Rozliczanie kosztów i przychodów działalności produkcyjnej

Na kontach działalności podstawowej w zespole 5 ewidencjonuje się koszty wytworzenia wyrobów.

• koszty bezpośrednie przeniesione z kont zespołu 4 w korespondencji z kontem „Rozliczenie kosztów” lub księgowane bezpośrednio na tym koncie, jeśli jednostka nie prowadzi kont zespołu 4,

• odpisy kosztów rozliczanych w czasie,

• koszty wydziałowe,

• koszty zużycia półfabrykatów pochodzących bezpośrednio z produkcji,

• ujawnione nadwyżki produkcji w toku.

Przy produkcji wyrobów sporządza się odpowiednią kalkulację poniesionych kosztów. Kalkulacją mogą być obejmowane poszczególne rodzaje wyrobów lub ich grupy. Spośród stosowanych metod kalkulacji najczęściej w praktyce stosowana jest kalkulacja podziałowa lub doliczeniowa.

Kalkulacja podziałowa polega na tym, że koszty produkcji wyrobów dzieli się przez ich ilość i otrzymuje się w ten sposób ich koszty jednostkowe. Metodę tę stosuje się, gdy jest wytwarzany jeden rodzaj produktu lub produkty są do siebie podobne, a więc przy produkcji masowej lub wielkoseryjnej.

Przy kalkulacji doliczeniowej koszty bezpośrednie nalicza się na podstawie dowodów źródłowych do przedmiotów kalkulacyjnych, natomiast koszty pośrednie dolicza się do kosztów bezpośrednich za pomocą określonych kluczy, np. udziału robocizny bezpośredniej z narzutami lub materiałów bezpośrednich z narzutami.

• robociznę bezpośrednią z narzutami, po pomniejszeniu o wartość odpadów użytkowych z produkcji, przekazanych do magazynu,

• materiały bezpośrednie z narzutami kosztów zakupu i odchyleń od cen ewidencyjnych,

• inne koszty bezpośrednie, np. koszty obcej obróbki produkcyjnej,

• koszty wydziałowe.

Wartość produkcji niezakończonej ustala się w wysokości kosztów wytworzenia, która powinna być potwierdzona inwentaryzacją na ostatni dzień każdego roku obrotowego. Możliwe jest zaniechanie wyceny produkcji w toku, jeśli nie powoduje to zniekształcenia stanu aktywów i wyniku finansowego jednostki.

Przy produkcji wyrobów powstają braki naprawialne i nienaprawialne. Koszty braków nienaprawialnych zwiększają koszty produkcji wyrobów.

W przypadku rozliczania kosztów produkcji według rzeczywistych kosztów produkcji oraz kosztów planowanych zastosowanie ma konto „Rozliczenie kosztów produkcji”. Na równi z wyrobami gotowymi traktuje się półfabrykaty własnej produkcji, dla których prowadzona jest ewidencja ilościowo-wartościowa.