REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jakie skutki w VAT powoduje darowizna żywności

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Ewa Sokołowska - Strug
Karolina Gierszewska
Doradca podatkowy
Grupa ECDP
Jedna z wiodących grup konsultingowych w Polsce

REKLAMA

REKLAMA

Darowizna żywności, a dokładnie skutki podatkowe jakie czynność ta wywołuje na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług, budzi ogromne zainteresowanie zarówno przedsiębiorców jak i prasy. Jak się bowiem okazuje ten z gruntu dobroczynny i wspaniałomyślny gest nie jest obojętny fiskalnie. Czy należy jednakże całkowicie go zaniechać? Czy lepiej wyrzucić żywność, której zbliża się upływ terminu ważności do spożycia, czy też jednak darować ją do pobliskiego domu dziecka bądź też domu spokojnej starości?

Definicja

REKLAMA

REKLAMA

Autopromocja

Przepisy regulujące materię podatku od towarów i usług nie zawierają definicji darowizny. Jest ona natomiast w kodeksie cywilnym. Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku (art. 888 § 1 kc).

Darowizna została skonstruowana jako umowa, w której występują dwa podmioty: darczyńca i obdarowany, której istotą jest bezpłatne przysporzenie obdarowanego kosztem majątku darczyńcy.

Przez bezpłatne świadczenia należy rozumieć te wszystkie zdarzenia (zarówno faktyczne jak i prawne), jakie występują w prowadzonej działalności gospodarczej, a których skutkiem jest nieodpłatne (tj. bez wynagrodzenia pieniężnego lub towarowego) przysporzenie majątku, mające konkretny wymiar finansowy. Darowizną jest takie zdarzenie, którego następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu.

REKLAMA

Najistotniejszymi cechami darowizny jako czynności są zatem: jej dobrowolność oraz fakt, by otrzymujący takie świadczenie nie był zobowiązany do wykonania jakiegokolwiek świadczenia wzajemnego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Darowizna może przyjąć bądź formę darowizny pieniężnej bądź też darowizny rzeczowej. Elementem bezpłatnych świadczeń jest chęć bezinteresownego obdarowania kogoś. Oczywiście poniżej poruszymy temat darowizny rzeczowej, a mianowicie żywności.

Darowizna jako czynność opodatkowana VAT

Katalog czynności opodatkowanych VAT ustawodawca określił w art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z jego brzmieniem, opodatkowaniu VAT podlegają:
1) odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju,
2) eksport towarów,
3) import towarów,
4) wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju oraz
5) wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Z przywołanego przepisu wynika, iż do zakresu przedmiotowego ustawy włączono dwa rodzaje świadczeń dokonywanych na terytorium Polski. Czynnościami tymi są:
• odpłatna dostawa towarów oraz
• odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Polecamy: serwis Koszty

Co do zasady zatem, opodatkowaniu podlegają krajowe czynności dokonywane jedynie za odpłatnością. Nie oznacza to jednak, że wszystkie czynności bezpłatne znalazły się poza zakresem tegoż podatku. W celu zachowania powszechności opodatkowania konsumpcji ustawodawca przewidział bowiem możliwość zrównania pewnych nieodpłatnych świadczeń z czynnościami wykonywanymi za wynagrodzeniem. Konsekwencją takiego uregulowania jest zaś ich opodatkowanie.

Przy czym w miejscu tym zajmijmy się jedynie kwestią nieodpłatnego wydania (darowizny) towarów.

W art. 7 ust. 2 ustawy o VAT wskazano, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 (czyli przez czynność opodatkowaną), rozumie się również przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem, w szczególności:

1) przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,

2) wszelkie inne przekazanie towarów bez wynagrodzenia, w szczególności darowizny,

- jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności, w całości lub w części.

Zatem nieodpłatne przekazanie towarów podlega opodatkowaniu VAT o ile są spełnione są dwa warunki:
• świadczenie odbywa się na cele osobiste podatnika, jego pracowników (ich domowników, byłych udziałowców, akcjonariuszy itp.) lub zostało przekazane komukolwiek jako darowizna, która nie jest związana z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem oraz,
• podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony przy nabyciu towarów będących przedmiotem przekazania.

