Czy wpłata pieniędzy na rachunek pośrednika/powiernika powoduje powstanie obowiązku podatkowego

Jedyną formą zabezpieczenia, na jaką się godzą to przelanie części należnych pieniędzy na rachunek powierniczy (rachunek zastrzeżony) środków finansowych przeznaczonych na sfinansowanie transakcji.

Ewentualnie uiszczają zaliczkę tzw. pośrednikowi. Firmie, która po wykonaniu umowy wypłaca należność sprzedawcy. Bardzo często zgodnie z umową sprzedający nie ma prawa dysponowania zdeponowanymi na tym rachunku środkami.

Zapłata (wypłata środków zdeponowanych przez kupującego na rachunku powierniczym) dokonywana jest bądź częściowo, tj. za wykonaną partię usługi/towaru bądź dopiero po wykonaniu całości zobowiązania. Zapłata ceny de facto ma miejsce później niż jej wpłata na rachunek powierniczy.

W związku z powyższymi rozliczeniami pojawia się wątpliwość czy wpłata należności za usługi/towary przed ich wykonaniem/dostarczeniem na rachunek powierniczy albo na rachunek jakiegokolwiek pośrednika oznacza wpłatę zaliczki i powoduje powstanie obowiązku podatkowego VAT czy też może transakcje te należy rozliczać na zasadach ogólnych.

W myśl art. 19 ust. 11 ustawy o VAT, jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części. Z zacytowanego przepisu wynika, iż aby daną płatność uznać za zaliczkę powodującą powstanie obowiązku podatkowego, musi ona zostać otrzymana przez podatnika podatku od towarów i usług.

W analizowanej sytuacji środki pieniężne wpływają w pierwszej kolejności na rachunek powierniczy bądź rachunek wyznaczonej firmy trzeciej. Zatem należy rozważyć czy przekazanie przez klienta środków finansowych na ww. rachunek może stanowić jednocześnie otrzymanie ich przez sprzedawcę.

Polecamy: Jak założyć firmę

Odwołując się do analogicznych przypadków rozstrzygniętych przez organy podatkowe należy zauważyć, iż otrzymanie należności przez podatnika, powinno uwzględniać czynnik swobodnego dysponowania przez sprzedawcę tymi środkami w momencie ich wpłaty na rachunek.

I tak w myśl postanowienia w sprawie interpretacji prawa podatkowego Naczelnika Małopolskiego Urzędu Skarbowego z dnia 20.02.2006 r. nr DP1/443-20/06/PG/15480, przekazanie środków na rachunek powierniczy nie powoduje powstania obowiązku podatkowego bowiem nie stanowi otrzymania części należności (zaliczki, raty, przedpłaty). Z treści tego orzeczenia wynika, że niezbędnym warunkiem dla powstania w tym przypadku obowiązku podatkowego jest uzyskanie przez podatnika nieograniczonego władztwa (prawnego i faktycznego) nad przekazanymi przez kontrahenta środkami finansowymi. Przekazanie środków pieniężnych na rachunek powierniczy stanowi jedynie formę zabezpieczenia transakcji i nie przyznaje wyżej wskazanych uprawnień podatnikowi. 

Polecamy: Jak wybrać formę opodatkowania firmy

Podobnie uznał Naczelnik Pierwszego Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego w Poznaniu w postanowieniu z dnia 28.09.2007 r. nr ZP/443-126/3/07, w którym wskazał, iż w przypadku otrzymania zaliczki, decydującym kryterium jest ustalenie, czy środki finansowe zostały postawione do dyspozycji kontrahenta w ten sposób, iż może on nimi swobodnie dysponować, a to następuje w momencie spełnienia się warunków pozwalających sprzedawcy w pełnym zakresie korzystać ze zdeponowanych środków.

Tym samym, dla stwierdzenia, iż sprzedawca otrzyma środki pieniężne i równocześnie stanie przed koniecznością opodatkowania w tej formie otrzymanej zaliczki, niezbędne jest potwierdzenie, że w chwili dokonania wpłaty należności na rachunek powierniczy bądź kontrahenta, sprzedawca staje się nieograniczonym dysponentem wpłaconych w ten sposób środków.

Natomiast w sytuacji, w której sprzedawca nie może swobodnie dysponować tymi środkami przez cały czas kiedy są zdeponowane na koncie powierniczym lub u wyznaczonej osoby trzeciej i pełne władztwo nad nimi przejęte zostanie dopiero z chwilą ich wpłacenia na rachunek sprzedawcy, należy przyjąć, iż momentem otrzymania przez sprzedawcę środków pieniężnych będzie moment ich przelania na jego konto.

Zatem w takim przypadku, obowiązek podatkowy z tytułu zaliczki może powstać w chwili przelewu należności na konto sprzedawcy o ile transfer środków zostanie dokonany przed wydaniem towaru. Jeśli płatność nastąpi po wydaniu towaru, obowiązek podatkowy powstanie na zasadach określonych przez art. 19 ust. 1 lub 4 ustawy o VAT, z chwilą wydania towaru/wykonania usługi (w stosunku do osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej) lub z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7 dniu licząc od dnia wydania towaru/wykonania usługi (w stosunku do przedsiębiorców).