REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Rezerwy i zobowiązania warunkowe

REKLAMA

Jakie są różnice między rezerwami a zobowiązaniami warunkowymi? Jak wykazywać zobowiązania warunkowe w sprawozdaniu finansowym? Dlaczego w zakresie tworzenia rezerw i ujawniania zobowiązań warunkowych warto stosować międzynarodowe standardy rachunkowości? Jakie zasady wyceny rezerw należy przyjąć?

SPIS TREŚCI

PORADY PRAWNE

FORMULARZE I WZORY




Jak ustawa o rachunkowości definiuje rezerwy
 
Warto zwrócić uwagę na kilka elementów tych definicji. Dla powstania zobowiązania muszą być spełnione 3 warunki:
• obowiązek spełnienia świadczenia musi wynikać ze zdarzeń przeszłych,
• ze spełnieniem świadczenia będzie związane wykorzystanie aktywów jednostki,
• wartość świadczenia musi być wiarygodnie określona.
W przypadku zobowiązań nie występuje więc żaden element niepewności. Dlatego też w większości przypadków ta kategoria pasywów nie budzi większych wątpliwości. Dużo więcej trudności sprawia natomiast właściwe tworzenie rezerw. Zagadnieniu temu poświęcony jest art. 35d ustawy o rachunkowości. Zgodnie z tym przepisem rezerwy tworzy się w dwóch przypadkach. Po pierwsze, na pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwa przyszłe zobowiązania, których kwotę można w sposób wiarygodny oszacować. Przykładowo ustawodawca wymienił w tej grupie straty z transakcji gospodarczych w toku, w tym z tytułu udzielonych gwarancji, poręczeń, operacji kredytowych, skutków toczącego się postępowania sądowego. Po drugie, rezerwy należy tworzyć na przyszłe zobowiązania spowodowane restrukturyzacją, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów jednostka jest zobowiązana do jej przeprowadzenia lub zawarto w tej sprawie wiążące umowy, a plany restrukturyzacji pozwalają w sposób wiarygodny oszacować wartość tych przyszłych zobowiązań. Rezerwy zalicza się odpowiednio do:
• pozostałych kosztów operacyjnych lub
• kosztów finansowych, lub
• strat nadzwyczajnych.
RADZIMY
Rezerwy są pozycją sprawozdania finansowego często wykorzystywaną do manipulowania wynikiem finansowym, czyli rachunkowości kreatywnej. Dlatego też odbiorcy sprawozdań finansowych powinni zwracać dużą uwagę na tę pozycję bilansu.
Zaliczenie to uzależnione jest oczywiście od okoliczności, z którymi przyszłe zobowiązania się wiążą. Powstanie zobowiązania, na które uprzednio utworzono rezerwę, zmniejsza jej wysokość. Niewykorzystane rezerwy, wobec zmniejszenia lub ustania ryzyka uzasadniającego ich utworzenie, zwiększają na dzień, na który okazały się zbędne, odpowiednio pozostałe przychody operacyjne, przychody finansowe lub zyski nadzwyczajne. Typowe księgowania związane z rezerwami przedstawia schemat.
Mimo że przepisy dotyczące rezerw wydają się jasne, często pojawiają się w tym zakresie nieprawidłowości. Wynikają one m.in. z trudności we właściwym oszacowaniu wielkości rezerwy. Artykuł 28 ust. 1 pkt 9 ustawy o rachunkowości stanowi jedynie, że rezerwy wycenia się w uzasadnionej, wiarygodnie oszacowanej wartości. Szczegóły tej wyceny powinny znaleźć się w wewnętrznych regulacjach każdej jednostki, czyli w przyjętej przez zarząd polityce rachunkowości. W praktyce często okazuje się, że dokumentacja zasad rachunkowości nie jest w tym zakresie wystarczająca. Ponadto należy pamiętać, że rezerwy są pozycją sprawozdania finansowego najczęściej wykorzystywaną do manipulowania wynikiem finansowym, czyli tzw. rachunkowości kreatywnej. Dlatego też odbiorcy sprawozdań finansowych powinni zwracać na nie dużą uwagę.
Szczególną kategorią są rezerwy na odroczony podatek dochodowy. Konieczność ich tworzenia wynika z wystąpienia przejściowych różnic między wynikiem finansowym a podstawą opodatkowania. Rezerwę z tytułu odroczonego podatku dochodowego tworzy się w wysokości kwoty podatku dochodowego, wymagającej w przyszłości zapłaty, w związku z występowaniem dodatnich różnic przejściowych, to jest różnic, które spowodują zwiększenie podstawy obliczenia podatku dochodowego w przyszłości. Wysokość rezerwy i aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego ustala się przy uwzględnieniu stawek podatku dochodowego obowiązujących w roku powstania obowiązku podatkowego.
Mniejsze jednostki mogą nie ustalać rezerw i aktywów z odroczonego podatku dochodowego. Obowiązek ten nie dotyczy podmiotów, których roczne sprawozdanie finansowe nie podlega obowiązkowemu badaniu przez biegłych rewidentów.
 

