REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.
Porada Infor.pl

Jakie skutki w VAT wywołuje umowa nieważna wg prawa cywilnego

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Adrian Meclik
Ekspert podatkowy
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA


Czy wywołuje skutki w podatku od towarów i usług fakt, że klient przy zawarciu umowy posłużył się sfałszowanym dokumentem, przez co czynność ta jest nieważna na gruncie prawa cywilnego? Czy w konsekwencji tego do czynności takich nie stosuje się przepisów ustawy o VAT?

W prowadzonej działalności gospodarczej występują sytuacje, na które przedsiębiorca nie ma wpływu, a które wywołują negatywne skutki podatkowe. Warto przyjrzeć się przypadkom, w których podatnicy świadczący usługi bądź dostarczający towar, zgodnie z umową nie otrzymują płatności w chwili jej zawarcia, bo jest ona odroczona w czasie.

REKLAMA

REKLAMA

Ma to miejsce np. przy usługach telekomunikacyjnych, bądź w sytuacji, gdy płatność rozłożona jest na raty. Jeżeli nabywca takiej usługi lub towaru przy zawarciu umowy posłuży się sfałszowanym dokumentem tożsamości w celu wprowadzenia w błąd sprzedawcy, czynność taka na gruncie prawa cywilnego jest bezskuteczna co jest równoznaczne z jej nieważnością.

W konsekwencji mamy więc sytuację, w której nieuczciwy kontrahent wchodzi w posiadanie towaru i może nim rozporządzać, bądź uzyskał usługę, za które to świadczenia nie zapłacił - na gruncie prawa cywilnego umowa jest nieważna.

Podatnik świadczy usługi telekomunikacyjne. W ramach tej działalności nabywa telefony, które następnie odsprzedaje po cenie niższej niż cena nabycia. Z nabywcą telefonu podpisuje umowę, zgodnie z którą w określonym okresie będą świadczone usługi telekomunikacyjne. Nabywca telefonu posługuje się fikcyjnym dokumentem tożsamości, podając się za inną osobę, dzięki czemu uzyskuje telefon oraz korzysta z usług, za które nie płaci.

REKLAMA

W przedstawionym przykładzie mamy do czynienia z umową nieważną na gruncie prawa cywilnego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zgodnie z art. 6 pkt 2 ustawy o VAT przepisów ustawy nie stosuje się do czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy. Czy oznacza to, że w przedstawionej sytuacji nie mają zastosowania przepisy ustawy o podatku od towarów i usług?

Zarówno krajowe sądy administracyjne, jak i Europejski Trybunał Sprawiedliwości (ETS) w wydawanych orzeczeniach stoją na stanowisku, że do takich sytuacji nie stosuje się wyłączenia z opodatkowania podatkiem VAT.

Jak się bowiem uzasadnia, przepis ten odnosi się do wyłączenia z opodatkowania czynności bezskutecznych na gruncie prawa, odnosząc się do istoty samej czynności. Przepis ten nie ma natomiast zastosowania, gdy bezskuteczność umowy wynika z okoliczności towarzyszących zawarciu konkretnej umowy.

Polecamy serwis: Podatki osobiste

W wyroku z dnia 22 kwietnia 2010 r. sygn. akt II SA/Wa 2010/09 Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził „ [...] przepis ten mówi o "czynnościach, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy" co oznacza, że przedmiotowa norma dotyczy tego typu sytuacji gdzie określona czynność (działanie, zobowiązanie do działania lub zaniechania) in abstracto nie będzie mogła w żadnych okolicznościach faktycznych stać się przedmiotem prawnie skutecznej umowy.”

W konsekwencji następuje oderwanie skutków podatkowych od oceny skuteczności umowy opartej na przepisach prawa cywilnego. Znaczenia nabiera ekonomiczny aspekt czynności. Jeśli więc podatnik świadczy usługi, które co do zasady podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT, a w jednostkowych przypadkach nie otrzymują z tego tytułu wynagrodzenia (klient posłużył się sfałszowanym dokumentem tożsamości) we wszystkich przypadkach zastosowanie maja przepisy ustawy o podatku od towarów i usług.

