REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kaucja gwarancyjna przeważnie bez VAT, ale czy zawsze

Krzysztof Komorniczak
Doradca podatkowy, prawnik
Grupa ECDP
Jedna z wiodących grup konsultingowych w Polsce

REKLAMA

Kaucja gwarancyjna to suma złożona w celu udzielenia gwarancji dotrzymania zobowiązania. Kaucja, co do zasady, nie jest zaliczana na poczet ceny i podlega zwrotowi w przypadku prawidłowego wykonania umowy. Ale są i inne sytuacje.

W praktyce gospodarczej kaucja może być:

• zwrócona wpłacającemu, gdy po wygaśnięciu umowy okazuje się, że wszystkie jej warunki zostały spełnione,

• zatrzymana jako odszkodowanie (przykładowo, gdy wpłacający kaucję bezpodstawnie odstąpił od umowy bądź też swoim postępowaniem spowodował szkody u drugiej strony kontraktu),

• zaliczona na poczet zaspokojenia roszczeń z tytułu zapłaty, np. na pokrycie zaległych płatności wraz z odsetkami.

REKLAMA

Autopromocja

Najemca w dniu podpisania umowy wpłacił kaucję równą miesięcznemu czynszowi. Należność została wpłacona na poczet ewentualnych szkód powstałych w wynajmowanym obiekcie. Z umowy wynikało, że po jej zakończeniu kaucja podlega zwrotowi, o ile lokal zostanie odebrany bez zastrzeżeń. Po zakończeniu umowy najmu kaucja została zwrócona. Czy powyższe postępowanie stron umowy rodzi jakikolwiek konsekwencje w zakresie podatku VAT?

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług (zwanej dalej ustawą o VAT), opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, natomiast przez świadczenie usług rozumie się wszelkie czynności niestanowiące dostawy towarów (art. 7 ust. 1 oraz 8 ust. 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, w myśl brzmienia art. 29 ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania jest obrót (…). Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy.

REKLAMA

W świetle powyższego należy stwierdzić, iż otrzymanie przez podatnika kaucji stanowiącej zabezpieczenie prawidłowego wykonania zobowiązania/kontraktu (ewentualnie zniszczenia mienia) nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Kaucje pobierane przez sprzedawców nie stanowią ich obrotu (nie stanowią kwoty należnej z tytułu sprzedaży), a w konsekwencji nie podlegają opodatkowaniu VAT.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Pobieranie kaucji nie powinno być zatem dokumentowane fakturami VAT (co jednak nie oznacza, że na wystawianych fakturach nie można wzmiankować w formie adnotacji o pobraniu kaucji), jak również ewidencjonowane za pomocą kas fiskalnych.

Pobieranych kaucji nie należy również wykazywać w ewidencji VAT oraz w deklaracjach VAT. Nie jest to bowiem otrzymanie części należności za towar/usługę. Podobnie jak pobranie kaucji, również zwrot kaucji nie stanowi czynności podlegającą opodatkowaniu VAT i nie wywołuje żadnych skutków w tym podatku.

Polecamy: serwis Koszty

Kaucja a zaliczka...

Analizując temat kaucji podkreślić jednakże należy, iż prawidłowe zakwalifikowanie wpłaconej świadczeniodawcy kwoty pieniędzy - jako kaucji gwarancyjnej - ma bardzo istotne znaczenie dla prawidłowego ustalenia zobowiązania w podatku VAT.

O ile bowiem kaucja nie stanowi obrotu w myśl analizowanej ustawy, a jej wpłata nie powoduje powstania obowiązku podatkowego, o tyle potraktowanie tej wpłaty jako zaliczki spowoduje odwrotne konsekwencje. Co więcej, wpłacone przez kontrahenta tytułem kaucji gwarancyjnej pieniądze mogą zostać następnie (wskutek następczych zdarzeń) „zamienione” na zaliczkę należną na poczet dostawy lub usługi.

Należy zaznaczyć, iż zaliczka jest wpłaconą z góry częścią należności. Kaucja gwarancyjna jest to suma złożona w celu udzielenia gwarancji dotrzymania zobowiązania i stanowiąca często jednocześnie odszkodowanie za szkody jakie zaistnieją wskutek nieprawidłowego wykonania świadczenia. Kaucja, co do zasady, nie jest zaliczana na poczet ceny i podlega zwrotowi w przypadku prawidłowego wykonania umowy. 

Polecamy: serwis PIT

Zatem, w świetle ustawy o VAT, otrzymanie przez sprzedawcę kaucji stanowiącej zabezpieczenie wykonania umowy nie podlega opodatkowaniu. Nie jest to bowiem otrzymanie części należności. Nie można jej uznać ani za zaliczkę, ani za zadatek ani tym bardziej za przedpłatę lub ratę.

