Zlikwidowano większość intratnych ulg i odliczeń. Z części z nich można jednak nadal korzystać. Pojawiły się też nowe ulgi: sportowa, na nianie i innowacyjna. Ostatnia przeznaczona jest tylko dla przedsiębiorców.
Ulga odsetkowa to ostatnia ulga mieszkaniowa, z której ciągle mogą korzystać nowi podatnicy. Przepisy dające podstawę do odliczenia obowiązują w ustawie i nic nie wskazuje na to, żeby w najbliższym czasie miały zniknąć. Pozostałe ulgi mieszkaniowe to już przeszłość. Z odliczenia związanego z inwestowaniem we własne lokum (tzw. ulga mieszkaniowa, ulga remontowa, ulga na kasę mieszkaniową) mogą korzystać tylko ci, którzy w odpowiednim czasie poczynili wydatki (w przypadku kasy mieszkaniowej podpisali umowę), nabyli prawo do ulgi, a ich odliczenie nie znalazło pokrycia w podatku.
WAŻNE
Odliczeniu podlegają tylko kredyty zaciągnięte na zakup mieszkań i domów z rynku pierwotnego.
Ulga odsetkowa polega na tym, że podatnik może odliczyć wydatki poniesione na spłatę odsetek od kredytów i pożyczek zaciągniętych na określone inwestycje mieszkaniowe. Są to wydatki na spłatę odsetek od kredytów i pożyczek udzielonych na sfinansowanie jednej z czterech inwestycji mających na celu zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych. Są to inwestycje związane z:
• budową domu,
• wniesieniem wkładu budowlanego lub mieszkaniowego do spółdzielni mieszkaniowej na nabycie prawa do nowo budowanego domu lub mieszkania,
• zakupem nowo wybudowanego domu lub mieszkania w takim budynku od gminy albo od osoby, która wybudowała ten budynek w wykonywaniu działalności gospodarczej (np. deweloper),
• nadbudową lub rozbudową budynku na cele mieszkalne lub przebudową (przystosowaniem) budynku niemieszkalnego, jego części lub pomieszczenia niemieszkalnego na cele mieszkalne, w wyniku których powstanie samodzielne mieszkanie spełniające wymagania określone w przepisach prawa budowlanego.
Odliczenie odsetek stosuje się, jeżeli kredyt (pożyczka) został udzielony podatnikowi po dniu 1 stycznia 2002 r. Jest to istotne ograniczenie dla tych osób, które przed wejściem w życie przepisów pozwalających na korzystanie z ulgi miały już zaciągnięte kredyty mieszkaniowe.
Ponadto kredyt czy pożyczka musi być udzielony przez uprawniony podmiot. Oznacza to, że pieniądze muszą pochodzić z banku albo ze spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (tzw. SKOK). Odliczeniu nie będą podlegały odsetki od kredytów i pożyczek udzielonych przez nieprofesjonalistów (rodzinę znajomych, firmy niemające statusu banku czy SKOK). Planując korzystanie z ulgi należy pamiętać, żeby w umowie kredytu (pożyczki) znalazł się zapis o tym, że dotyczy on jednej z inwestycji wymienionych w ustawie.
Podatnik może skorzystać z ulgi tylko wtedy, gdy płaci podatki w Polsce, czyli podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, a także taki, którego inwestycja jest zlokalizowana w Polsce na terenie przeznaczonym pod budownictwo mieszkaniowe w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a w razie braku tego planu – określonym w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, wydanej na podstawie obowiązujących ustaw.
Podatnicy, którzy sami budują dom czy dokonują nadbudowy lub rozbudowy budynku na cele mieszkalne lub przebudowy (przystosowania) budynku niemieszkalnego, jego części lub pomieszczenia niemieszkalnego na cele mieszkalne, w wyniku których powstanie samodzielne mieszkanie spełniające wymagania określone w przepisach prawa budowlanego, muszą ją skończyć w ciągu 3 lat. Liczy się je od końca roku kalendarzowego, w którym zgodnie z prawem budowlanym uzyskano pozwolenie na budowę, nadbudowę itp., do momentu gdy zakończenie zostanie potwierdzone określonym w przepisach prawa budowlanego pozwoleniem na użytkowanie budynku mieszkalnego, a w razie braku obowiązku jego uzyskania – zawiadomieniem o zakończeniu budowy takiego budynku.
