Jak rozliczyć usługi turystyki świadczone na terytorium Wspólnoty

Usługi turystyki zostały objęte w podatku od towarów i usług szczególną procedurą ich opodatkowania określoną w art. 119 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Za podstawę opodatkowania tych usług ustawa przyjmuje marżę pomniejszoną o kwotę podatku.

Marżą jest różnica między kwotą należności, którą ma zapłacić nabywca usługi, a ceną nabycia przez podatnika towarów i usług od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty.

Za „usługi dla bezpośredniej korzyści turysty” uważa się te, które stanowią składnik świadczonej usługi turystyki, w szczególności: transport, zakwaterowanie, wyżywienie, ubezpieczenie.

Stosowanie procedury uproszczonej ma zastosowanie przy świadczeniu usług zarówno dla podatników VAT, jak i podmiotów gospodarczych lub indywidualnych turystów. Nie ma zatem znaczenia, kto jest nabywcą usługi. Zasadnicze znaczenie dla stosowania tej procedury mają natomiast następujące warunki, które muszą być spełnione jednocześnie przez świadczącego usługę:

• posiada siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium kraju,

• przy świadczeniu usługi działa na rzecz jej nabywcy we własnym imieniu i na własny rachunek,

• nabywa towary i usługi od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty,

• prowadzi ewidencję, z której wynikają kwoty wydatkowane na nabycie towarów i usług od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty, oraz posiada dokumenty, z których te kwoty wynikają.

Przy opodatkowaniu usług turystycznych na podstawie marży istotne znaczenie ma to, aby podatnik je świadczący miał siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium Polski i działał na rzecz nabywcy usługi we własnym imieniu i na własny rachunek. Koniecznym warunkiem jest również, aby przy wykonywaniu usługi turystyki podatnik nabywał towary i usługi od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty. Jest on zobowiązany do prowadzenia ewidencji, z której muszą wynikać kwoty wydatkowane na nabycie towarów i usług od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty. Musi również posiadać dokumenty, z których wynikać będą te kwoty.

Brak wymaganej ewidencji może skutkować naliczeniem przez organy podatkowe podatku należnego od całej wartości usługi, a nie wyłącznie od marży. Przy stosowaniu uproszczonej procedury nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwoty podatku naliczonego od towarów i usług nabytych dla bezpośredniej korzyści turysty. Dla opodatkowania usług turystyki przewidziana jest podstawowa stawka opodatkowania w wysokości 22%. Stawka 0% może wystąpić wyłącznie wtedy, gdy usługi nabywane od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty są świadczone poza terytorium Wspólnoty. Wówczas w tej części podlegają one opodatkowaniu stawką 0%.

Dla usług turystyki opodatkowanych według marży obowiązek podatkowy powstanie z chwilą ustalenia marży, nie później jednak niż 15. dnia od dnia wykonania usługi (§ 3 rozporządzenia Ministra Finansów z 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług).

Jeżeli przy świadczeniu usługi turystyki biuro podróży, oprócz usług nabywanych od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty, część usług wykonuje we własnym zakresie, tzn. świadczy je bezpośrednio jako usługi własne, np. zapewnia opiekę pilota będącego pracownikiem biura – należy odrębnie ustalić podstawę opodatkowania dla usług własnych i odrębnie dla usług nabytych od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty.

Przy określaniu usług własnych za podstawę opodatkowania należy przyjąć obrót, czyli kwotę należną z tytułu sprzedaży pomniejszoną o kwotę podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Opodatkowanie „marży” będzie miało zastosowanie wyłącznie do tej części należności, która dotyczy usług nabytych od innych podatników.

W przypadku świadczenia usług własnych miejsce opodatkowania i stawkę ich opodatkowania należy ustalić na podstawie art. 27 ustawy w zależności od rodzaju świadczonej usługi.

W przedstawionym pytaniu biuro podróży używa sformułowania „sprzedaje usługę turystyczną”, co nie do końca jest jasne. Czy sprzedaż ta oznacza, że biuro świadczy ją we własnym imieniu i na własny rachunek, czy też ma miejsce sprzedaż tej usługi na zasadzie pośrednictwa? Jeżeli ma miejsce druga sytuacja, tj. biuro tylko pośredniczy w sprzedaży usługi, to nie będzie miała zastosowania szczególna procedura rozliczenia podatku. W odniesieniu do pośrednictwa przy sprzedaży usług turystyki należy stosować zasady opodatkowania dotyczące usług pośrednictwa. W usługach pośrednictwa podstawą opodatkowania jest kwota prowizji lub innych postaci wynagrodzeń za wykonanie usługi, pomniejszona o kwotę podatku.

Sposób rozliczenia podatku będzie zatem uzależniony od tego, czy firma świadczy usługi turystyki, czy pośredniczy tylko w ich sprzedaży.