Ustawodawca nie uzależnił bowiem opodatkowania czynności od uzyskania zapłaty za świadczone usługi czy dostarczony towar. Podstawą opodatkowania jest obrót, jako kwota należna z tytułu sprzedaży pomniejszona o kwotę podatku, a nie kwota uzyskanego wynagrodzenia.

Zwrócić należy uwagę na fakt, iż w każdym przypadku, gdy zawarta umowa będzie nieważna na gruncie prawa cywilnego należy dokonać oceny czy skutek taki jest wynikiem samej umowy i uniemożliwia faktyczne rozporządzanie rzeczą czy też jest to skutkiem wad samej czynności np. wymaganej prawem formy. Istotne jest więc czy nabywca uzyskał możliwość rozporządzania towarem jak właściciel.

Zobacz także: Jakie skutki w VAT wywoła likwidacja spółki cywilnej

W jakich sytuacjach będzie miał zastosowanie przepis art. 6 pkt 2 ustawy o VAT?

Pomocne w tym zakresie jest orzecznictwo ETS. ETS stoi na stanowisku, że opodatkowaniem należy objąć, oprócz czynności zgodnych z prawem, również te czynności zabronione, które co prawda są niezgodne z prawem, ale mogły być dokonane jako legalne.

Tym samym sprzedaż podrobionych kosmetyków podlegałaby opodatkowaniu podatkiem VAT, natomiast handel narkotykami już nie. Europejski Trybunał Sprawiedliwości wywiódł takie stanowisko z zasady neutralności podatku VAT oraz konieczności eliminowania zakłóceń konkurencji.

W ocenie Trybunału przy opodatkowaniu nie należy dokonywać rozróżnienia na czynności legalne i nielegalne, poza tymi wyjątkami, gdy przedmiotem obrotu są takie towary, które w ogóle nie mogą być wprowadzone na rynek do obrotu publicznego.

Wracając do przedstawionego na wstępie przykładu sprzedaży usług telekomunikacyjnych stwierdzić należy, że są one przedmiotem legalnego obrotu. Fakt, że konkretna umowa uznana może być na gruncie prawa cywilnego za nieważną (bezskuteczną), jednak na jej podstawie podatnik zobowiązał się do świadczenia usług na rzecz osoby wskazanej w umowie i usługi te faktycznie świadczy. W konsekwencji takie świadczenie usług na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług podlegać będzie opodatkowaniu VAT.


Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Masz pieniądze na koncie? To jeszcze nie znaczy, że masz płynność finansową

„Na koncie mam 80 tysięcy, więc wszystko jest pod kontrolą.” — to jedno z najczęściej wypowiadanych zdań przez przedsiębiorców. Niestety, w rzeczywistości nie mówi ono nic o kondycji finansowej firmy.Saldo konta to tylko liczba. Bez kontekstu potrafi być mylące, a nawet niebezpieczne. Bo jeśli z tych 80 tysięcy trzydzieści tysięcy to VAT do zapłaty, piętnaście tysięcy to wynagrodzenia, dziesięć tysięcy to niezapłacone faktury, a pięć tysięcy to ZUS i inne zobowiązania — to realnie zostaje dwadzieścia tysięcy do dyspozycji. A może i mniej, jeśli za tydzień trzeba zapłacić CIT albo ratę leasingu.

Czy obowiązkowy KSeF sprawi, że księgowi będą mieli mniej pracy? Niekoniecznie

Wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) to jedno z najważniejszych przedsięwzięć cyfryzacyjnych w polskim systemie podatkowym, mające na celu uproszczenie i zautomatyzowanie obiegu faktur – od ich wystawienia, przez przesyłanie, aż po archiwizację. Choć Ministerstwo Finansów zapowiada, że dzięki obowiązkowemu modelowi KSeF przedsiębiorcy i księgowi zyskają czas, w praktyce księgowi nie spodziewają się mniejszego nakładu pracy. Wręcz przeciwnie, 36,1% księgowych oczekuje, że wdrożenie KSeF przysporzy im więcej obowiązków, a 75% z nich nadal czuje, że ich firma nie jest przygotowana do wdrożenia KseF – wynika z raportu fillup k24 “Księgowi i firmy wobec wdrożenia KSeF”.