Nie dotyczy to mieszkań. W przypadku wniesienia wkładu budowlanego lub mieszkaniowego do spółdzielni mieszkaniowej na nabycie prawa do nowo budowanego domu lub mieszkania czy zakupu nowo wybudowanego domu lub mieszkania w takim budynku od gminy albo od osoby, która wybudowała ten budynek w wykonywaniu działalności gospodarczej (np. deweloper), limit trwania budowy nie obowiązuje. Inwestycja kończy się w chwili, gdy została zawarta umowa o ustanowieniu spółdzielczego własnościowego lub lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego albo umowa w formie aktu notarialnego o ustanowieniu odrębnej własności lokalu mieszkalnego, o przeniesieniu na podatnika własności budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego, której jedną ze stron jest podatnik.
W przypadku wszystkich jednak inwestycji ciągle zakończenie budowy musi nastąpić nie wcześniej niż w 2002 r.
LIMIT ULGI ODSETKOWEJ
Ustawodawca określił limit odliczenia do odsetek od tej części kredytu, która nie przekracza kwoty stanowiącej iloczyn 70 mkw. powierzchni użytkowej i wskaźnika przeliczeniowego 1 mkw. powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego, ustalonego do celów obliczenia premii gwarancyjnej. W 2006 roku kwota ta pozostała na tym samym poziomie co w 2005 roku i była równa 189 000 zł.
WAŻNE
Pierwszy raz odsetki można odliczyć dopiero w roku zakończenia inwestycji. W przypadku domów będzie to rok, w którym zakończono budowę zgodnie z wymogami prawa budowlanego. W przypadku mieszkań rok, w którym została zawarta umowa o ustanowieniu spółdzielczego własnościowego lub lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego albo umowa w formie aktu notarialnego o ustanowieniu odrębnej własności lokalu mieszkalnego.
Odliczeniu nie podlegają odsetki od części kredytu czy pożyczki wykorzystanych na nabycie gruntu lub prawa wieczystego użytkowania gruntu. W przypadku wykorzystania ich na inwestycję mieszkaniową oraz na nabycie gruntu albo prawa wieczystego użytkowania gruntu odliczeniu nie podlegają odsetki od części kredytu ustalonej w takiej proporcji, w jakiej pozostają wydatki na nabycie gruntu albo prawa wieczystego użytkowania gruntu w łącznych wydatkach.
Jest też dobra informacja dla podatników, którzy z uwagi na brak aktu notarialnego czy zakończenie budowy nie mogli skorzystać z ulgi już w rozliczeniu za 2005 rok. W ramach ulgi odsetkowej można odliczyć także odsetki zapłacone na jeden rok przed rokiem zakończenia inwestycji. Mogą one zostać odliczone od podstawy obliczenia podatku za rok podatkowy, w którym podatnik po raz pierwszy odlicza odsetki, razem z odsetkami za rok zakończenia inwestycji. Można również odliczyć je w roku podatkowym bezpośrednio następującym po roku, w którym podatnik po raz pierwszy odliczył odsetki. W tym przypadku odliczeniu podlega wyłącznie różnica między sumą odsetek przypadających do odliczenia a kwotą odsetek faktycznie odliczonych w roku, w którym podatnik dokonał pierwszego odliczenia.
Niestety, trzeba pamiętać, że z odliczenia nie można skorzystać, jeżeli podatnik lub jego małżonek – w okresie obowiązywania przepisów ustawy – dokonywał odliczeń od dochodu (przychodu) lub od podatku z tytułu poniesienia wydatków mieszkaniowych. Od zasady tej przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają żadnych wyjątków. Co więcej, dotyczy to zarówno okresu trwania związku małżeńskiego, jak i czasu sprzed małżeństwa. Oznacza to, że jeżeli osoba korzystająca z ulgi odsetkowej weźmie w 2006 roku ślub z osobą, która wcześniej korzystała ze starej ulgi mieszkaniowej, to ta pierwsza straci prawo do ulgi i to – jak podkreśla Ministerstwo Finansów – za cały rok podatkowy, w którym zawarto związek małżeński. Pamiętajmy, że z ulgi odsetkowej nie można skorzystać, jeżeli małżonek lub podatnik korzystał czy korzysta z odliczeń wydatków na:
• zakup gruntu lub odpłatne przeniesienie prawa wieczystego użytkowania gruntu pod budowę budynku mieszkalnego,
• budowę budynku mieszkalnego,
• wkład budowlany lub mieszkaniowy do spółdzielni mieszkaniowej,
• zakup nowo wybudowanego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego w takim budynku od gminy albo od osoby, która wybudowała ten budynek w wykonywaniu działalności gospodarczej,
• nadbudowę lub rozbudowę budynku na cele mieszkalne,
• przebudowę strychu, suszarni albo przystosowanie innego pomieszczenia na cele mieszkalne oraz wykończenie lokalu mieszkalnego w nowo wybudowanym budynku mieszkalnym, do dnia zasiedlenia tego lokalu,
• oszczędzanie w kasie mieszkaniowej.
