Czy trzeba płacić VAT przy sprzedaży działek

Od 1 maja 2004r. opodatkowaniu podatkiem VAT podlega dostawa gruntów.
Ministerstwo Finansów dokonując interpretacji przepisów (art. 5 ust.1 pkt 1, art.2 pkt 6 oraz art.15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT) - do 2007r. stało na stanowisku, że wystarczy dokonać podziału gruntu na kilka działek z założeniem dalszej odsprzedaży, by osobie takiej przypisano zamiar dokonywania czynności dostawy gruntu w sposób częstotliwy, w konsekwencji by uznać ją za podatnika podatku od towarów i usług. Nie miało przy tym znaczenia, czy osoba dokonująca podziału i sprzedaży gruntu nabyła go w drodze darowizny, zakupiła na potrzeby własne w celu powiększenia majątku osobistego lub wspólnego. Zdaniem MF osoba taka stawała się podatnikiem obowiązanym do zarejestrowania i odprowadzenia podatku już od sprzedaży pierwszej z działek.

Podatnicy z takim stanowiskiem się nie zgadzali występując na drodze sądowej o uznanie, że nie może być podatnikiem VAT - osoba, która sprzedaje działki znajdujące się w jej majątku osobistym.

Orzecznictwo w tej kwestii było różne.

Dopiero wyrok NSA z dnia 29.10.2007r. (I FPSK 3/07), który zapadł w rozszerzonym składzie siedmiu sędziów, wskazał jak należy interpretować sporną kwestię.

NSA stwierdził, że warunkiem koniecznym do uznania, że dany podmiot działa w charakterze podatnika VAT jest ustalenie, że działa on jako producent, handlowiec. Zdaniem NSA okoliczność, że czynność została wykonana z zamiarem częstotliwości nie może przesądzać o jej opodatkowaniu. W sytuacji, gdy grunty nabywane są na cele własne, a nie z przeznaczeniem do działalności handlowej ich sprzedaż zarówno w całości jak i w częściach, z zyskiem lub bez, nie może być uznana za działalność handlową skutkującą uznaniem podmiotu za podatnika VAT.
NSA podkreślił przy tym, że aby przesądzić o opodatkowaniu danej czynności należy każdorazowo ustalić w odniesieniu do konkretnej czynności, że podmiot działał w charakterze podatnika.

Pomimo, że od wydania powyższego orzeczenia minęły prawie trzy lata, podatnicy w dalszym ciągu toczą spory z fiskusem.

Warto zatem na konkretnych przykładach, kierując się wykładnią NSA, wskazać kiedy podmiot występuje w charakterze podatnika, a kiedy nie.

Zobacz także: Jak rozliczyć VAT przy wynajmie powierzchni reklamowej

Rozważmy omawiany problem w sytuacjach o podobnym stanie faktycznym:

1a
Osoba fizyczna zakupiła w 2000r. na własne potrzeby działkę o powierzchni 1ha przeznaczoną w planie zagospodarowania przestrzennego do użytkowania rolniczego. W 2006r. działka została przekwalifikowana na budowlaną i podzielona na 10 działek. W kolejnym roku wszystkie działki zostały sprzedane z dużym zyskiem.