Czy faktury, z których nie odliczono VAT, można ująć w bieżącej ewidencji zakupu

Podatek z faktur można odliczyć poprzez złożenie korekty deklaracji za marzec lub kwiecień. W przeciwnym przypadku nie należy ich wykazywać w ewidencji zakupu na potrzeby VAT. Wówczas nieprawidłowe jest ujęcie tych wydatków w kwocie brutto. Gdy z prawa do odliczenia nie skorzystamy dobrowolnie, to w kpir nie możemy ująć wydatku w kwocie brutto.

Prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących nabycie towarów i usług jest podstawowym prawem każdego podatnika VAT. Nie oznacza to, że musi Pan z niego korzystać. Przepisy określają zarówno szereg wymogów koniecznych do skorzystania z tego prawa, jak i ograniczenia przy korzystaniu z niego. Jednym z nich jest termin odliczenia podatku.

Na podstawie art. 86 ust. 10 pkt 1 i ust. 11 ustawy o VAT prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony powstaje w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym podatnik otrzymał fakturę albo dokument celny. Jeżeli podatnik nie dokona obniżenia kwoty podatku należnego w tym terminie, to może tego dokonać w deklaracji za okres następny. Odliczenie podatku jest zatem możliwe w przedziale czasowym dwu okresów rozliczeniowych następujących po sobie albo w tym, w którym otrzymano fakturę, lub w następnym. Trzeba jednocześnie spełnić warunek otrzymania towaru lub świadczenia.

Istnieje również możliwość późniejszego odliczenia podatku (art. 86 ust. 13 ustawy). Obniżenie kwoty podatku należnego w późniejszym terminie może nastąpić jedynie poprzez dokonanie korekty deklaracji za okres, w którym wystąpiło prawo do odliczenia VAT, czyli za okres, w którym otrzymał Pan fakturę – albo za okres następny. Odliczenie podatku poprzez korektę deklaracji może być dokonywane przez okres 5 lat, licząc od początku roku, w którym wystąpiło prawo do tego odliczenia.

Odliczenia podatku w przedstawionej sytuacji może Pan dokonać wyłącznie poprzez złożenie korekty deklaracji za marzec lub kwiecień i ujęcie w nich faktur, których nie uwzględnił Pan w tym rozliczeniu. Wykazanie faktur w rejestrze zakupu za wrzesień jest nieprawidłowe. Przede wszystkim nie może Pan ich ująć jako dokumentów uprawniających do odliczenia podatku i zwiększyć o kwotę wykazanego w nich VAT kwoty podatku naliczonego za ten okres rozliczeniowy. Ujęcie ich w wartości brutto, jako zwolnionych z VAT lub niepodlegających opodatkowaniu, jest niezgodne z rzeczywistością, bezpodstawne i powodujące błędne zapisy w tej ewidencji.

Jeżeli nie chce Pan dokonać odliczenia podatku z przedmiotowych faktur poprzez korektę deklaracji, to nie powinien Pan ich ujmować w ogóle w ewidencji zakupu na potrzeby VAT ani w rozliczeniu za marzec lub kwiecień – a tym bardziej za wrzesień. Należy pamiętać, że dobrowolna rezygnacja z prawa do odliczenia nie uprawnia do wykazania wydatków w kpir w wartości brutto.

Na takim samym stanowisku stoją organy podatkowe: „W oce- nie organu podatkowego użyty w powołanym wyżej przepisie zwrot »nie przysługuje« oznacza wyłącznie brak uprawnienia wynikający z ustawy o podatku od towarów i usług, a nie sytuację, w której prawo do dokonania obniżenia kwoty podatku należnego podatnik posiadał, lecz z tego prawa nie skorzystał” (pismo z 5 stycznia 2006 r. Urzędu Skarbowego w Legnicy nr US-PS-I/415/1/52/05).

Odnośnie natomiast do faktur dokumentujących zakup paliwa: w obecnym stanie prawnym nie ma już obowiązku wykazywania zarówno w deklaracji VAT, jak i w ewidencji zakupu kwoty podatku naliczonego od paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu, która nie podlega odliczeniu od podatku należnego. Nowy wzór deklaracji VAT nie przewiduje już takiego wymogu.

Mariusz Darecki

ekspert w zakresie VAT