Ponadto odliczane odsetki muszą być faktycznie zapłacone, a ich wysokość i termin zapłaty muszą być udokumentowane dowodem wystawionym przez podmiot udzielający kredytu czy pożyczki. Odsetki te nie powinny też zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub nie mogły zostać zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie (chyba że zwrócone odsetki zwiększyły podstawę obliczenia podatku), ani od przychodów na podstawie art. 11 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.
Ulga rehabilitacyjna
Ulga rehabilitacyjna pozwala na odliczenie wydatków poniesionych w roku podatkowym na cele rehabilitacyjne oraz związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych przez osobę niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne. Są dwie grupy wydatków – z limitem i bez. Do wydatków nielimitowanych należą:
• adaptacja i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
• przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności (UWAGA! Nie są to wydatki na nabycie pojazdu),
• zakup i naprawa indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności (UWAGA! Muszą to być sprzęty niezbędne w rehabilitacji, do tej grupy przede wszystkim nie należy sprzęt gospodarstwa domowego),
• zakup wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
• odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym,
• odpłatność za pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, za pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne,
• opieka pielęgniarska w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa,
• opłacenie tłumacza języka migowego,
• kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25 roku życia,
• odpłatny, konieczny przewóz na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne:
a) osoby niepełnosprawnej – karetką transportu sanitarnego,
b) osoby niepełnosprawnej, zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa, oraz dzieci niepełnosprawnych do lat 16 – również innymi środkami transportu niż karetką transportu sanitarnego,
• odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem:
a) na turnusie rehabilitacyjnym,
b) w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych,
c) na koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25 roku życia.
Do odliczeń ograniczonych limitem do 2280 zł zaliczono wydatki na:
• używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną zaliczoną do I lub II grupy inwalidztwa albo dzieci niepełnosprawne, które nie ukończyły 16 roku życia, dla potrzeb związanych z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne,
• opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa,
• utrzymanie przez osoby niewidome I lub II grupy inwalidztwa, psa przewodnika.
Ponadto odliczeniu podlegają wydatki na leki, jeżeli lekarz specjalista stwierdził, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki stale lub czasowo. W tym przypadku limit został ograniczony do wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł.
Odliczeń z tytułu wydatków poniesionych na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych mogą dokonywać zarówno podatnicy, którzy sami są osobami niepełnosprawnymi, jak i podatnicy, na których utrzymaniu są osoby niepełnosprawne. W tym ostatnim przypadku chodzi o osobę, która opiekuje się:
• współmałżonkiem,
• dzieckiem własnym czy przysposobionym,
• dzieckiem obcym przyjętym na wychowanie,
• pasierbem,
• rodzicem,
• teściem,
• rodzeństwem,
• ojczymem, macochą,
• zięciem, synową.
Dodatkowo osoba niepełnosprawna pozostająca na utrzymaniu podatnika w roku podatkowym nie może uzyskać dochodów większych niż 9120 zł.
Odliczeniu w ramach ulgi rehabilitacyjnej nie podlegają wydatki, które zostały sfinansowane (dofinansowane) ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych albo zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie. Jeżeli wydatki były częściowo sfinansowane (dofinansowane) z tych środków, odliczeniu podlega różnica pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą sfinansowaną (dofinansowaną) lub zwróconą w jakiejkolwiek formie.
GRUPY INWALIDZTWA
Osoby zaliczone do I grupy inwalidztwa – to osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono: całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji albo znaczny stopień niepełnosprawności. ź
Osoby zaliczone do II grupy inwalidztwa – to osoby, w stosunku do których na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono: całkowitą niezdolność do pracy albo umiarkowany stopień niepełnosprawności.
POTRZEBNE DOKUMENTY
Osoba, której dotyczy wydatek, musi posiadać:
• orzeczenie o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności, określonych w odrębnych przepisach,
• decyzję przyznającą rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną,
• orzeczenie o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia, wydane na podstawie odrębnych przepisów,
• orzeczenie o niepełnosprawności, wydane przez właściwy organ na podstawie odrębnych przepisów obowiązujących do dnia 31 sierpnia 1997 r.
Ulga na internet
W ramach ulgi internetowej można odliczyć od dochodu wydatki poniesione z tytułu użytkowania sieci internet w mieszkaniu czy domu będącym miejscem zamieszkania podatnika. Ulga jest limitowana do wysokości 760 zł. Podstawą odliczenia jest faktura na imię i nazwisko podatnika. Pamiętajmy, że są to tylko wydatki na użytkowanie internetu. Odliczeniu nie będzie podlegać opłata instalacyjna, wydatki na sprzęt komputerowy, modem czy naprawy.
