Pierwsze zasiedlenie a zwolnienie z VAT

W dniu 4 lipca 2017 r. rzecznik generalny TSUE wydał opinię w przedmiocie pierwszego zasiedlenia na gruncie polskich przepisów o VAT. Pojęcie to ma istotne znaczenie dla prawidłowego ustalenia zasad opodatkowania VAT obrotu nieruchomościami zabudowanymi w Polsce. Zdaniem Campos Sánchez-Bordona, w sytuacji gdy wykonawca zasiedli budynek dla jego własnych potrzeb, to przy jego późniejszym zbyciu, powinien skorzystać ze zwolnienia z VAT. Konsekwentnie, regulacje VAT dotyczące pierwszego zasiedlenia nie są zgodne z Dyrektywą VAT.

Powyższa opinia jest pochodną pytania prejudycjalnego zadanego TSUE przez NSA w sprawie spółki Kozuba Premium Selection (sygn. akt C-308/16). W stanie faktycznym Spółka wprowadziła budynek do ewidencji środków trwałych, zmodernizowała go (wydatki na ulepszenie przekroczyły 30 proc. wartości początkowej) i użytkowała przez ponad dwa lata jako dom pokazowy. Następnie go zbyła. Ostatecznie organ podatkowy stwierdził, że przekazanie nieruchomości na własne cele nie było pierwszym zasiedleniem, a co za tym idzie sprzedaż nieruchomości powinna być opodatkowana VAT.

Rzecznik TSUE uznał, że pierwsze zasiedlenie nie musi być poprzedzone dostawą budynku w rozumieniu Dyrektywy VAT (czyli wiązać się z przeniesieniem prawa do rozporządzania na rzecz osoby trzeciej) ani nie musi być skutkiem czynności podlegającej opodatkowaniu. Pierwszym zasiedleniem będzie również wykorzystanie budynku przez wykonawcę dla jego własnych potrzeb przez ponad dwa lata. Konsekwentnie, gdy przedmiotowy budynek zostanie później sprzedany, to jego zbycie będzie podlegało zwolnieniu z VAT.

Należy zauważyć, że nie po raz pierwszy NSA zajmuje się kwestią pierwszego zasiedlenia w aspekcie Dyrektywy VAT. W orzeczeniu z dnia 14 maja 2015 roku (sygn. akt. I FSK 382/14) skład orzekający stwierdził, że polski ustawodawca dokonał zawężenia definicji pierwszego zasiedlenia w stosunku do definicji zawartej w Dyrektywie VAT. Przepisy unijne wyraźnie bowiem wskazują, że ww. pojęcie należy rozumieć szeroko jako "pierwsze zajęcie budynku, używanie". Stanowisko NSA w powyższym zakresie jest zbieżne z tym co zauważył rzecznik generalny TSUE.

Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz

Wyrok TSUE powinien zapaść jeszcze w tym roku. Będzie on miał niewątpliwie wpływ na kształtowanie się dalszej praktyki opodatkowania VAT obrotu nieruchomościami zabudowanymi. Dotyczy to w szczególności budynków, które po wybudowaniu nie były przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu (np. najem komercyjny), natomiast były wykorzystywane na potrzeby działalności gospodarczej podatników. Będzie to dawało stronom transakcji większą swobodę w zakresie wyboru najbardziej efektywnej metody opodatkowania dostawy nieruchomości VAT.

Autor: Katarzyna Klimczyk, Doradca podatkowy, Starszy Konsultant w Zespole Doradztwa Podatkowego Accreo Sp. z o.o.