Dlaczego warto stosować standardy
 
Przepisy ustawy o rachunkowości dotyczące zobowiązań warunkowych należy uznać za zdecydowanie niewystarczające. Poza definicją ustawa o rachunkowości nie zawiera szczegółowych regulacji precyzujących zasady ich prezentacji w sprawozdaniu finansowym. Jedynie w załączniku do ustawy wymieniającym dodatkowe informacje i objaśnienia do sprawozdania finansowego ustawodawca zobowiązał podmioty je sporządzające do wykazywania w nich zobowiązań warunkowych, przykładowo wymieniając gwarancje i poręczenia. Zobowiązania warunkowe są więc wykazywane jedynie w ewidencji pozabilansowej. Kierując się tylko polskimi przepisami, często trudno jest ustalić, czy w danym przypadku mamy do czynienia z rezerwą czy też z zobowiązaniem warunkowym. Warto więc w tym zakresie odwołać się do MSR nr 37. Tym bardziej, że zezwala na to ustawa o rachunkowości w art. 10 ust. 3 stanowi ona, że w sprawach nieuregulowanych jej przepisami, przyjmując zasady (politykę) rachunkowości, jednostki mogą stosować krajowe standardy rachunkowości wydane przez Komitet Standardów Rachunkowości. W przypadku braku odpowiedniego standardu krajowego (taka sytuacja występuje w przypadku rezerw i zobowiązań warunkowych), jednostki mogą stosować MSR-y.
 
Kiedy standard nakazuje tworzyć rezerwy
 
MSR nr 37 zawiera dużo bardziej szczegółowe niż ustawa o rachunkowości regulacje dotyczące rezerw i zobowiązań warunkowych. Zgodnie z postanowieniami standardu rezerwa powinna zostać utworzona, jeżeli spełnione są następujące warunki:
• na jednostce ciąży obecny obowiązek (prawny bądź zwyczajowy) wynikający ze zdarzeń przeszłych,
• prawdopodobne jest, że wypełnienie obowiązku spowoduje konieczność wypływu środków zawierających w sobie korzyści ekonomiczne,
• można dokonać wiarygodnego szacunku kwoty tego obowiązku.
Przez zwyczajowo oczekiwany obowiązek rozumie się obowiązek wynikający z działalności gospodarczej, gdy poprzez ustalony sposób postępowania w przeszłości, opublikowanie zasad postępowania lub wystarczająco konkretne, aktualne oświadczenie, jednostka gospodarcza przekazała stronom trzecim, że przyjmie na siebie określoną powinność oraz w wyniku tych działań jednostka wzbudziła u tych stron uzasadnione oczekiwanie, że powinność tę spełni.
Bardzo ważny jest fakt, że rezerwy tworzy się tylko w związku ze zdarzeniami przeszłymi. W pewnych przypadkach, np. sprawy sądowej, kwestią dyskusyjną może być, czy pewne zdarzenia miały miejsce czy też zdarzenia te skutkowały powstaniem obecnego obowiązku. W takim przypadku jednostka gospodarcza ustala, czy obecny obowiązek występuje na dzień bilansowy poprzez uwzględnienie wszystkich dostępnych dowodów (np. opinii ekspertów). Do rozważanych dowodów włącza się także informacje uzyskane po dniu bilansowym. Jeżeli na tej podstawie występowanie obecnego obowiązku jest bardziej prawdopodobne niż jego brak, jednostka gospodarcza tworzy rezerwę. Jeśli natomiast prawdopodobieństwo wystąpienia obowiązku jest mniejsze niż 50 proc., to jednostka ujawnia informacje o zobowiązaniach warunkowych.
 