Limit jest ograniczony kwotowo, ale jest indywidualny. Jeżeli jednak z internetu korzystają małżonkowie, to mogą dokonywać odliczenia każdy w ramach własnego limitu, ale do odliczenia na fakturze muszą znaleźć się dane męża i żony. Jeżeli za 2006 rok podatnik chce skorzystać z odliczenia dotyczącego internetu wraz ze współdomownikami, trzeba zadbać albo o odrębne faktury na imiona wszystkich podatników, albo zbiorczą fakturę wystawioną na wszystkich, którzy chcą skorzystać z ulgi.
WAŻNE
Jeżeli faktura jest wystawiana na inne usługi np. telefoniczne czy telewizji kablowej, kwota dotycząca usług internetowych może być podana netto. Podatnik może jednak odliczyć kwotę brutto za internet. W tym celu kwotę netto trzeba przemnożyć przez 122 proc. Otrzymany wynik można odliczyć w ramach ulgi.
Darowizna kościelna
Darowizny na działalność charytatywno-opiekuńczą kościelnych osób prawnych są wyłączone z podstawy opodatkowania darczyńców podatkiem dochodowym. Podatnik może o całą kwotę darowizny pomniejszyć dochód wykazany w zeznaniu rocznym. Pamiętajmy, że darowizny kościelne mogą być przekazywane tylko na działalność charytatywno-opiekuńczą, w odróżnieniu od darowizn limitowanych, których przeznaczenie to kult religijny.
Przy rozliczeniu za 2005 rok wystarczy pokwitowanie wystawione przez obdarowanego. W ciągu 2 lat od ufundowania darowizny podatnik musi postarać się o sprawozdanie z jej wydatkowania.
Od 1 stycznia 2006 r., chcąc odliczyć darowiznę kościelną, trzeba będzie posiadać dowód wpłaty na konto obdarowanego i wykazać dane obdarowanego w zeznaniu rocznym. W zeznaniu za 2006 rok podatnicy będą obowiązani wykazać kwotę przekazanej darowizny, kwotę dokonanego odliczenia oraz dane pozwalające na identyfikację obdarowanego, w szczególności jego nazwę i adres. Z ustawy jasno też wynika, że za darowizny kościelne nie uważa się wpłat, o które zmniejsza się podatek, tzw. 1 proc.
Darowizny z limitem
W przypadku darowizn limitowanych nie zmienia się nic. Nadal niezbędne jest, aby darowizna była przekazana na dwie kategorie celów. Pierwszą z nich są cele określone w ustawie o działalności pożytku publicznego, przekazane organizacjom pożytku publicznego, które je realizują. Drugim są cele kultu religijnego.
Limit odliczenia w 2006 roku się nie zmienił i wynosi do 6 proc. dochodu. Jest to limit łączny dla wszystkich darowizn przekazanych przez podatnika. Podatnik, który obdarował kilka organizacji pożytku publicznego i przekazał pieniądze na cele kultu religijnego, musi je zsumować i sprawdzić, czy nie przekraczają one kwoty odpowiadającej 6 proc. dochodu. Tylko gdy kwota darowizn jest mniejsza lub równa 6 proc. dochodu, można odliczyć całość.
Pamiętajmy, że od dawna odliczeniu nie podlegają już darowizny na rzecz osób fizycznych.
To samo wyłączenie dotyczy osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, prowadzących działalność gospodarczą polegającą na wytwarzaniu wyrobów przemysłu elektronicznego, paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5 proc., oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali, lub handlu tymi wyrobami. Takie darowizny nie będą podlegały odliczeniu.
Limitowane darowizny pieniężne musi potwierdzać dowód wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego. Tak jak w zeznaniu za 2005 również w zeznaniu za 2006 podatnik będzie miał obowiązek ujawnienia w załączniku PIT/O zeznania danych dotyczących darowizny. Trzeba w nim wykazać dokładne dane obdarowanego, zwłaszcza nazwę i adres. Znów będzie chodzić o kwotę przekazanej darowizny, kwotę dokonanego odliczenia oraz dane pozwalające na identyfikację obdarowanego, w szczególności jego nazwę i adres. Również za darowizny limitowane nie uważa się wpłat, o które zmniejsza się podatek, tzw. 1 proc.
Darowizny rzeczowe muszą być potwierdzone dokumentem, z którego wynika wartość darowizny, oraz oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu.
