Strona główna » Księgowość » Poradniki » Jak rozpocząć prowadzenie księgi podatkowej

Jak rozpocząć prowadzenie księgi podatkowej

27 września 2006, 00:00

REKLAMA

Podatnicy zobowiązani prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów będą na podstawie zapisów w księdze ustalać dochód, podstawę opodatkowania, wysokość należnego podatku. Jednak, aby księgę zacząć prowadzić, trzeba się do tego odpowiednio przygotować.

SPIS TREŚCI

Prowadzenie ksiąg

PORADY PRAWNE

Czy jest zwolnienie z prowadzenia księgi
Czy błędy zawsze skutkują nierzetelnością
Czy można karać za nieprawidłowości

AKTY PRAWNE

Ustawy i rozporządzenia

Podmioty zobowiązane do prowadzenia pkpir

Osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, wykonujące działalność gospodarczą są zobowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów albo księgi rachunkowe, w sposób zapewniający ustalenie dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, w tym za okres sprawozdawczy, a także uwzględniać w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacje niezbędne do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych.

Obowiązek prowadzenia księgi dotyczy również osób: wykonujących działalność na podstawie umów agencyjnych i umów na warunkach zlecenia, zawartych na podstawie odrębnych przepisów; prowadzących działy specjalne produkcji rolnej, jeżeli osoby te zgłosiły zamiar prowadzenia tych ksiąg, oraz duchownych, które zrzekły się opłacania zryczałtowanego podatku dochodowego.

Inne ewidencje

Rozpoczynając działalność gospodarczą na podstawie księgi podatkowej trzeba mieć świadomość, że nie będzie to jedyna ewidencja, jaką trzeba prowadzić.

Zgodnie z rozporządzeniem ministra finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. nr 152, poz. 1475 z późn. zm.) osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie zobowiązane do prowadzenia księgi prowadzą, po pierwsze, ewidencję środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych zgodnie z art. 22n ust. 2-6 ustawy o PIT, po drugie, ewidencję wyposażenia. Ewidencją wyposażenia obejmuje się wyposażenie, którego wartość początkowa przekracza 1500 zł.

Ponadto podatnicy wypłacający pracownikom należności ze stosunku pracy są zobowiązani prowadzić indywidualne (imienne) karty przychodów pracowników.

Pisemne zawiadomienie

Podatnicy, którzy rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej albo w poprzednim roku podatkowym korzystali ze zryczałtowanego opodatkowania podatkiem dochodowym lub prowadzili księgi rachunkowe, mają obowiązek zawiadomić w formie pisemnej naczelnika urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania podatnika o prowadzeniu księgi w terminie 20 dni od dnia jej założenia. Jeżeli działalność jest prowadzona w formie spółki cywilnej osób fizycznych, spółki jawnej lub spółki partnerskiej, zawiadomienie o prowadzeniu księgi muszą złożyć wszyscy wspólnicy do naczelnika urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania każdego nich.

Zakres działalności

Przed rozpoczęciem prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów należy ustalić, czy księga ma być prowadzona przez osoby fizyczne czy dla spółki osób fizycznych. Jeżeli księga jest prowadzona dla osoby fizycznej, to wówczas opodatkowane będzie 100 proc. dochodu, jaki został obliczony na podstawie zapisów dokonanych w księdze. Gdy księga będzie prowadzona dla spółki osób fizycznych, należy ustalony na podstawie zapisów w księdze dochód podzielić stawką procentową wynikającą z umowy spółki (ustalony dla każdego wspólnika procent udziału w zyskach i stratach spółki). Ponadto przy każdorazowej zmianie procentu udziału wspólnika w zyskach i stratach spółki podatnicy mają zawsze obowiązek zawiadomić o tym fakcie właściwych dla miejsca zamieszkania wspólników naczelników urzędów skarbowych.

Poza tym przed rozpoczęciem prowadzenia księgi należy ustalić, czy prowadzone przedsiębiorstwo będzie jednozakładowe czy wielozakładowe. W przypadku prowadzenia przedsiębiorstwa wielozakładowego księgi muszą znajdować się w każdym zakładzie. Istnieje możliwość prowadzenia jednej księgi w miejscu wskazanym jako siedziba, pod warunkiem że w poszczególnych zakładach będzie prowadzona co najmniej ewidencja sprzedaży i ewentualne dodatkowe ewidencje.

Remanent na początek

Pierwszą czynnością, jaką należy dokonać rozpoczynając prowadzenie księgi, jest sporządzenie i wpisanie do niej remanentu. Jeżeli przed zaprowadzeniem księgi podatnik posiada zakupione towary handlowe lub materiały wykorzystywane do świadczenia usług i chce je wykorzystać w prowadzonej działalności, może tego dokonać tylko przez spisanie ich, czyli dokonanie spisu towarów z natury. Taki spis podatnik musi wpisać do księgi na samym początku. Kwota spisu powinna być wyraźnie oznaczona w księdze, gdyż jej wysokość będzie mieć znaczenie przy ustalaniu zarówno zaliczek na PIT, jak i podatku dochodowego za cały rok podatkowy. Zapisanej w księdze kwoty spisu z natury nie dodaje się do zaewidencjonowanych bieżących zakupów towarów handlowych, materiałów do produkcji czy świadczenia usług.

Jeżeli podatnik rozpoczynający prowadzenie księgi nie ma żadnych towarów, musi wpisać kwotę wartości spisów towarów równą zero, tzw. remanent zerowy. W przypadku gdy podatnik posiada niewiele towarów może wykonać spis z natury towarów, tzw. remanent początkowy, bezpośrednio na kartach księgi. Jednak jeśli towarów jest więcej, spis należy sporządzić na oddzielnych kartach, a do księgi wpisać kwotę, jaka wyjdzie z podsumowania.

Ewa Matyszewska

Gazeta Prawna Nr 186/2006 [Dodatek: Tygodnik Podatkowy] z dnia 2006-09-25

TAK. Jednak taka możliwość będzie przysługiwała nie w każdym przypadku. Ponadto podatnik musi poprosić o to naczelnika urzędu. Zgodnie z obowiązującymi przepisami w przypadkach uzasadnionych szczególnymi okolicznościami, zwłaszcza takimi jak: rodzaj i rozmiar wykonywanej działalności, wiek oraz stan zdrowia, naczelnik urzędu skarbowego na wniosek podatnika może zwolnić go od obowiązku prowadzenia księgi, jak również od poszczególnych czynności z zakresu prowadzenia księgi. Wniosek musi być złożony co najmniej na 30 dni przed rozpoczęciem miesiąca, od którego zwolnienie miałoby być zastosowane, a w razie rozpoczęcia wykonywania działalności lub powstania obowiązku prowadzenia księgi w ciągu roku podatkowego – w terminie 14 dni od dnia rozpoczęcia tej działalności lub powstania obowiązku prowadzenia księgi.

NIE. Zależy to jednak od konkretnych okoliczności. Księgę uznaje się za rzetelną również, gdy: niewpisane lub błędnie wpisane kwoty przychodu nie przekraczają łącznie 0,5 proc. przychodu wykazanego w księdze za dany rok podatkowy lub przychodu wykazanego w roku podatkowym do dnia, w którym naczelnik urzędu skarbowego lub organ kontroli skarbowej stwierdził te błędy, lub brak właściwych zapisów jest związany z nieszczęśliwym wypadkiem lub zdarzeniem losowym, które uniemożliwiło prowadzenie księgi. Rzetelną będzie nadal, gdy błędy spowodowały podwyższenie kwoty podstawy opodatkowania, z wyjątkiem błędów polegających na niewykazaniu lub zaniżeniu kosztów zakupu materiałów podstawowych, towarów handlowych oraz kosztów robocizny. Podobnie będzie, gdy podatnik uzupełnił zapisy lub dokonał korekty błędnych zapisów w księdze przed rozpoczęciem kontroli lub błędne zapisy są skutkiem oczywistej omyłki, a podatnik posiada na to odpowiednie dowody księgowe.

TAK. Kto nierzetelnie prowadzi księgę, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe. Tej ostatniej karze podlega również taki podatnik, który wadliwie prowadzi księgę. Jedna stawka dzienna nie może być niższa od 1/30 części minimalnego wynagrodzenia. Nie może też przekraczać jej czterystukrotności. Rozpiętość stawki dziennej kształtuje się od 29,97 zł do 11 988 zł.

Gdy ktoś wbrew obowiązkowi nie prowadzi księgi, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych. Taka kara może zostać nałożona również, gdy wbrew obowiązkowi nie przechowuje się księgi w miejscu wykonywania działalności lub w miejscu wskazanym jako jego siedziba, przedstawicielstwo lub oddział, a jeżeli prowadzenie księgi zostało zlecone biuru rachunkowemu lub innemu podmiotowi – w miejscu określonym w umowie z biurem rachunkowym lub w miejscu wskazanym przez kierownika jednostki.

- ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.)

- rozporządzenie ministra finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. nr 152, poz. 1475 z późn. zm.)

Zapisz się na newsletter

Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.