Różnice między rezerwami a rozliczeniami międzyokresowymi
 
MSR nr 37 podaje wskazówki pozwalające na rozróżnienie rezerw i rozliczeń międzyokresowych kosztów. Standard stanowi, że bierne rozliczenia międzyokresowe są zobowiązaniami przypadającymi do zapłaty za towary (usługi), które zostały otrzymane (wykonane), ale nie zostały opłacone, zafakturowane lub formalnie uzgodnione z dostawcą. Mimo że czasami konieczne jest oszacowanie kwoty lub terminu zapłaty rozliczeń międzyokresowych biernych, stopień niepewności jest na ogół znacznie mniejszy niż w przypadku rezerw.
 

Jak wyceniać rezerwy
 
Kwota, na którą tworzona jest rezerwa, powinna być najbardziej właściwym szacunkiem nakładów niezbędnych do wypełnienia istniejącego obowiązku na dzień bilansowy. Innymi słowy jest to kwota, jaką – zgodnie z racjonalnymi przesłankami – jednostka gospodarcza zapłaciłaby w ramach wypełnienia obowiązku na dzień bilansowy lub zapłaciłaby na rzecz strony trzeciej w zamian za przejęcie przez nią obowiązku w tym samym terminie.
MSR nr 37 stoi na stanowisku, że z wyjątkiem szczególnie rzadkich przypadków jednostka gospodarcza jest w stanie dokonać szacunku wielkości zobowiązania, który jest na tyle wiarygodny, aby można go było użyć do tworzenia rezerwy na to zobowiązanie. W wyjątkowo rzadkich przypadkach, gdy nie można dokonać wiarygodnego szacunku, występuje zobowiązanie, które nie może być ujęte jako zobowiązanie w sprawozdaniu finansowym. Informację o tym zobowiązaniu ujawnia się jako informację o zobowiązaniu warunkowym.
 
Kiedy wykazywać zobowiązanie warunkowe
 
MSR nr 37 zawiera dużo bardziej szczegółowe regulacje dotyczące zobowiązań warunkowych niż ustawa o rachunkowości. Zgodnie z zawartą tam definicją zobowiązanie warunkowe jest:
• możliwym obowiązkiem, który powstaje na skutek zdarzeń przeszłych, których istnienie zostanie potwierdzone dopiero w momencie wystąpienia lub niewystąpienia jednego lub większej liczby niepewnych przyszłych zdarzeń, które nie w pełni podlegają kontroli jednostki gospodarczej, lub
• obecnym obowiązkiem, który powstaje na skutek zdarzeń przeszłych, ale nie jest ujmowany w sprawozdaniu, ponieważ nie jest prawdopodobne, aby konieczne było wydatkowanie środków zawierających korzyści ekonomiczne albo kwoty obowiązku (zobowiązania) nie można wycenić wystarczająco wiarygodnie.
W przypadku gdy jednostka gospodarcza podlega odpowiedzialności solidarnej, ta część obowiązku, która – jak się oczekuje – zostanie wypełniona przez strony trzecie, jest traktowana jako zobowiązanie warunkowe.
Sytuacja zobowiązań warunkowych może rozwinąć się w sposób początkowo nieprzewidziany. W związku z tym należy oceniać je na bieżąco, aby ustalić, czy wypływ środków zawierających w sobie korzyści ekonomiczne stał się prawdopodobny. Jeśli prawdopodobnym się stanie, że wypływ środków będzie konieczny w związku z pozycją potraktowaną jako zobowiązanie warunkowe, tworzy się rezerwę dotyczącą okresu, w którym nastąpiła zmiana prawdopodobieństwa.
 