Ulga sportowa
Od 1 stycznia 2006 zaczęła obowiązywać tzw. ulga sportowa. Pozwala ona na odliczenie od podstawy opodatkowania wydatków poniesionych przez podatnika na działalność klubów sportowych mających osobowość prawną i licencję sportową, skupiających co najmniej 50 zawodników, w tym 30 juniorów. Limit ulgi to nie więcej niż 10 proc. dochodu. Ulga sportowa nie przewiduje konkretnego sposobu dokumentacji. W związku z tym należy uznać, że dowodem potwierdzającym prawo do ulgi będzie każdy dokument potwierdzający wydatek. Odliczeniu w ramach ulgi podlegają tylko wydatki na działalność klubów sportowych. Mogą to być zwłaszcza opłaty za zajęcia sportowe, basen, treningi, bilety na mecze. W ramach ulgi nie odliczymy jednak wydatków na sprzęt sportowy kupowany na potrzeby osobiste.
WAŻNE
Przepisy dotyczące ulgi sportowej zostały zaskarżone do Trybunału Konstytucyjnego.
Ulga na nianie
Kolejna nowa i kontrowersyjna ulga to tzw. ulga na nianie. Pozwala ona na odliczenie od podatku składek na ZUS opłacanych od pomocy domowych i niań. Prawo do odliczenia przysługuje jednak tylko osobie prowadzącej gospodarstwo domowe, która zgodnie z przepisami o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy zawarła umowę aktywizacyjną z osobą bezrobotną w celu wykonywania pracy zarobkowej w gospodarstwie domowym. Takiemu podatnikowi, który w związku z tym poniósł z tego tytułu wydatki z własnych środków na opłacenie składek na ubezpieczenia społeczne, przysługuje odliczenie od podatku. Niestety dopiero po każdym okresie 12 miesięcy nieprzerwanego trwania tej umowy.
To nie wszystkie warunki, jakimi obwarowana jest ulga. Odliczenie przysługuje pod warunkiem, że zawarta umowa aktywizacyjna została zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy, a fakt jej zawarcia został potwierdzony zaświadczeniem. Odliczeniu podlegają wydatki poniesione przez osobę prowadzącą gospodarstwo domowe z tytułu opłacenia z własnych środków składek na ubezpieczenia społeczne osoby zatrudnionej w ramach umowy aktywizacyjnej, określonych w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Odliczenia dokonuje się dopiero w zeznaniu, składanym za rok podatkowy, w którym upłynął okres trwania umowy aktywizacyjnej. Wydatki muszą być udokumentowane dowodami stwierdzającymi ich poniesienie i nie mogą być odliczone od podatku na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.
Ulga na nianie jest mało opłacalna i wiążą się z nią dodatkowe obowiązki. Przede wszystkim oprócz składek osoba zatrudniona będzie musiała zapłacić podatek. Ten ciężar zapewne poniesie pracodawca, a odliczeniu podlegają tylko składki i to tylko część zapłacona z kieszeni podatnika. Ponadto podatnik jako płatnik jest zobowiązany do obliczania i odprowadzania tego podatku co miesiąc i składania miesięcznych deklaracji, a w końcu do wystawienia rocznej informacji i przesłania jej osobie zatrudnionej oraz fiskusowi.
Ulga innowacyjna
Do ustawy została wprowadzona również ulga innowacyjna. Jest ona przeznaczona tylko dla przedsiębiorców. Obecnie pozwala ona na odliczenie od podstawy obliczenia podatku (opodatkowania) wydatków poniesionych przez podatnika na nabycie nowych technologii, do wysokości i na warunkach określonych w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw finansów publicznych, uwzględniającym Wytyczne w sprawie krajowej pomocy regionalnej (Dz.Urz. WE C 74 z 10 marca 1998 r. oraz Dz.Urz. WE C 258 z 9 września 2002 r.).
Prawo do odliczeń przysługuje podatnikowi uzyskującemu przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej. Kwota odliczeń nie może w roku podatkowym przekroczyć kwoty dochodu uzyskanego przez podatnika z tego źródła. Prawo do odliczeń nie przysługuje podatnikowi, jeżeli w roku podatkowym lub w roku poprzedzającym prowadził działalność na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie zezwolenia. Zgodnie z obowiązującymi przepisami podstawą ustalenia wielkości odliczenia jest kwota wydatków poniesionych przez podatnika na nabycie nowej technologii, uwzględnionych w wartości początkowej, w części, w jakiej została zapłacona podmiotowi uprawnionemu w roku podatkowym, w którym nową technologię wprowadzono do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych lub w roku następującym po tym roku, oraz w której nie została zwrócona podatnikowi w jakiejkolwiek formie.
Jeżeli podatnik dokona przedpłat (zadatków) na poczet tych wydatków w roku poprzedzającym rok, w którym wprowadził nową technologię do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, zostaną one uznane za poniesione w roku jej wprowadzenia do tej ewidencji.
