Opłaty za udostępnianie kanału technologicznego w drodze publicznej a VAT

Czy gmina pobierając opłaty za udostępnianie kanału technologicznego w drodze publicznej działa jako podatnik VAT?

W związku z projektem budowy obwodnicy, Miasto (dalej: Skarżący) wystąpiło z wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej w zakresie opodatkowania VAT opłat za udostępnianie zlokalizowanego w drodze publicznej kanału technologicznego (pobieranych na mocy decyzji administracyjnej) oraz prawa do odliczenia podatku VAT w odniesieniu do wydatków związanych z budową. W ocenie Skarżącego opłaty takie nie powinny podlegać opodatkowaniu. W konsekwencji, nie przysługuje mu (ani w całości, ani w części) prawo do odliczenia podatku VAT w odniesieniu do wydatków związanych z projektem.

Organ podatkowy nie zgodził się ze stanowiskiem Skarżącego wskazując, że skoro jest możliwe zidentyfikowanie konkretnego świadczenia wykonywanego przez zarządcę drogi (udostępnienie wolnych zasobów w kanale technologicznym) na rzecz określonego podmiotu (nabywcy świadczenia), należy uznać je za świadczenie usług w rozumieniu przepisów o VAT, podlegające opodatkowaniu. Jednocześnie organ podkreślił, że Miasto odpłatnie udostępnia jedynie część kanałów technologicznych - w pozostałym zakresie są one bowiem wykorzystywane na potrzeby własne Miasta. W konsekwencji organ uznał, że ze względu na mieszane przeznaczenie kanałów technologicznych (do działalności gospodarczej i do zadań własnych), Skarżącemu będzie przysługiwać częściowe prawo do odliczenia VAT z tytułu ich wytworzenia. 

Autopromocja

Gmina nie zgodziła się ze stanowiskiem organu podatkowego i zaskarżyła wydaną interpretację do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Wyrok WSA w Gliwicach

Sąd I instancji wskazał, że władcze udostępnienie kanału technologicznego w drodze gminnej pozostaje poza zakresem podmiotowo-przedmiotowym przepisów o podatku VAT. W konsekwencji oznacza to również, że wykluczone jest nawet częściowe odliczenie kwot podatku naliczonego poniesionych w związku z budową kanałów technologicznych oraz łączącymi się z nią kosztami nadzoru inwestorskiego.

Autopromocja

Nowelizacja VAT 2025.
Praktyczny webinar INFORAKADEMII

Sprawdź

Organ podatkowy na powyższy wyrok Sądu I instancji wniósł skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

NSA: Miasto nie działa w zakresie opłat jako podatnik VAT. Nie ma też prawa do odliczenia VAT

NSA uznał, że zarzuty skargi kasacyjnej nie są zasadne i oddalił skargę.

Sąd II instancji zwrócił uwagę na to, że Gmina, która jest zarządcą drogi, ma co do zasady obowiązek wybudowania w pasie drogowym kanału technicznego. Co więcej, zarządca drogi ma obowiązek udostępnienia kanału technologicznego na pisemny wniosek zainteresowanego podmiotu, w drodze decyzji, w której określa warunki udostępnienia tego kanału. Wysokość opłat także regulowana jest ustawowo. Z powyższych uwag wynika, że swoboda Gminy w zakresie budowy kanału technologicznego, doboru kontrahenta, zasad udostępniania tego kanału oraz wysokości opłat jest wyłączona. Czynniki te determinowane są bowiem przez ustawodawcę. 

Autopromocja

Sprawozdanie finansowe 2024
Przykłady, schematy, tabele, wzory

Sprawdź

W konsekwencji NSA stwierdził, że nie można uznać Skarżącego za podatnika prowadzącego działalność gospodarczą. Działa on bowiem jako organ władzy publicznej, realizując zadania nałożone odrębnymi przepisami prawa. Czynności te nie są realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Oceny tej nie zmienia fakt pobierania opłat z tytułu udostępniania kanałów technologicznych. W zasadzie ich celem jest pokrycie faktycznych kosztów budowy i utrzymania infrastruktury. NSA zgodził się z sądem I instancji, że działania podejmowane przez Miasto, nie doprowadzą do naruszenia zasad konkurencji. 

W konsekwencji NSA uznał, że Skarżący nie będzie miał możliwości odliczenia podatku VAT naliczonego związanego z wydatkami dotyczącymi budowy kanałów technologicznych oraz związanych z nimi kosztów nadzoru inwestorskiego, albowiem w przypadku odpłatnego, władczego udostępniania kanału technologicznego w drodze gminnej Skarżący nie występuje w charakterze podatnika podatku od towarów i usług.

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

W zakresie opłat za udostępnianie kanałów technologicznych gminy nie działają jako podatnicy VAT - Komentarz PwC

Kluczowa dla powyższego rozstrzygnięcia była nowelizacja ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych, która weszła w życie 1 lipca 2016 r. Nowelizacja wprowadziła istotną modyfikację zasad udostępniania kanałów technologicznych oraz określania opłat za dostęp do nich. Kanały technologiczne, według znowelizowanych przepisów, są udostępniane w drodze decyzji administracyjnej, a nie umowy cywilnoprawnej, w której określa się również opłaty za ich udostępnienie. Opłaty, które gmina pobiera z tytułu udostępniania tych kanałów technologicznych określone są przez ustawodawcę w rozporządzeniu wykonawczym do ustawy.
Powyższa regulacja spowodowała zmianę charakteru działań Gminy, która działa jako organ władzy publicznej, realizując zadania nałożone odrębnymi przepisami prawa. Poprzednie formy działań administracji o charakterze cywilnoprawnym zostały zastąpione tradycyjną i charakterystyczną formą działań poprzez akty administracyjne. Gmina nie działa w tym zakresie w charakterze przedsiębiorcy i nie będzie miała możliwości odliczenia podatku naliczonego związanego z wydatkami dotyczącymi budowy kanałów technologicznych oraz związanymi z nimi kosztami nadzoru inwestorskiego.

Wojciech Gede, Senior Manager
Katarzyna Dobosz, Senior Associate
Maciej Skop, Senior Associate
PwC Polska