Bardzo ważną kwestią jest fakt, że oba ww. warunki należy spełnić w sposób łączny. Nie wypełnienie choćby jednego z nich powoduje, że analizowana czynność pozostaje poza zakresem analizowanej ustawy.

Przedmiotem działalności Spółki jest produkcja i sprzedaż wyrobów mlecznych na terytorium Polski. Część z wyprodukowanych przez Spółkę serków nie została sprzedana przez znaczny czas, wskutek czego zbliża się upływ terminu ich ważności. Z uwagi na ww. fakt, produkty te nie mogą zostać sprzedane. Spółka planuje dokonać darowizny serków na rzecz szpitali. Jeżeli nie zostaną darowane, Spółka poniesie koszty ich utylizacji. Podatnik odliczył podatek naliczony jaki widniał na fakturach dokumentujących nabycie środków służących do produkcji serków.

Jest to czynność, która podlega opodatkowaniu VAT. Mamy bowiem do czynienia z darowizną, którą przedsiębiorca przekazał (do szpitali) na cele nie związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą. Spółka nie może już dokonać sprzedaży wyprodukowanych serków z uwagi na zbliżający się upływ terminu jego ważności. Dodatkowo, dzięki darowiźnie uniknie ponoszenia kosztów ich utylizacji. Darczyńcy przysługiwało też prawo do odliczenia podatku naliczonego, jaki powstał przy produkcji darowanych towarów.

W konsekwencji, musi opisaną darowiznę udokumentować i rozliczyć w deklaracji VAT-7. Wypełnił bowiem w sposób łączny obie przesłanki wynikające z przepisu 7 ust. 2 ustawy o VAT.

Jak się jednak okazuje, w przypadku darowizny żywności wszelkie obowiązki przedsiębiorcy zakończą się najczęściej wyłącznie na czynnościach formalnych (czyli wystawieniu faktury wewnętrznej i wykazaniu wartości z niej wynikających w deklaracji VAT-7).

W tym bowiem konkretnym przypadku ustawodawca przewidział możliwość skorzystania ze zwolnienia od podatku VAT. Czynność zatem podlega, co do zasady, pod zakres przedmiotowy ustawy, jednakże nie powoduje obciążeń finansowych. Oczywiście zwolnienie zostało obwarowane licznymi przesłankami jakie należy spełnić.

Zwolnienie od opodatkowania darowizny żywności

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 16 analizowanej ustawy o VAT, zwalnia się od podatku dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2 pkt 2 (czyli darowiznę; wydanie towarów bez wynagrodzenia na cele niezwiązane z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą), przez producenta, której przedmiotem są produkty spożywcze, z wyjątkiem:
- napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,2% oraz
- napojów alkoholowych będących mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5%,

jeżeli są one przekazywane na rzecz organizacji pożytku publicznego, w rozumieniu ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, z przeznaczeniem na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez te organizacje. 

Polecamy: Jak rozliczać koszty w czasie

Przy czym zwolnienie powyższe stosuje się pod warunkiem prowadzenia szczegółowej dokumentacji przez dokonującego dostawy towarów potwierdzającej dokonanie dostawy na rzecz organizacji pożytku publicznego, z przeznaczeniem wyłącznie na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez te organizacje (na podstawie art. 43 ust. 12 ustawy o VAT).

Zatem ze zwolnienia od podatku mogą skorzystać darowizny, które w sposób łączny spełniają następujące warunki:
- przedmiotem darowizny mogą być jedynie produkty spożywcze,
- darczyńcą może być tylko producent,
- darowizna musi zostać dokonana na rzecz organizacji pożytku publicznego,
- darowizna musi zostać dokonana z przeznaczeniem na cele działalności charytatywnej,
- darczyńca musi posiadać dokumentację, która będzie potwierdzać dostawy na rzecz organizacji pożytku publicznego, z przeznaczeniem wyłącznie na cele działalności charytatywnej (niezbędne jest zatem żądanie aby obdarowana organizacja złożyła darczyńcy pisemne oświadczenie o przeznaczeniu towarów przekazanych na cele charytatywne).

Ze zwolnienia nie będą korzystały darowizny dokonane bezpośrednio na rzecz podmiotów, które nie są organizacją pożytku publicznego.