Odliczenia podatnik dokona w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono wydatki. W sytuacji gdy podatnik osiąga za rok podatkowy stratę lub wielkość dochodu z pozarolniczej działalności podatnika jest niższa od kwoty przysługujących mu odliczeń, odliczenia odpowiednio w całej kwocie lub w pozostałej części dokonuje się w zeznaniach za kolejno następujące po sobie trzy lata podatkowe licząc od końca roku, w którym nową technologię wprowadzono do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami odliczenia związane z nabyciem nowej technologii nie mogą przekroczyć:
• 50 proc. kwoty dla podatnika będącego mikroprzedsiębiorcą, małym lub średnim przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej w roku, w którym nabył prawo do odliczenia,
• 30 proc. kwoty dla pozostałych podatników.
Podatnik może jednak utracić prawo do ulgi i będzie musiał ją zwrócić. Stanie się tak, jeżeli przed upływem trzech lat podatkowych licząc od końca roku podatkowego, w którym wprowadził nową technologię do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych:
• udzieli w jakiejkolwiek formie lub części innym podmiotom prawa do nowej technologii; nie dotyczy to przeniesienia prawa w wyniku przekształcenia formy prawnej oraz łączenia lub podziału dotychczasowych przedsiębiorców – dokonywanych na podstawie przepisów kodeksu spółek handlowych albo
• zostanie ogłoszona jego upadłość obejmująca likwidację majątku lub zostanie postawiony w stan likwidacji, albo
• otrzyma zwrot wydatków na tę technologię w jakiejkolwiek formie.
W tych przypadkach trzeba będzie w zeznaniu podatkowym składanym za rok, w którym wystąpiły te okoliczności, zwiększyć podstawę obliczenia podatku (opodatkowania) o kwotę dokonanych odliczeń, do których podatnik utracił prawo, a w razie poniesienia straty – do zmniejszenia podstawy o tę kwotę straty. A jeżeli otrzyma zwrot wydatków kwota odliczeń, do której podatnik utracił prawo, zostanie określona proporcjonalnie do udziału zwróconych wydatków w wartości początkowej nowej technologii.
Do odliczeń nie mają zastosowania wyłączenia z katalogu kosztów, o którym mowa w art. 23 ust. 1 pkt 45 ustawy o PIT.
Niestety, również ta nowa ulga nie jest doskonała. Obecnie korzystanie z niej jest praktycznie niemożliwe. W Sejmie trwają jednak prace nad zmianą przepisów w taki sposób, żeby umożliwić i ułatwić korzystanie z ulgi. Brak rozporządzenia, które obecnie uniemożliwia korzystanie z ulgi, jest zamierzone. Zdaniem projektodawcy zmian, ma zabezpieczyć podatników przed koniecznością oddania ewentualnego odliczenia wraz z odsetkami w związku z bezprawnym korzystaniem z ulgi
NOWE TECHNOLOGIE
Za nowe technologie uważa się wiedzę technologiczną w postaci wartości niematerialnych i prawnych, w szczególności wyniki badań i prac rozwojowych, nabytą przez podatnika od jednostek naukowych w rozumieniu prawa kraju rejestracji, która umożliwia wytwarzanie nowych lub udoskonalonych wyrobów lub usług i która nie jest stosowana na świecie przez okres dłuższy niż 5 lat, co potwierdza opinia niezależnej jednostki naukowej w rozumieniu ustawy z dnia 8 października 2004 r. o zasadach finansowania nauki (Dz.U. nr 238, poz. 2390 i nr 273, poz. 2703 oraz Dz.U. z 2005 r. nr 85, poz. 727).
Aleksandra Tarka
Gazeta Prawna Nr 58/2006 [Dodatek: Niezbędnik dla kięgowych] z dnia 2006-03-22
Nie
Zgodnie z ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy wykluczone jest zawarcie umowy aktywizacyjnej między osobami pozostającymi ze sobą w stosunku pokrewieństwa do drugiego stopnia lub powinowactwa do drugiego stopnia. Pokrewieństwo to wzajemny stosunek łączący osoby pochodzące od wspólnego przodka. Z kolei o powinowactwie mówimy w przypadku stosunku łączącego małżonka z krewnymi współmałżonka. Matka i córka są krewnymi w linii prostej pierwszego stopnia. Siostry są natomiast względem siebie krewnymi drugiego stopnia w linii bocznej. W związku z tym siostra matki jest krewną trzeciego stopnia dla swojej siostrzenicy. W takiej sytuacji nie ma obawy o utratę prawa do ulgi.