Słownik terminologiczny
 
ZOBOWIĄZANIA – to wynikający z przeszłych zdarzeń obowiązek wykonania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki.
REZERWY – rozumie się przez to zobowiązania, których termin wymagalności lub kwota nie są pewne.
ZOBOWIĄZANIA WARUNKOWE – to obowiązek wykonania świadczeń, których powstanie jest uzależnione od zaistnienia określonych zdarzeń.
 
 
 
 
 
Podstawa prawna: ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).
 
Konrad Piłat
 
Gazeta Prawna Nr 212/2005 [Dodatek: Księgowość i Podatki] z dnia 2005-10-31

10 proc. x 320 000 zł = 32 000 zł
Gazeta Prawna Nr 212/2005 [Dodatek: Księgowość i Podatki] z dnia 2005-10-31

W tym przypadku nie istnieje obowiązek przeprowadzenia restrukturyzacji. Ponieważ informacja nie została jeszcze podana do wiadomości, jednostka może zmienić podjętą decyzję. Nie ciąży bowiem na niej ani prawny, ani zwyczajowy obowiązek jej wykonania. Sytuacja wyglądałaby inaczej, gdyby informacja i jej konsekwencje zostały już przekazane załodze i kontrahentom.
 
 
Gazeta Prawna Nr 212/2005 [Dodatek: Księgowość i Podatki] z dnia 2005-10-31

Rezerwy należy tworzyć, gdy zobowiązanie jest konsekwencją zaistnienia przeszłego zdarzenia. W opisanej w pytaniu sytuacji nie wystąpiło przeszłe zdarzenie obligujące do poniesienia kosztów na wybudowanie oczyszczalni w przyszłości. Nie można bowiem uznać za zdarzenie zmiany przepisów. Oznacza to, że nie należy tworzyć rezerwy na przyszłe wydatki związane z budową oczyszczalni ścieków. Należy jednak utworzyć rezerwę na kary i grzywny, które najprawdopodobniej zapłaci jednostka w związku z niedostosowaniem się do nowych przepisów. W tym przypadku bowiem podstawą przyszłych wydatków jest przeszłe zdarzenie – niezgodne z prawem prowadzenia działalności.
 
 
Gazeta Prawna Nr 212/2005 [Dodatek: Księgowość i Podatki] z dnia 2005-10-31

Z informacji zebranych przez spółkę na dzień bilansowy wynika, że wypłata odszkodowania nie jest prawdopodobna. W związku z tym na dzień bilansowy – 31 grudnia 2004 r. nie należy tworzyć rezerwy na przyszłe zobowiązania. Informacja o toczącym się procesie i jego ewentualnych skutkach finansowych powinna jednak zostać ujawniona w informacji dodatkowej jako zobowiązanie warunkowe (chyba że prawdopodobieństwo zapłaty odszkodowania jest znikome).
 
 
Gazeta Prawna Nr 212/2005 [Dodatek: Księgowość i Podatki] z dnia 2005-10-31

Obowiązek przeprowadzania remontów nie wynika z przeszłego zdarzenia. Na tego typu wydatki nie tworzy się więc rezerw. Nie zmienia tego fakt, że obowiązek przeprowadzenia remontu jest wymogiem prawnym. W powyższej sytuacji MSR nr 37 sugeruje amortyzację kosztów remontu przez odpowiedni okres (czyli w tym przypadku przez 4 lata).
 