Z powyższego wynika, że nie każda osoba, która daruje towary na cele charytatywne, może korzystać ze zwolnienia od podatku. Ustawodawca zróżnicował w tej materii podatników, a prawo do zwolnienia przyznał wyłącznie producentom żywności.

W miejscu tym zaznaczyć zatem należy, że mimo szczytnego celu ustawodawca stworzył przepis, który jest niezgodny z unijną dyrektywą dot. VAT. Polska regulacja uzależnia bowiem zwolnienie z podatku od tego, kim jest podatnik darujący produkty żywnościowe organizacjom pożytku publicznego.

Dodatkowo wskazać należy, iż przepisy Dyrektywy VAT nie zawierają zwolnień od przekazywanych towarów na cele charytatywne. Jednocześnie zezwala na dokonanie odliczenia podatku naliczonego w przypadku dokonania dostawy zwolnionej od podatku, co godzi w konstrukcję podatku od wartości dodanej. Jak wynika bowiem z brzmienia art. 86 ust. 8 pkt 3 ww. ustawy, podatnik ma również prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego (…), jeżeli importowane lub nabyte towary i usługi dotyczą dostawy towarów, o której mowa w art. 43 ust. 1 pkt 16 (darowizny żywności dokonanej przez producenta organizacji pożytku publicznego na cele charytatywne).

Aby sprawdzić czy organizacja, jaką zamierzamy obdarować jest organizacją pożytku publicznego, można wejść na stronę http://opp.ms.gov.pl

Darczyńca musi posiadać dokumentację, która będzie potwierdzać dostawy na rzecz organizacji pożytku publicznego z przeznaczeniem wyłącznie na cele działalności charytatywnej (niezbędne jest zatem żądanie aby obdarowana organizacja złożyła darczyńcy pisemne oświadczenie o przeznaczeniu towarów przekazanych na cele charytatywne).

Na zakończenie tej części rozważań należy również poddać w wątpliwość (i zastanowić się nad celem jaki ustawodawca chciał osiągnąć) brzmienie samego przepisu. W art. 43 ust. 1 pkt 16 ustawy o VAT wskazano, że zwalnia się od podatku darowiznę dokonaną przez producenta, której przedmiotem są produkty spożywcze, z wyjątkiem napojów alkoholowych.

Przywołany przepis nie wskazuje jednoznacznie czy mowa o producencie, który dokonuje darowizny swoich własnych wyprodukowanych towarów czy też może z zasady o producencie żywności, który wprawdzie przekazuje żywność ale już niekoniecznie tą, którą sam wyprodukował. Wydaje się, że wobec braku jednoznaczności przepisu należałoby przyjąć wykładnię rozszerzającą.

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Własne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Czy KSeF sprawi, że księgowi będą mieli mniej pracy? Niekoniecznie

Wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) to jedno z najważniejszych przedsięwzięć cyfryzacyjnych w polskim systemie podatkowym, mające na celu uproszczenie i zautomatyzowanie obiegu faktur – od ich wystawienia, przez przesyłanie, aż po archiwizację. Choć Ministerstwo Finansów zapowiada, że dzięki obowiązkowemu modelowi KSeF przedsiębiorcy i księgowi zyskają czas, w praktyce księgowi nie spodziewają się mniejszego nakładu pracy. Wręcz przeciwnie, 36,1% księgowych oczekuje, że wdrożenie KSeF przysporzy im więcej obowiązków, a 75% z nich nadal czuje, że ich firma nie jest przygotowana do wdrożenia KseF – wynika z raportu fillup k24 “Księgowi i firmy wobec wdrożenia KSeF”.

Polskie jabłka na Łotwie… a w Białorusi? Spór podatkowy trafia do TSUE

Wyobraźmy sobie typowy dzień w polskiej firmie eksportującej jabłka. Towar gotowy, kontrahent zarejestrowany na Łotwie, formalności załatwione – wszystko wydaje się proste. Ale niespodziewanie pojawia się problem: jabłka wylądowały w Białorusi. I nagle w centrum uwagi znajduje się VAT – czy to wciąż wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (WDT), czy już eksport?

Ministerstwo Finansów i KAS: budujemy Tax Morale. Czy moralność podatkowa zastąpi mechanizmy kontroli podatkowej?

