Preferencyjna stawka VAT 8% w budownictwie mieszkaniowym a powierzchnia użytkowa

Kiedy można zastosować obniżoną 8% stawkę podatku VAT w budownictwie?

Generalną zasadą wynikającą z art. 41 ust 1 ustawy o VAT, jest opodatkowanie towarów i usług stawką podstawową 23%. Jednakże dla pewnych towarów i usług ustawodawca przewidział niższe stawki podatkowe tj.: 8%, 5%, 0%.

I tak, zgodnie z art. 41 ust.12 ustawy o VAT stawkę podatku w wysokości 8% stosuję się między innymi do dostawy, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji, przebudowy lub robót konserwacyjnych dotyczących obiektów budowlanych lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym.

Przez budownictwo objęte społecznym programem mieszkaniowym rozumie się obiekty budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych, lokale mieszkalne w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 12, oraz obiekty sklasyfikowane w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w klasie ex 1264 - wyłącznie budynki instytucji ochrony zdrowia świadczących usługi zakwaterowania z opieką lekarską i pielęgniarską, zwłaszcza dla ludzi starszych i niepełnosprawnych, a także mikroinstalację, o której mowa w art. 2 pkt 19 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz. U. z 2021 r. poz. 610, 1093, 1873 i 2376 oraz z 2022 r. poz. 467), funkcjonalnie z nimi związaną, z zastrzeżeniem ust. 12b. (art. 41 ust. 12a ustawy o VAT).

Jak wynika z powołanych wyżej przepisów, możliwość zastosowania stawki podatku VAT 8% jest uzależniona od spełnienia dwóch warunków. Po pierwsze zakres wykonywanych czynności musi dotyczyć dostawy, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji, przebudowy lub robót konserwacyjnych dotyczących obiektów budowlanych lub ich części. Po drugie, obiekty budowlane lub ich części, których dotyczą wyżej wskazanych czynności, muszą być zaliczane do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym.

Szczególne zasady stosowania obniżonej stawki podatku VAT

Przepis art. 41 ust. 12b ustawy o VAT stanowi, że do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym określonego w ust. 12a nie zalicza się budynków mieszkalnych jednorodzinnych, których powierzchnia użytkowa przekracza 300 m² oraz lokali mieszkalnych, których powierzchnia użytkowa przekracza 150 m².

Jednocześnie w świetle art. 41 ust. 12c ustawy o VAT, w przypadku budownictwa mieszkaniowego o powierzchni przekraczającej limity określone w ust. 12b stawkę podatku, o której mowa w ust. 2, stosuje się tylko do części podstawy opodatkowania odpowiadającej udziałowi powierzchni użytkowej kwalifikującej do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym w całkowitej powierzchni użytkowej, z zastrzeżeniem ust. 12 pkt 2.

Jeżeli zatem powierzchnia użytkowa przekracza wartość wskazaną w art. 41 ust. 12b ustawy o VAT stawka obniżona w dalszym ciągu może zostać zastosowana do części podstawy opodatkowania odpowiadającej udziałowi powierzchni użytkowej kwalifikującej do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym w całkowitej powierzchni użytkowej.

W konsekwencji należy zastosować dwie stawki podatku VAT:
– stawkę 8% – do tej części wynagrodzenia, która proporcjonalnie przypada na powierzchnię 150 m2 (dla lokali mieszkalnych) albo 300 m2 (dla budynków mieszkalnych), oraz
– stawkę 23% – do tej części wynagrodzenia, która proporcjonalnie przypada na powierzchnię powyżej 150 m2 (dla lokali mieszkalnych) albo 300 m2 (dla budynków mieszkalnych).

Przykład 

Przedsiębiorca (podatnik) świadczący usługi budowlane wykonał remont w lokalu mieszkalnym należącym do społecznego programu mieszkaniowego. Powierzchnia użytkowa lokalu wynosi 200 m². Całą usługę przedsiębiorca wycenił na kwotę 10.000 zł netto. Dla jakiej wartości może zastosować stawkę VAT 8% dla usługi, którą wykonał?

Stosunek powierzchni użytkowej mieszczącej się w limicie budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym do całkowitej powierzchni użytkowej budynku wynosi 75% (150 m²/200 m²).

Podstawa opodatkowania w 75% powinna być objęta stawką VAT w wysokości 8%, a w 25% powinna być opodatkowana 23% stawką VAT.

W takiej sytuacji przedsiębiorca ma prawo zastosować preferencyjną stawkę VAT 8% dla wartości 7500 zł (10.000 zł x 75%). Pozostała wartość, tj. 2500 zł (10.000 zł x 25%), powinna zostać opodatkowana przy zastosowaniu standardowej stawki VAT, tj. 23%. Obniżona stawka VAT ma bowiem zastosowanie jedynie do części podstawy opodatkowania, która odpowiada udziałowi 150m2 w całkowitej powierzchni użytkowej.

Kamila Gancarz, konsultant podatkowy TAXEO Komorniczak i Wspólnicy sp. k.