Prowadzę rachunkowość w firmie handlowej. Firma zatrudnia kilku handlowców, którzy bardzo często odbywają podróże służbowe. W jaki sposób i jakie koszty należy rozliczać w związku z delegacjami służbowymi?
RADA
Zgodnie z Kodeksem pracy pracownikowi z tytułu krajowej podróży służbowej odbywanej w terminie i miejscu wskazanym przez pracodawcę przysługują diety oraz zwrot kosztów za: przejazdy, noclegi, dojazdy środkami komunikacji miejscowej oraz inne udokumentowane wydatki, określone przez pracodawcę odpowiednio do uzasadnionych potrzeb. Szczegóły związane z delegacjami oraz ich ewidencję na kontach księgowych przedstawiamy w uzasadnieniu.
UZASADNIENIE
Kodeks pracy nie reguluje wysokości przysługujących pracownikowi zwrotów kosztów wynikających z odbytych podróży służbowych. Dlatego jednostki gospodarcze niebędące jednostkami sektora publicznego w przypadku braku udokumentowania poniesionych wydatków (np. faktury) również korzystają ze stawek znajdujących się w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej.
Kodeks pracy definiuje pojęcie „podróż służbowa” (art. 77 § 1). Jest nią wykonanie przez pracownika, na polecenie pracodawcy, zadania służbowego poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy lub poza stałym miejscem pracy pracownika. Pracownikowi przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z odbywaną podróżą służbową.
Przede wszystkim przysługuje pracownikowi dieta, traktowana jako pokrycie zwiększonych kosztów wyżywienia w czasie podróży. Od 1 stycznia 2006 r. wynosi ona 22 zł za dobę podróży. Przy obliczaniu diety stosuje się następujące zasady:
• jeżeli podróż trwa od 8 do 12 godzin – przysługuje połowa diety, czyli 11 zł,
• jeżeli podróż trwa ponad 12 godzin – przysługuje pełna dieta 22 zł,
• jeżeli podróż trwa dłużej niż dobę – przysługuje za każdą dobę dieta w pełnej wysokości, a za rozpoczętą dobę do 8 godzin – połowa diety, powyżej 8 godzin – cała dieta.
Czas trwania podróży służbowej liczy się od chwili rozpoczęcia podróży służbowej, np. godziny odjazdu pociągu, do chwili powrotu. Zwrot kosztów noclegu przysługuje pracownikowi w wysokości kosztów potwierdzonych na fakturze. Oczywiście standard miejsca hotelowego (i jego koszt) jest określany przez pracodawcę.
Zwrot kosztów przejazdu przysługuje pracownikowi za przejazd do miejsca docelowego, jednak pracodawca w poleceniu wyjazdu służbowego może określić środek transportu, jakim pracownik ma odbyć podróż. Samowolna zmiana tego środka może spowodować, że pracodawca nie pokryje tej części kosztów, która przekracza koszty podróży środkiem przez niego wskazanym.
Wysokość kosztów jest ustalana na podstawie cen biletów określonych przez przewoźników (np. PKP lub PKS). Pracownik może również odbyć podróż prywatnym samochodem. Wówczas przysługuje mu zwrot kosztów ustalony jako iloczyn przejechanych kilometrów i stawki za jeden kilometr (tzw. kilometrówka). Stawki te są zróżnicowane ze względu na pojemność silnika i wynoszą dla samochodów:
• o pojemności skokowej silnika do 900 cm3 – 0,4894 zł,
• o pojemności skokowej silnika powyżej 900 cm3 – 0,7846 zł.
Zwrot kosztów noclegu przysługuje pracownikowi w wysokości kwoty potwierdzonej fakturą za usługi hotelarskie, a w przypadku braku faktury przysługuje ryczałt za każdy nocleg stanowiący równowartość 150% diety (33 zł). Warto pamiętać, że ryczałt przysługuje jedynie wówczas, gdy nocleg trwał co najmniej 6 godzin i jego czas nie pokrywa się z godzinami przejazdu (np. drogą powrotną). Ponadto pracownik może otrzymać również zwrot kosztów dojazdu środkami komunikacji miejscowej. Ryczałt ten wynosi 20% diety (4,40 zł) za każdą rozpoczętą dobę. Nie przysługuje on pracownikowi, który odbywa podróż służbową prywatnym samochodem.
Przykład
Pracownik odbył podróż służbową, na którą wcześniej otrzymał zaliczkę. Po zakończeniu podróży przedłożył rozliczenie i potwierdzony dokument „Polecenie wyjazdu służbowego”. Podróż rozpoczął 4 marca o godz. 7.15 (wyjazd autobusu), a zakończył 7 o godz. 22.50.
Gdyby w przedstawionym przykładzie pracownik wykorzystał samochód prywatny, wówczas zamiast zwrotu za przejazd PKS otrzymałby kilometrówkę i jednocześnie nie otrzymałby ekwiwalentu za przejazdy środkami komunikacji miejscowej.
Grażyna Voss
asystent w Katedrze Rachunkowości WSB w Toruniu
• art. 77 § 1 ustawy z 26 kwietnia 1974 r. – Kodeks pracy – j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 86, poz. 732