W praktyce częste są sytuacje, iż kontrahenci jeszcze przed zakończeniem umowy postanawiają, że kaucja nie będzie zwracana, ale zostanie zaliczona na poczet należności za dostawę towarów lub świadczenie usług. Staje się tak przede wszystkim wówczas, gdy obowiązek podatkowy dla danej dostawy towarów lub świadczenia usługi powstaje na zasadach ogólnych i zaliczenie kaucji na poczet wynagrodzenia nastąpi przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi.

Zaliczona na poczet wynagrodzenia kaucja stanowi wówczas część należności otrzymaną przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi, której otrzymanie (zaliczenie na poczet wynagrodzenia) skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usługi, których kaucja taka dotyczy. W tym przypadku kaucję należy potraktować jako zaliczkę lub zadatek. Zastosowanie będzie miał wówczas przepis art. 19 ust.11 ustawy o VAT, w myśl którego, jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części.

Analogicznie sytuacja będzie miała miejsce, w przypadku kaucji dotyczących czynności, dla których przepisy przewidują szczególny obowiązek podatkowy (np. w przypadku usług najmu, usług transportowych, usług budowlanych).

W przypadkach takich zaliczenie pobranej kaucji na poczet wynagrodzenia (a więc zapłaty) również powoduje powstanie obowiązku podatkowego (oczywiście o ile zaliczenie to nastąpiło przed wykonaniem usługi). Obowiązek podatkowy powstaje w ww. sytuacjach w momencie zamiany (zaliczenia) kaucji na zobowiązanie. Moment zamiany należy uznać za „wpłatę” należności.

Strony podpisały umowę najmu lokalu użytkowego. Umowa została zawarta na czas określony (od stycznia do grudnia 2010 r.). Najemca wpłacił wynajmującemu kaucję gwarancyjną (w wysokości czynszu za jeden miesiąc) na poczet ewentualnych zniszczeń. 30.11.2010 r. strony ustaliły, iż ww. kaucja zostanie zaliczona na poczet czynszu za ostatni miesiąc najmu (grudzień 2010 r.). 30.11.2010 r. należy więc uznać za moment „otrzymania zaliczki” i rozpoznać obowiązek podatkowy w podatku VAT.

Stosownie do art. 29 ust.1 ustawy o VAT podstawą opodatkowania jest obrót. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. W przypadkach wpłacanych na poczet nabywanych towarów czy wykonywanych usług zaliczek sposób określania podstawy opodatkowania wynika z art. 29 ust. 2 cyt. ustawy. Zgodnie z tym przepisem, w przypadku gdy pobrano zaliczki, zadatki, przedpłaty lub raty, obrotem jest również kwota otrzymanych zaliczek, zadatków, przedpłat lub rat, pomniejszona o przypadającą od nich kwotę podatku. Pobrana zaliczka pomniejszona o przypadającą od niej kwotę podatku należnego stanowi u podatnika obrót.

Powyższe skutkuje koniecznością zastosowania art. 106 ust. 1 ustawy o VAT i wystawieniem faktury dokumentującej tą czynność (w terminie 7 dni od dnia zaliczenia kaucji gwarancyjnej na poczet niewymagalnej należności).

Jak wskazał ETS w wyroku C-419/02: „(...) obowiązek podatkowy w podatku VAT powstaje w momencie dostarczenia towarów lub wykonania usług. Możliwość – w przypadku gdy płatność zaliczkowa następuje przed wykonaniem dostawy towarów lub świadczeniem usług – by obowiązek podatkowy w zakresie kwoty tej płatności powstał w momencie jej otrzymania, stanowi wyjątek od zasady, a zatem podlega ścisłej wykładni. Aby skorzystać z tego wyjątku, wszelkie elementy przyszłej dostawy lub świadczenia usług muszą już być znane, a zatem w szczególności, w momencie dokonania płatności zaliczkowej towary i usługi powinny być szczegółowo określone”.

Potwierdzają to organy podatkowe w wydawanych indywidualnych interpretacjach. Przykładowo, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w wydanej w dniu 9 kwietnia 2009 r. interpretacji indywidualnej (sygn. IPPP3/443-134/09-4/MM) wskazał, iż: „Kluczowym zagadnieniem pozwalającym rozwiązać wskazany we wniosku problem jest to, czy otrzymaną wpłatę na depozyt można utożsamiać z pojęciem kaucji. Jak już wcześniej wskazano cechą charakterystyczną kaucji jest to, że może zostać wykorzystana tylko w przypadku niedotrzymania zobowiązania i stanowi wówczas funkcję odszkodowawczą. Jednakże kaucja zaliczona przez Wnioskodawcę na poczet umowy o świadczenie usługi organizacji wesela czy przyjęcia okolicznościowego stanowić będzie w istocie zaliczkę lub zadatek będący obrotem w rozumieniu art. 29 ust. 1 i 2 cyt. ustawy. Wówczas obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z dyspozycją art. 19 ust. 11, czyli w chwili otrzymania zaliczki (zadatku), tj. w momencie zamiany (zaliczenia) kaucji na zobowiązanie. Kaucja w tym momencie staje się zaliczką i z tą datą należy wystawić fakturę (...)”.

