczenie TSUE, jeśli będzie korzystne dla podatników, których dane bezprawnie wykorzystano przy wystawieniu fikcyjnych faktur – dodaje Małgorzata Ostrowska-Krzewina.

W świetle literalnego brzmienia przepisu, zobowiązanym do zapłaty podatku z fałszywej faktury powinien być rzeczywisty wystawca, który dopuścił się czynu oszukańczego, co podkreśla doradca podatkowy Katarzyna Winiecka. Zdaniem eksperta, sprawa nie jest jednak oczywista w przypadku relacji między pracodawcą a pracownikiem, z uwagi na stosunek podległości. Odpowiedź TSUE na pytanie prejudycjalne będzie miała doniosłe znaczenie dla interpretacji art. 108 ust. 1 ustawy o VAT i ukształtowania linii orzeczniczej na tym tle.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: MondayNews

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Pracujesz na zleceniu - a może to faktyczna umowa o pracę? Jak ustalić i wykazać istnienie stosunku pracy

Osoby wykonujące umowy zlecenia, czy inne umowy cywilnoprawne, mają czasem wątpliwości, czy nie jest to de facto umowa o pracę. Każdy przedsiębiorca słyszał o możliwych kontrolach, podważeniu zatrudnienia, konieczności uzasadniania dlaczego taki a nie inny typ umowy został konkretnej osobie zaproponowany. A co ze swobodą zawierania umów? Czy forma umowy na którą zgadzamy się wspólnie z nowozatrudnioną osobą nie powinna być wystarczająca dla inspekcji pracy skoro zgodnie obie strony złożyły na niej swój podpis? Na te i wiele innych pytań odpowie Czytelnikom ten artykuł.

Zmiany w podatkach od 2026 r. - wyższy limit zwolnienia z VAT, korekty deklaracji, 6 m-cy vacatio legis

Ministerstwo Finansów poinformowało, że 6 maja 2025r. Rada Ministrów przyjęła pakiet projektów ustaw dot. podatków w ramach procesu deregulacji. Nowe przepisy mają na celu m.in. ochronę podatników przed nagłymi zmianami przepisów ustaw podatkowych oraz doprecyzowanie wątpliwości interpretacyjnych zgłaszanych przez przedsiębiorców w zakresie deklaracji składanej w trakcie lub po zakończeniu kontroli celno-skarbowej. Projekty dotyczą również podwyższenia limitu zwolnienia podmiotowego w VAT oraz likwidacji obowiązku przygotowywania i publikacji informacji o realizowanej strategii podatkowej.

Czego najczęściej dotyczą kontrole z urzędu skarbowego i ZUS-u?

Przedsiębiorcy mają szereg obowiązków wobec państwa - jako podatnicy muszą przestrzegać przepisów podatkowych, a jako płatnicy stosować normy z zakresu ubezpieczeń społecznych. W obu tych sferach często dochodzi do uchybień. Dlatego upoważnione organy sprawdzają, czy firmy przestrzegają obowiązujących przepisów. W naszym artykule przedstawiamy najczęstsze obszary, które podlegają kontroli organów podatkowych lub Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Pozwani przez PFR – jak program pomocy dla firm stał się przyczyną tysięcy pozwów? Sprawdź, jak się bronić

Ponad 16 tysięcy firm już otrzymało pozew z Polskiego Funduszu Rozwoju [i]. Kolejne są w drodze. Choć Tarcza Finansowa miała być tarczą – dla wielu stała się źródłem wieloletnich problemów prawnych.

REKLAMA

Kawa z INFORLEX. Nowy plan wdrożenia KSeF

Spotkania odbywają się w formule „na żywo” o godzinie 9.00. Przy porannej kawie poruszamy najbardziej aktualne tematy, które stanowią także zasób kompleksowej bazy wiedzy INFORLEX. Rozmawiamy o podatkach, księgowości, rachunkowości, kadrach, płacach oraz HR. 15 maja br. tematem spotkania będzie nowy plan wdrożenia KSeF.

Zatrudnianie osób z niepełnosprawnościami w 2025 r. Jak i ile można zaoszczędzić na wpłatach do PFRON? Case study i obliczenia dla pracodawcy

Dlaczego 5 maja to ważna data w kontekście integracji i równości? Co powstrzymuje pracodawców przed zatrudnianiem osób z niepełnosprawnościami? Jakie są obowiązki pracodawcy wobec PFRON? Wyjaśniają eksperci z HRQ Ability Sp. z o.o. Sp. k. I pokazują na przykładzie ile może zaoszczędzić firma na zatrudnieniu osób z niepełnosprawnościami.

Koszty NKUP w księgach rachunkowych - klasyfikacja i księgowanie

– W praktyce rachunkowej i podatkowej przedsiębiorcy często napotykają na wydatki, które - mimo że wpływają na wynik finansowy jednostki - to jednak nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów (tzw. NKUP) – zauważa Beata Tęgowska, ekspertka ds. księgowości i płac z Systim.pl i wyjaśnia jak je prawidłowo klasyfikować i księgować?

Zmiany w podatku od spadków darowizn w 2025 r. Likwidacja obowiązku uzyskiwania zaświadczenia z urzędu skarbowego i określenie wartości nieodpłatnej renty [projekt]

W dniu 28 kwietnia 2025 r. w Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów opublikowano założenia nowelizacji ustawy o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn. Ta nowelizacja ma dwa cele. Likwidację obowiązku uzyskiwania zaświadczenia naczelnika urzędu skarbowego potwierdzającego zwolnienie z podatku od spadków i darowizn

na celu ograniczenie formalności i zmniejszenie barier administracyjnych wynikających ze stosowania ustawy o podatku od spadków i darowizn, związanych z dokonywaniem obrotu majątkiem nabytym tytułem spadku lub inny nieodpłatny sposób objęty zakresem ustawy o podatku od spadków i darowizn, od osób z kręgu najbliższej rodziny, a także uproszczenie rozliczania podatku z tytułu nabycia nieodpłatnej renty.

REKLAMA

Co zmieni unijne rozporządzenie w sprawie maszyn od 2027 roku. Nowe wymogi prawne cyberbezpieczeństwa przemysłu w UE

Szybko zachodząca cyfrowa transformacja, automatyzacja, integracja środowisk IT i OT oraz Przemysł 4.0 na nowo definiują krajobraz branży przemysłowej, przynosząc nowe wyzwania i możliwości. Odpowiedzią na ten fakt jest m.in. przygotowane przez Komisję Europejską Rozporządzenie 2023/1230 w sprawie maszyn. Firmy działające na terenie UE muszą dołożyć starań, aby sprostać nowym, wynikającym z tego dokumentu standardom przed 14 stycznia 2027 roku.

Skarbówka kontra przedsiębiorcy. Firmy odzyskują miliardy, walcząc z niesprawiedliwymi decyzjami

Tysiące polskich firm zostało oskarżonych o udział w karuzelach VAT - często niesłusznie. Ale coraz więcej z nich mówi "dość" i wygrywa w sądach. Tylko w ostatnich latach odzyskali aż 2,8 miliarda złotych! Sprawdź, dlaczego warto walczyć i jak nie dać się wciągnąć w urzędniczy absurd.

REKLAMA