W dniu 28 października 2025 r. w Ministerstwie Finansów odbyła się konferencja na temat moralności podatkowej w społeczeństwie i gospodarce. Uczestnikami spotkania byli m.in. wiceminister finansów Szef KAS Marcin Łoboda, przedstawiciele szwedzkiej administracji podatkowej, Krajowej Administracji Skarbowej, środowiska naukowego i biznesu. Spotkanie było okazją do dyskusji na temat budowania moralności podatkowej i jej wpływu na skuteczność poboru podatków.

Jak dobrze żyć (efektywnie współpracować) z księgowym? Przychody, koszty, bartery, dokumenty. Praktyczne rady dla twórców internetowych i influencerów

Jesteś influencerem, twórcą internetowym, a może dopiero zaczynasz swoją przygodę z działalnością online? Niezależnie od etapu, na którym jesteś – prędzej czy później przyjdzie moment, w którym będziesz musiał zmierzyć się z rozliczeniami podatkowymi. Współpraca z księgowym to w takim przypadku nie tylko konieczność, ale przede wszystkim ogromne ułatwienie i wsparcie w prowadzeniu legalnej, uporządkowanej działalności twórczej.

REKLAMA

Zwolnienia z kasy fiskalnej – aktualne przepisy i wyjątki 2025

Kasy fiskalne od lat stanowią nieodłączny element prowadzenia działalności gospodarczej. Z jednej strony są narzędziem do rejestrowania sprzedaży, z drugiej wspomagają rozliczenia podatkowe, zapewniając transparentność transakcji pomiędzy sprzedawcą i nabywcą.

Cypr staje się rajem dla polskich emigrantów. Skarbówka potwierdza korzystne zasady ryczałtu od przychodów zagranicznych

Przełom w interpretacji Krajowej Informacji Skarbowej! Fiskus potwierdził, że osoby przenoszące rezydencję podatkową do Polski mogą objąć ryczałtem wszystkie swoje przychody zagraniczne – od dywidend i kryptowalut po nieruchomości. Dla zamożnych reemigrantów to szansa na ogromne oszczędności i najkorzystniejsze warunki podatkowe w historii.

KSeF pomoże uszczelnić budżet. MF liczy na 18,7 mld zł wpływów w 2026 roku

Dzięki zmianom w podatkach i uszczelnieniu systemu za pomocą KSeF, Polska może w 2026 roku zyskać nawet 18,7 mld zł. Wśród planowanych działań są m.in. podwyżki CIT dla banków, wyższe stawki VAT i akcyzy oraz ograniczenie liczby osób nielegalnie zatrudnionych w budownictwie.

Samochód osobowy w firmie - zmiany w limitach od 1 stycznia 2026 r. Jak rozliczać auta kupione do końca 2025 roku?

Zmiany w prawie podatkowym potrafią zaskakiwać. Szczególnie wtedy, gdy istotne przepisy wprowadzane są niejako „tylnymi drzwiami”. Tym razem mamy do czynienia z modyfikacją, która znacząco wpłynie na sposób rozliczania kosztów związanych z nabyciem samochodów osobowych.

REKLAMA

Rezerwa finansowa w firmie to nie luksus - to konieczność. Jak wyliczyć i budować rezerwę na nagłe sytuacje

Wielu właścicieli firm mówi: „Nie mam z czego odkładać, wszystko idzie na bieżące wydatki.” Inni: „Jak będą wolne środki, to coś odłożę.” Problem w tym, że te wolne środki rzadko kiedy się pojawiają. Albo jeśli już są – szybko znikają. A potem przychodzi miesiąc bez wpłat od klientów, niespodziewany wydatek albo gorszy sezon. I nagle z dnia na dzień zaczyna brakować nie tylko pieniędzy, ale też spokoju, decyzyjności, kontroli. To nie pech. To brak bufora.

100 dni do KSeF – co się zmieni już od lutego 2026 roku?

Już od 1 lutego 2026 r. duże firmy będą wystawiać wyłącznie e‑faktury w KSeF, a wszyscy podatnicy będą je odbierać elektronicznie. Od kwietnia obowiązek rozszerzy się na pozostałych przedsiębiorców, wprowadzając jednolity, ustandaryzowany obieg faktur i koniec papierowych dokumentów.

REKLAMA