Polskie jabłka na Łotwie… a w Białorusi? Spór podatkowy trafia do TSUE

Wyobraźmy sobie typowy dzień w polskiej firmie eksportującej jabłka. Towar gotowy, kontrahent zarejestrowany na Łotwie, formalności załatwione – wszystko wydaje się proste. Ale niespodziewanie pojawia się problem: jabłka wylądowały w Białorusi. I nagle w centrum uwagi znajduje się VAT – czy to wciąż wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (WDT), czy już eksport?

Ministerstwo Finansów i KAS: budujemy Tax Morale. Czy moralność podatkowa zastąpi mechanizmy kontroli podatkowej?

W dniu 28 października 2025 r. w Ministerstwie Finansów odbyła się konferencja na temat moralności podatkowej w społeczeństwie i gospodarce. Uczestnikami spotkania byli m.in. wiceminister finansów Szef KAS Marcin Łoboda, przedstawiciele szwedzkiej administracji podatkowej, Krajowej Administracji Skarbowej, środowiska naukowego i biznesu. Spotkanie było okazją do dyskusji na temat budowania moralności podatkowej i jej wpływu na skuteczność poboru podatków.

REKLAMA

Jak dobrze żyć (efektywnie współpracować) z księgowym? Przychody, koszty, bartery, dokumenty. Praktyczne rady dla twórców internetowych i influencerów

Jesteś influencerem, twórcą internetowym, a może dopiero zaczynasz swoją przygodę z działalnością online? Niezależnie od etapu, na którym jesteś – prędzej czy później przyjdzie moment, w którym będziesz musiał zmierzyć się z rozliczeniami podatkowymi. Współpraca z księgowym to w takim przypadku nie tylko konieczność, ale przede wszystkim ogromne ułatwienie i wsparcie w prowadzeniu legalnej, uporządkowanej działalności twórczej.

Zwolnienia z kasy fiskalnej – aktualne przepisy i wyjątki 2025

Kasy fiskalne od lat stanowią nieodłączny element prowadzenia działalności gospodarczej. Z jednej strony są narzędziem do rejestrowania sprzedaży, z drugiej wspomagają rozliczenia podatkowe, zapewniając transparentność transakcji pomiędzy sprzedawcą i nabywcą.

Cypr staje się rajem dla polskich emigrantów. Skarbówka potwierdza korzystne zasady ryczałtu od przychodów zagranicznych

Przełom w interpretacji Krajowej Informacji Skarbowej! Fiskus potwierdził, że osoby przenoszące rezydencję podatkową do Polski mogą objąć ryczałtem wszystkie swoje przychody zagraniczne – od dywidend i kryptowalut po nieruchomości. Dla zamożnych reemigrantów to szansa na ogromne oszczędności i najkorzystniejsze warunki podatkowe w historii.

KSeF pomoże uszczelnić budżet. MF liczy na 18,7 mld zł wpływów w 2026 roku

Dzięki zmianom w podatkach i uszczelnieniu systemu za pomocą KSeF, Polska może w 2026 roku zyskać nawet 18,7 mld zł. Wśród planowanych działań są m.in. podwyżki CIT dla banków, wyższe stawki VAT i akcyzy oraz ograniczenie liczby osób nielegalnie zatrudnionych w budownictwie.

REKLAMA

Samochód osobowy w firmie - zmiany w limitach od 1 stycznia 2026 r. Jak rozliczać auta kupione do końca 2025 roku?

Zmiany w prawie podatkowym potrafią zaskakiwać. Szczególnie wtedy, gdy istotne przepisy wprowadzane są niejako „tylnymi drzwiami”. Tym razem mamy do czynienia z modyfikacją, która znacząco wpłynie na sposób rozliczania kosztów związanych z nabyciem samochodów osobowych.

Rezerwa finansowa w firmie to nie luksus - to konieczność. Jak wyliczyć i budować rezerwę na nagłe sytuacje

Wielu właścicieli firm mówi: „Nie mam z czego odkładać, wszystko idzie na bieżące wydatki.” Inni: „Jak będą wolne środki, to coś odłożę.” Problem w tym, że te wolne środki rzadko kiedy się pojawiają. Albo jeśli już są – szybko znikają. A potem przychodzi miesiąc bez wpłat od klientów, niespodziewany wydatek albo gorszy sezon. I nagle z dnia na dzień zaczyna brakować nie tylko pieniędzy, ale też spokoju, decyzyjności, kontroli. To nie pech. To brak bufora.

REKLAMA