Gazeta Prawna 60/2006 [Dodatek: Prawo i Życie] z dnia 24-03-2006
RADA
Osoby fizyczne i prawne mogą odliczyć od dochodu przed opodatkowaniem wydatki, w wysokości nieprzekraczającej 10% dochodu, poniesione na działalność klubów sportowych. Klub musi mieć osobowość prawną i licencję sportową oraz skupiać co najmniej 50 zawodników, w tym 30 juniorów. Szczegóły w uzasadnieniu.
UZASADNIENIE
Nowe, identyczne przepisy ustaw o obu podatkach dochodowych, regulujące omawiane odliczenie, są krótkie i zwięzłe. Nie oznacza to jednak, że są jasne i jednoznaczne. Przepisom tym zarzuca się właśnie zbytnią lakoniczność. Mimo ich wejścia w życie 1 stycznia 2006 r. doczekały się już obszernych wyjaśnień Ministra Finansów i wniosku Prokuratora Generalnego do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie sprzeczności trybu ich wprowadzenia z Konstytucją.
Odliczeniu podlegają wydatki na działalność klubów sportowych
Ustawa z 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej definiuje klub sportowy jako podstawową jednostkę organizacyjną realizującą cele i zadania w zakresie kultury fizycznej. Głównym celem kultury fizycznej jest dbałość o prawidłowy rozwój psychofizyczny i zdrowie wszystkich obywateli. Sport natomiast to forma aktywności człowieka, mająca na celu doskonalenie jego sił psychofizycznych, indywidualnie lub zbiorowo, według reguł umownych. Klub sportowy może działać jako osoba prawna utworzona na podstawie odrębnych przepisów albo jako osoba fizyczna będąca przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej.
Minister Finansów w piśmie z 9 stycznia 2006 r. (znak PB-3/MD-8213-318/2005-43/2006) stwierdza, że wydatkami uprawniającymi do ulgi są (…) pieniądze (...) przekazane na realizowane cele statutowe w ramach prowadzonej działalności przez klub sportowy.
WARTO ZAPAMIĘTAĆ
W odróżnieniu od darowizn „wydatki” to również zapłata za ekwiwalentne świadczenie ze strony klubu (np. prawo używania obiektów i sprzętu klubowego). Ważne jest, by świadczenie to realizowało cele statutowe klubu.
Zdaniem Ministra Finansów (…) wydatki na „działalność klubów sportowych” powinny być bezpośrednio związane z realizowanymi zadaniami w ramach prowadzonej działalności przez klub sportowy, mającymi na celu m.in. działania na rzecz rozwoju psychofizycznego i sprawności fizycznej oraz zdrowia człowieka, a nie cele zarobkowe klubów sportowych.
Ustawodawca nie zastrzegł jednocześnie, że możliwość odliczenia dotyczy tylko wydatków poniesionych i dochodów osiągniętych od wejścia w życie przedmiotowych przepisów.
Klub musi mieć osobowość prawną, licencję sportową i co najmniej 50 zawodników, w tym 30 juniorów.
Wydatki uprawniające do odliczenia mogą być realizowane wyłącznie na rzecz klubów mających osobowość prawną (nie mogą to być więc osoby fizyczne, które również mogą prowadzić klub) i licencję sportową oraz skupiających co najmniej 50 zawodników, w tym 30 juniorów.
Zgodnie z ustawą z 29 lipca 2005 r. o sporcie kwalifikowanym uczestnictwo klubu sportowego w sporcie kwalifikowanym w danej dyscyplinie sportu wymaga posiadania przez ten klub licencji. Licencję przyznaje właściwy dla danej dyscypliny polski związek sportowy. Warunki i tryb przyznawania i pozbawiania licencji są określane w regulaminach właściwego polskiego związku sportowego.
Zawodnikiem zrzeszonym w klubie sportowym jest osoba uprawiająca określoną dyscyplinę sportu i posiadająca licencję zawodnika uprawniającą do uczestnictwa we współzawodnictwie sportowym, która spełnia jeden z warunków:
• jest członkiem klubu sportowego,
• jest związana z klubem sportowym umową,
• prowadzi osobiście lub wspólnie z innymi osobami klub sportowy.
Obowiązujące przepisy nie definiują wprost pojęcia „junior”. Zgodnie z informacjami uzyskanymi w Departamencie Sportu Młodzieżowego Ministerstwa Sportu i w Polskiej Federacji Sportu Młodzieżowego każda międzynarodowa federacja danej dyscypliny sportu (a za nimi krajowe związki sportowe) w swoich regulaminach współzawodnictwa sportowego określa odrębnie seniorskie i juniorskie kategorie wiekowe zawodników. Juniorami są na ogół zawodnicy mający nie więcej niż 16–18 lat. Pamiętać jednocześnie należy, że zgodnie z ustawą o kulturze fizycznej niepełnoletni zawodnicy mogą uprawiać daną dyscyplinę sportu za zgodą swoich przedstawicieli ustawowych.