 
Gazeta Prawna Nr 212/2005 [Dodatek: Księgowość i Podatki] z dnia 2005-10-31

REKLAMA

Autopromocja

 

 

1. Utworzenie rezerwy na pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwa zobowiązania związane z operacjami finansowymi (np. związane z udzieleniem gwarancji spłaty pożyczki przez spółkę zależną, gdy na podstawie analizy sytuacji finansowej dłużnika można stwierdzić, że spłata pożyczki przez gwaranta jest prawdopodobna).
2. Utworzenie rezerwy na pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwa zobowiązania związane z działalnością jednostki (np. związane z toczącym się postępowaniem sądowym, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo jego przegrania oraz w sposób wiarygodny można oszacować finansowe skutki orzeczenia).
3. Utworzenie rezerwy na pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwa zobowiązania nie związane z ogólnym ryzykiem prowadzenia działalności (np. rezerwy na przyszłą restrukturyzację jednostki).
4. Wykorzystanie rezerwy (np. na zapłatę odszkodowania w związku z zakończeniem postępowania sądowego).
5. Rozwiązanie niewykorzystanej części rezerwy na restrukturyzację.
Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Podatek PIT - część 2
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Zeznanie PIT-37 za 2022 r. można złożyć w terminie do:
30 kwietnia 2023 r. (niedziela)
2 maja 2023 r. (wtorek)
4 maja 2023 r. (czwartek)
29 kwietnia 2023 r. (sobota)
Następne
Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Podatnicy poszkodowani w powodzi zapłacą tegoroczne podatki w 2025 roku [projekt rozporządzenia Ministra Finansów]

W dniu 18 września 2024 r. opublikowano projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie przedłużenia niektórych terminów przewidzianych w przepisach prawa podatkowego w związku ze stanem klęski żywiołowej. Rozporządzenie to ma pomóc przedsiębiorcom poszkodowanym we wrześniu br. powodzią na obszarze części województwa dolnośląskiego, opolskiego oraz śląskiego - poprzez odroczenie terminów zapłaty podatków i zaliczek na podatki. 

Dyrektywę UE o adekwatnych wynagrodzeniach minimalnych trzeba wdrożyć w Polsce jeszcze w 2024 roku. Co się zmieni w płacy minimalnej? Od kiedy?

Do 15 listopada 2024 kraje członkowskie Unii Europejskiej zobowiązane są do implementacji do porządku krajowego, przepisów kolejnej dyrektywy. Mowa tu o dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2041 z dnia 19 października 2022 r. w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej, która wprowadza szereg regulacji dotyczących sposobu i częstotliwości określania przez Rząd minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Stawka 0% VAT do końca 2024 r. na darowizny towarów i usług dla powodzian. Konieczna pisemna umowa z OPP, JST, podmiotem leczniczym lub RARS

Minister Finansów wydał rozporządzenie, które wprowadza możliwość stosowania obniżonej do 0% stawki podatku VAT dla darowizn (przekazywanych już od 12 września 2024 r.) wszelkiego rodzaju towarów lub usług niezbędnych do wsparcia poszkodowanych w trwającej obecnie powodzi. Ale ta preferencyjna stawka VAT dotyczy wyłącznie darowizn realizowanych za pośrednictwem organizacji pożytku publicznego, jednostek samorządu terytorialnego, podmiotów leczniczych i Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych.

ZUS: można zapłacić składki z 2024 r. do 15 września 2025 r. bez odsetek. Trzeba złożyć oświadczenie o poszkodowaniu w powodzi

Przedsiębiorcy poszkodowani przez powódź mogą opłacić składki za okres od 1 sierpnia do 31 grudnia br. dopiero we wrześniu 2025 r., bez naliczania odsetek za zwłokę - poinformował we wtorek PAP rzecznik prasowy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Paweł Żebrowski.

REKLAMA

Pies w kosztach firmy. Fiskus zmienił zdanie, bo nie znalazł związku pomiędzy wydatkami a przychodem

Fiskus zmienił zdanie w sprawie kosztów firmowych dotyczących psa. Chodziło o możliwość zaliczenia w kosztach uzyskania przychodu wydatków na zakup i utrzymanie psa, który służył jako reklama promująca ofertę spółki.

Od 300 do 1200 zł miesięcznie składki będzie musiał zapłacić przedsiębiorca? Zryczałtowana składka zdrowotna być może stanie się faktem

Od 300 do 1200 zł miesięcznie składki będzie musiał zapłacić przedsiębiorca? zryczałtowana składka zdrowotna być może stanie się faktem. Konfederacja Lewiatan postuluje za obniżeniem składki zdrowotnej dla przedsiębiorców i uproszczenie sposobu jej opłacania poprzez wprowadzenie zryczałtowanych stawek

MF: od 1 października przez infolinię KAS podatnik dostanie indywidualną informację o swoich sprawach

Ministerstwo Finansów poinformowało, że od 1 października 2024 r. pracownicy urzędów skarbowych i Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) będą udzielać odpowiedzi na pytania podatników na jednej ogólnopolskiej infolinii KAS pod numerami: (+48) 22 330 03 30 – dla połączeń z telefonów komórkowych i 801 055 055 – dla połączeń z telefonów stacjonarnych. Tak jak do te pory podatnicy uzyskają pod tymi numerami ogólną informację podatkową i celną. Istotną nowością będzie możliwość uzyskania na tej infolinii informacji dotyczących indywidualnych spraw podatnika objętych tajemnicą skarbową po potwierdzeniu tożsamości kodem telePIN.

Doradca podatkowy w todze i z większymi kompetencjami. Od 2025 roku? Założenia nowelizacji

Minister Finansów chce zmienić szereg przepisów ustawy o doradztwie podatkowym. W dniu 16 września 2024 r. opublikowano założenia projektu nowelizacji, zgodnie z którymi m.in. doradcy podatkowi w sądzie mieliby nosić togi, tak jak inne zawody prawnicze (adwokaci, radcowie prawni, prokuratorzy). Rozszerzony ma zostać zakres spraw, w których doradcy podatkowi będą mogli wydawać opinie. Ponadto zmiany zajdą w zasadach egzaminu na doradcę podatkowego i w kompetencjach organów KIDP.

REKLAMA

Grecja sięga do kieszeni turystów! 20 euro podatku zapłaci każdy pasażer wysiadający na Mykonos i Santorini

Grecja wprowadza podatek dla turystów. Każdy pasażer wycieczkowca wysiadający na greckiej wyspie Mykonos i Santorini będzie musiał zapłacić podatek w wysokości 20 euro w szczytowym sezonie turystycznym. Tak ogłosiła minister turystyki Grecji Olga Kefalogianni. W innych portach opłata wyniesie 5 euro.

Minimalne wynagrodzenie zaczyna przewyższać możliwości firm. „4666 zł to obiektywnie wysoka płaca minimalna”

Wysoki i niekonsultowany z przedsiębiorcami – taki jest wzrost płacy minimalnej według członków Północnej Izby Gospodarczej w Szczecinie. – Po kaskadowych wzrostach płacy minimalnej liczyliśmy na zmianę standardów dyskusji o tym, jaka powinna ona być, kiedy rosnąć i jakie wartości są możliwe do agregacji przez przedsiębiorców. Obecnie wzrost znów będzie powodować, że sektory działające na niższych marżach jak np. usługi, handel czy turystyka będą zmuszone do podnoszenia cen lub optymalizacji w miejscach pracy. To zła wiadomość także dla samorządów, bo rozwarstwienie w siatce płac będzie nadal rosnąć – mówi Hanna Mojsiuk, prezes Północnej Izby Gospodarczej w Szczecinie. 

REKLAMA