Kaucja jako wynagrodzenie za zrealizowaną dostawę/wykonaną usługę...

Zdarza się, iż pobrana przez sprzedawcę kaucja zostaje uznana przez strony umowy jako wynagrodzenie za zrealizowaną dostawę/wykonaną usługę.

Strony podpisały na produkcję i dostawę specjalistycznej maszyny. Towar winien być wyprodukowany i dostarczony do kupującego do grudnia 2010 r. Nabywca wpłacił sprzedawcy kaucję gwarancyjną (w wysokości 25 % ceny maszyny) tytułem zabezpieczenia, iż nie wycofa się z kontraktu. Po dostarczeniu towaru strony ustaliły, iż ww. kaucja nie będzie zwracana najemcy. Zostanie uznana jako wynagrodzenie za zrealizowaną dostawę.

W analizowanej sytuacji, zaliczona przez sprzedawcę po wykonaniu swojej części świadczenia (dostawa maszyny specjalistycznej) kaucja pieniężna nie nie skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego w VAT. Obowiązek ten powstał wcześniej, tj. z chwilą wystawienia faktury, nie później niż 7 dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi (art. 19 ust. 4 ustawy o VAT).

Kaucja zaliczona na zaległości lub odszkodowanie...

Kaucja pobrana przez sprzedawcę może zostać również (w części lub całości) przez niego zatrzymana i zaliczona na poczet zaległości wynikających z umowy czy odszkodowania należnego od nabywcy towaru czy usługi. Zatrzymana kaucja pełni w takim wypadku funkcję kary umownej (odszkodowania), a kary umowne i odszkodowania nie podlegają opodatkowaniu VAT.

Zatem, w przypadku, gdy:
- strony nie zaliczą w czasie trwania zobowiązania kaucji na poczet samej umowy,
- strony nie potraktują jej jako pierwsza rata płatności i
- kontrahent po zakończeniu trwania umowy nie dokona w wyznaczonym terminie zapłaty za usługę,
zaliczona przez sprzedawcę kaucja pieniężna nie nie skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego w VAT (gdyż obowiązek ten powstał wcześniej, tj. z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, względnie wystawienia faktury, nie później niż 7 dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi – zob. art. 19 ust. 1 i 4 ustawy o VAT).

Powyższe potwierdzają organy podatkowe w wydawanych interpretacjach. Jako przykład można wskazać postanowienie Naczelnika Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z dnia 29 stycznia 2007 r. (sygn. 1471/NUR1/443-417/06/GW), gdzie czytamy: (…) „zaliczenie kaucji na poczet zaległości z umowy, kary umownej czy odszkodowania nie jest obrotem w rozumieniu art. 29 ust. 1 i 2 ww. ustawy o podatku od towarów i usług”.

Źródło: Własne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Czym są przychody pasywne, wykluczające z Estońskiego CIT? Sądy odpowiadają niejednoznacznie

Przychody pasywne w Estońskim CIT. Czy w przypadku gdy firma informatyczna sprzedaje prawa do gier jako licencje, są to przychody pasywne, wykluczające z Estońskiego CIT? Na pytanie, czy limit do 50% przychodów z wierzytelności dla podatników na Estońskim CIT powinien być liczony z uwzględnieniem zbywania własnych wierzytelności w ramach faktoringu, sądy odpowiadają niejednoznacznie.

Dość biurokratycznych absurdów! 14 kluczowych zmian, które uwolnią firmy od zbędnych ograniczeń

Mikro, małe i średnie firmy od lat duszą się pod ciężarem skomplikowanych przepisów i biurokratycznych wymagań. Rzecznik MŚP, Agnieszka Majewska, przekazała premierowi Donaldowi Tuskowi listę 14 postulatów, które mogą zrewolucjonizować prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce. Uproszczenia podatkowe, ograniczenie kontroli, mniej biurokracji i szybsze procedury inwestycyjne – te zmiany mogą zdecydować o przyszłości setek tysięcy przedsiębiorstw. Czy rząd odpowie na ten apel?