Liczebność zawodników i juniorów klubu uprawniająca do ulgi powinna występować co najmniej w momencie poniesienia wydatku.
Odliczyć można nie więcej niż 10% dochodu.
Strata podatkowa wyklucza możliwość skorzystania z ulgi. Minister Finansów w cytowanym już piśmie formułuje tezę, że (…) jeżeli podatnik chciałby skorzystać z odliczenia wydatków na rzecz niektórych klubów sportowych, to nie może zaliczyć tych wydatków do kosztów podatkowych. Ma to szczególne znaczenie dla sponsorów klubowych.
Minister Finansów podkreśla również, że podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych mają prawo korzystać z odliczenia wydatków na działalność klubów sportowych już w trakcie roku podatkowego (w formularzu CIT-2/O znajduje się odrębna poz. 27 do realizacji tego odliczenia). Natomiast podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych mogą z ulgi skorzystać jedynie w zeznaniu rocznym.
Dokumentowanie wydatków
Przepisy regulujące omawianą ulgę nie przewidują szczególnych form dokumentowania poniesionych wydatków. Trzeba jednak pamiętać, że ciężar udowodnienia okoliczności uprawniających do ulgi będzie spoczywał na podatniku. Warto więc zgromadzić pisemne dowody potwierdzające:
• fakt i wysokość poniesienia wydatku oraz jego tytuł prawny (dowodami mogą być kopie przelewów, wyciągi bankowe, pokwitowania wpłat, umowy itp.),
• osobowość prawną, fakt posiadania licencji i odpowiedniej liczby zawodników przez klub (dowodami mogą być np. odpisy z KRS, kserokopie licencji, karty zawodnicze, oświadczenia klubu o spełnianiu przedmiotowych wymogów).
Klub powinien udokumentować, ilu zrzesza zawodników, z podziałem na seniorów i juniorów. Wydaje się, że warto odebrać od klubu pisemne poświadczenie tego faktu z jednoczesnym przyjęciem przez klub odpowiedzialności za skutki podania nieprawdziwych danych.
Trzeba też zauważyć, że przepisy wprowadzające przedmiotowe odliczenie zostały przez Prokuratora Generalnego zaskarżone do Trybunału Konstytucyjnego we wniosku z 28 września 2005 r. (sygn. K 40/05) m.in. ze względu na to, że zostały dodane w trybie poprawki Senatu do ustawy z 29 lipca 2005 r. o sporcie kwalifikowanym. Trybunał Konstytucyjny na ogół konsekwentnie odmawia Senatowi prawa wykraczania w swych poprawkach poza zakres przedmiotowy ustawy uchwalonej przez Sejm. Możliwe jest więc uznanie przez Trybunał tych przepisów za niekonstytucyjne. Niemniej wydatki ponoszone na działalność klubów sportowych do czasu ewentualnego uchylenia tej ulgi będą, co do zasady, uprawniały do odliczenia.
Biuletyn Podatków Dochodowych 2/2006 z dnia 01-02-2006
NIE. Z przedstawionych w liście informacji wynika, że wszystkie faktury VAT są wystawione na nazwisko wynajmującego. W związku z tym nie może pan odliczać wydatków nimi udokumentowanych, nawet jeśli dotyczą użytkowania internetu w mieszkaniu, w którym pan stale zamieszkuje i to pan uiszcza opłaty z nich wynikające.
Jeden z warunków korzystania z tzw. ulgi internetowej przez podatników podatku dochodowego od osób fizycznych dotyczy poniesienia przez podatnika wydatku z tytułu użytkowania sieci internet w lokalu (budynku) będącym jego miejscem zamieszkania. Poza tym istotne jest udokumentowanie przedmiotowego wydatku fakturą w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług, a co za tym idzie posiadanie przez podatnika zapłaconej faktury VAT z widniejącym na niej jego imieniem i nazwiskiem (jako nabywcy usługi). Nie ma żadnych wyjątków od tych zasad. Jeżeli z ulgi internetowej chciałby skorzystać najemca, to na fakturze VAT dokumentującej poniesienie wydatku z tytułu korzystania z internetu powinno być jego nazwisko. A tak z pewnością nie będzie w sytuacji, gdy to wynajmujący jest stroną umowy z TP S.A. W każdym razie brak faktury wystawionej na pana nazwisko uniemożliwia panu dokonywanie odliczeń w ramach ulgi internetowej. Nie ma przy tym znaczenia, że to pan faktycznie ponosi wydatki na opłaty za użytkowanie internetu.