Obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia odpłatnych usług ustanowienia służebności gruntowej

Jako miasto jesteśmy czynnym podatnikiem VAT. Jesteśmy właścicielem wielu nieruchomości, w związku z czym otrzymujemy wnioski o ustanowienie służebności gruntowych. Ustanowienie służebności gruntowych odbywa się na podstawie stosownego postanowienia sądu bądź umowy cywilnoprawnej, w których płatność z tego tytułu jest określona jednorazowo bądź periodycznie ze wskazaniem terminów płatności, albo bez takiego wskazania. Jak powinniśmy prawidłowo ustalić moment powstania obowiązku podatkowego?

Ustanowienie służebności gruntowej na gruncie VAT jest usługą o podobnym charakterze do usługi najmu. Z punktu widzenia regulacji zawartych w Kodeksie cywilnym służebność jest obciążeniem cudzej nieruchomości, mającym na celu zwiększenie użyteczności innej nieruchomości albo zaspokojenie określonych potrzeb oznaczonej osoby fizycznej. Definicję służebności gruntowej zawiera art. 285 § 1 k.c. Zgodnie z tym przepisem, nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności. Z pytania wynika, że ustanowienie służebności gruntowej ma charakter odpłatny. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny między świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi zatem istnieć bezpośredni związek między świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Otrzymana zapłata powinna więc być konsekwencją wykonanego świadczenia. Te warunki są w tym przypadku spełnione. Dlatego obowiązek podatkowy powinien zostać rozpoznany zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. b) tiret trzecie ustawy o VAT, tj. w dacie wystawienia faktury, jednak nie później niż z upływem terminu płatności. Jeśli termin płatności nie jest oznaczony, to zasadne będzie zastosowanie art. 455 k.c., zgodnie z którym, jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania.

Polecamy: IFK Platforma Księgowych i Kadrowych

Potwierdzają to także organy podatkowe. W piśmie Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 27 marca 2014 r. (sygn. IPPP1/443-16/14-2/EK) czytamy: