Czy podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT UE może dokonywać dostaw i nabyć wewnątrzwspólnotowych

Rejestracja podatników na potrzeby prowadzenia transakcji wewnątrzwspólnotowych jest o tyle istotna, że od posiadania numeru NIP UE uzależnione jest realizowanie określonych uprawnień przewidzianych dla podatników. Wskazanie kontrahentowi numeru identyfikacyjnego VAT UE decyduje, że w transakcji rozpoznaje on po drugiej stronie podatnika, a nie osobę prywatną. Ma to również wpływ na zasady opodatkowania tej transakcji.

Zgodnie z zasadą określoną w art. 97 ustawy o VAT obowiązek rejestracji na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych dotyczy podatników prowadzących działalność gospodarczą jako podatnicy VAT czynni i którzy mają zamiar dokonywać wewnątrzwspólnotowych dostaw lub nabyć.

Obowiązek ten łączy się z tym, że podatnik, który ma zamiar dokonywać wewnątrzwspólnotowych transakcji, musi zarejestrować się w tym zakresie, składając zgłoszenie rejestracyjne VAT-R z załącznikiem VAT-R UE do naczelnika właściwego urzędu skarbowego, przed dniem dokonania pierwszej wewnątrzwspólnotowej dostawy lub wewnątrzwspólnotowego nabycia.

Z pytania Czytelnika wynika, iż dokonał on zgłoszenia rejestracyjnego, czyli dopełnił obowiązku rejestracji, i na potwierdzenie tej czynności otrzymał decyzję naczelnika urzędu skarbowego (VAT-5 UE), nadającą mu unijny numer NIP, którym podatnik ma obowiązek posługiwać się w obrocie wewnątrzunijnym. Jednak podatnik dokonując zgłoszenia zakreślił punkt dotyczący tylko nabyć wewnątrzwspólnotowych, czyli nie zgłosił, że zamierza dokonywać również dostaw wewnątrzwspólnotowych. W takiej sytuacji jest on zobowiązany do złożenia aktualizacji zgłoszenia rejestracyjnego przed dniem dokonania pierwszej transakcji dostawy wewnątrzwspólnotowej. Jeśli tego nie uczyni, nie ma prawa do stosowania stawki 0%, nawet wówczas gdy spełni inne wymagane ustawą warunki.

Spółka X z Poznania dokonała sprzedaży na rzecz kontrahenta z Niemiec, w listopadzie 2004 r., natomiast rejestracji jako podatnik VAT UE z tytułu wewnątrzwspólnotowych dostaw dokonała w grudniu 2004 r. Niestety, z uwagi na brak rejestracji w zakresie dostaw wewnątrzwspólnotowych nie miała prawa do zastosowania stawki 0% do tej transakcji i zmuszona była opodatkować sprzedaż jako krajową, z zastosowaniem stawki 22% obowiązującej w kraju.

Wielu podatników interpretuje fakt otrzymania decyzji nadającej im unijny numer NIP jako możliwość dokonywania ogólnie transakcji wewnątrzunijnych, czyli dostaw i nabyć, pomimo że w zgłoszeniu zakreślali tylko punkt dotyczący nabyć.

Jest to mylna interpretacja. Przede wszystkim naczelnik urzędu skarbowego, dokonując rejestracji podatnika, wprowadza jednocześnie jego dane rejestracyjne do systemu VIES, czyli bazy biura wymiany informacji o VAT. Do systemu tego zostanie zatem wprowadzone, że podatnik został zarejestrowany do celów dokonywania nabyć wewnątrzwspólnotowych.

Ponadto podatnicy VAT UE, którzy dokonują wewnątrzwspólnotowego nabycia lub wewnątrzwspólnotowej dostawy, są obowiązani składać w urzędzie skarbowym informacje podsumowujące o dokonanych wewnątrzwspólnotowych dostawach lub nabyciach. Informacje te powinni składać za okresy kwartalne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po kwartale, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu tych transakcji.

Tego rodzaju informacje są również wprowadzane do bazy VIES. W sytuacji gdy podatnik nie dokonał rejestracji w zakresie wewnątrzwspólnotowej dostawy, a wykazał taką w informacji podsumowującej, system nie przyjmie tej informacji, ponieważ nie będzie zawierał danych na temat tej rejestracji. Również Pana kontrahent, jeżeli wystąpi z wnioskiem o potwierdzenie Pana statusu jako podatnika VAT UE, uzyska informację, że nie jest Pan zarejestrowany do celów dokonywania dostaw wewnątrzwspólnotowych. Taką informację zawiera bowiem system VIES.

Dlatego tak istotne jest, aby podatnik, który chce dokonywać dostaw wewnątrzwspólnotowych, zarejestrowany w zakresie nabyć wewnątrzwspólnotowych, zaktualizował zgłoszenie przed dniem pierwszej dostawy (art. 97 ust. 12).

Magdalena Jabłecka

specjalista w zakresie podatku VAT