Odliczenie w PIT zakupu smartfona, smartwatcha i tabletu jest możliwe. Kto ma takie prawo? [Ulga rehabilitacyjna 2025]

Wydatki poniesione przez podatnika z orzeczoną niepełnosprawnością na zakup telefonu komórkowego (smartfona), smartwatcha i tabletu oraz oprogramowania i baterii do tych urządzeń (a także na naprawy tych urządzeń), można uznać za wydatki, podlegające odliczeniu w ramach ulgi rehabilitacyjnej określonej w art. 26 ust. 1 pkt 6 w zw. z art. 26 ust. 7a pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Podstawowym warunkiem tego odliczenia jest to, by te urządzenia ułatwiały wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności. Takie jest stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej zaprezentowane np. w interpretacji indywidualnej z 19 listopada 2024 r.

Twój e-PIT już jest! Jak szybko rozliczyć PIT i otrzymać zwrot podatku?

Usługa Twój e-PIT ruszyła 15 lutego 2025 roku rusza. To najprostszy sposób na szybkie i wygodne rozliczenie podatku PIT za 2024 rok. Sprawdź, jakie nowości wprowadzono w tym roku i jak złożyć zeznanie w kilka kliknięć, by nie czekać na zwrot podatku!

REKLAMA

Zaniechanie poboru podatku od subwencji i wsparcia finansowego z tarcz PFR do końca 2026 roku

Ministerstwo Finansów chce wydłużyć do końca 2026 r. okres zaniechania poboru podatku od subwencji finansowych oraz finansowania preferencyjnego udzielonych przez PFR w ramach tarcz – wynika z projektu rozporządzenia, opublikowanego 14 lutego 2025 r. na stronach Rządowego Centrum Legislacji.

Twój e-PIT 2025: jakie ulgi podatkowe trzeba wypełnić samemu? Jak złożyć zeznanie podatkowe za 2024 rok?

Od 15 lutego do 30 kwietnia 2025 r. można składać roczne zeznania podatkowe PIT i rozliczyć dochody (przychody) uzyskane w 2024 roku. Ministerstwo Finansów zachęca do korzystania z e-usług Krajowej Administracji Skarbowej i rozliczania podatków drogą elektroniczną. W 2025 r. kolejny raz z usługi Twój e-PIT będą mogły skorzystać również osoby prowadzące działalność gospodarczą oraz działy specjalne produkcji rolnej. Pierwszy raz usługa Twój e-PIT będzie dostępna także w aplikacji mobilnej e-Urząd Skarbowy (e-US). MF i KAS zachęcają także do aktywowania usługi e-korespondencji przy okazji logowania do e-US w związku z rozliczeniem podatku.

Składka zdrowotna 2025: kwoty, podstawy wymiaru, zmiany i korzyści dla firm. Kiedy pierwsze płatności na nowych zasadach?

Od 1 stycznia 2025 r. zmieniły się zasady obliczania składki zdrowotnej dla przedsiębiorców. Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje, kto skorzysta z nowych przepisów i kiedy pierwsze płatności „na nowych zasadach”. Ile wynoszą składki zdrowotne i podstawy wymiaru poszczególnych przedsiębiorców w zależności od ich formy opodatkowania?

PFRON 2025: Obowiązki pracodawcy. Składki, terminy, deklaracje. Jak obliczyć stan i wskaźnik zatrudnienia oraz wysokość wpłaty?

Jakie obowiązki wobec PFRON ma pracodawca? Jak obliczyć wysokość wpłaty na ten fundusz? Jak ustalić stan zatrudnienia i wskaźnik zatrudnienia? Kto może być zwolniony z obowiązku dokonywania wpłat do PFRON?

REKLAMA

Zwrot kosztów przejazdów pracowniczych bez podatku? Interpelacja poselska w sprawie przychodu pracownika

W odpowiedzi z 23 grudnia 2024 r. na interpelację poselską nr 6759 Wiceminister Finansów Jarosław Neneman wskazał rozstrzygnięcie w zakresie zwrotu kosztów taksówek ponoszonych przez pracowników sprzeczne z ostatnim wyrokiem NSA z 19 listopada 2024 r. Zdaniem Wiceministra zwrot takich kosztów nie będzie stanowił przychodu w sytuacji, w której kwota jaką otrzymują pracownicy równa jest tej, którą ponieśli i wyjdą oni dzięki temu „na zero”.

Mandat lub grzywna nałożone za granicą. Kiedy warto się odwołać, a kiedy lepiej zapłacić od razu?

Każdego roku tysiące polskich firm transportowych i przewoźników, realizujących przewozy międzynarodowe, otrzymują mandaty lub grzywny, które mogą sięgać dziesiątek, a nawet setek tysięcy złotych. Czy zawsze warto się od nich odwoływać? W wielu przypadkach tak – ale trzeba wiedzieć, kiedy walczyć, a kiedy zapłacić i uniknąć dalszych problemów. A wszystko oczywiście zależy od okoliczności oraz rodzaju nałożonej kary.

REKLAMA