REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak księgować zakup towarów rolniczych

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Prowadzę pkpir i jestem podatnikiem VAT. Proszę o wyjaśnienie i pokazanie na przykładach zakupu produktów rolnych u: rolników produkujących i sprzedających towar, posiadających rachunek bankowy, oraz rolników niebędących producentami i nieposiadających kont bankowych, a więc płatnych gotówką.
Kiedy stosujemy stawkę 3%, a kiedy 5%?

RADA
Stawka VAT 3% jest stosowana przez rolników będących podatnikami VAT na „zwykłych” fakturach VAT. Wystawiają je sprzedawcy produktów rolnych. W tym przypadku rolnicy niebędący producentami. Podatek naliczony podlega więc odliczeniu na ogólnych zasadach. Stawka 5% jest stosowana na fakturach VAT RR. Kwota tego podatku stanowi zryczałtowany zwrot podatku dla rolnika ryczałtowego (tutaj: produkującego i sprzedającego towar). Może on być odliczony jako podatek naliczony u nabywcy produktów po spełnieniu warunków wskazanych w uzasadnieniu.

UZASADNIENIE
Przypomnijmy, że faktura VAT RR dokumentuje transakcję kupna-sprzedaży dokonaną z rolnikiem ryczałtowym. Stanowi ponadto dokument księgowy, na podstawie którego można dokonać zapisów w pkpir oraz ewidencjach VAT.
Stosowanie 5% stawki VAT
Dokonywanie transakcji z rolnikami ryczałtowymi
Rolnikiem ryczałtowym jest rolnik dokonujący dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczący usługi rolnicze (tutaj: rolnik produkujący i sprzedający towar, posiadający rachunek bankowy). Korzysta on ze zwolnienia przedmiotowego od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT. Wyjątek stanowią rolnicy obowiązani na podstawie odrębnych przepisów do prowadzenia ksiąg rachunkowych.
Posiadanie statusu rolnika ryczałtowego oznacza w praktyce zwolnienie od opłacania VAT i jednocześnie prawo do otrzymania 5% zryczałtowanego zwrotu podatku. Wypłaty tej na rzecz rolnika dokonuje jego kontrahent, czyli nabywca produktów rolnych lub usług rolniczych. Ponadto to właśnie nabywca jest zobowiązany do wystawienia faktury VAT RR. Oryginał faktury przekazuje rolnikowi, a kopię zatrzymuje sobie.
Oznacza to, że nabywając produkty rolne od rolnika ryczałtowego nabywca do kwoty należności musi doliczyć 5% VAT i całość wypłacić rolnikowi. Te 5% podatku (dla rolnika – zryczałtowanego zwrotu podatku) może podlegać odliczeniu jako podatek naliczony.
Fakt, iż rolnik nie posiada rachunku bankowego, nie oznacza, że nie może być rolnikiem ryczałtowym. Jednak uregulowanie należności gotówką za zakup produktów rolnych od takiej osoby pozbawi nabywcę prawa do odliczenia podatku zawartego w fakturze VAT RR.
Jak już bowiem wspomniano, 5% zryczałtowany zwrot podatku wykazany na fakturze VAT RR jest dla nabywcy podatkiem naliczonym. Podlega on jednak odliczeniu na szczególnych zasadach.
Warunki odliczenia podatku naliczonego z faktury VAT RR
Otóż chcąc odliczyć taki podatek, nabywca musi spełnić łącznie następujące warunki:
• nabycie produktów rolnych musi być związane ze sprzedażą opodatkowaną,
• zapłaty należności za nabycie tych produktów (łącznie z 5% zryczałtowanym zwrotem podatku) należy dokonać na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego nie później niż w ciągu 14 dni, licząc od dnia zakupu, z wyjątkiem przypadku, gdy rolnik zawarł umowę z nabywcą określającą dłuższe terminy płatności,
• w dokumencie stwierdzającym dokonanie zapłaty zostaną podane numer i data wystawienia faktury potwierdzającej nabycie produktów rolnych.
Odliczenia można dokonać dopiero w tym miesiącu, w którym nastąpi zapłata.
Analiza tych warunków prowadzi do wniosku, że gotówkowa realizacja zapłaty za nabycie produktów rolnych od rolnika ryczałtowego uniemożliwia nabywcy odliczenie 5% zwrotu podatku, mimo że go dokona na rzecz tego rolnika.
Odmowa przez rolnika podania danych niezbędnych do wystawienia faktury VAT RR
Może się zdarzyć, że rolnik odmówi podania danych niezbędnych do wystawienia faktury VAT RR. Wówczas nabywca, który prowadzi ewidencję w formie podatkowej księgi przychodów i rozchodów, może takie nabycie udokumentować dowodem wewnętrznym. Dowód taki można wystawić m.in. w przypadku dokonania zakupu bezpośrednio od krajowego producenta lub hodowcy produktów:
• roślinnych i zwierzęcych,
• nieprzerobionych sposobem przemysłowym albo przerobionych, gdy polegało to wyłącznie na:
• kiszeniu produktów roślinnych,
• przetwórstwie mleka,
• uboju zwierząt i
• obróbce poubojowej.
Oczywiście na dowodzie wewnętrznym nabywca nie wykaże 5% zwrotu podatku, ponieważ ten może zostać naliczony wyłącznie na fakturze VAT RR.
Stosowanie 3% stawki VAT
Stawkę 3% podatku VAT w stosunku do sprzedaży produktów rolnych stosują natomiast sprzedawcy, którzy nie zawsze są rolnikami i są zarejestrowanymi podatnikami VAT (tutaj: rolnicy niebędący producentami i nieposiadający kont bankowych, a więc płatnych gotówką). Stawka ta dotyczy sprzedaży towarów wymienionych w załączniku nr 6 do ustawy o podatku od towarów i usług. Nabycie od takich osób produktów rolnych nie podlega wykazaniu na fakturze VAT RR, tylko na „zwykłej” fakturze VAT. Ponadto warto zauważyć, że fakturę tę wystawia rolnik-sprzedawca, a nie nabywca. Dla rolnika 3% VAT jest podatkiem należnym, a dla nabywcy naliczonym.
Ujęcie zakupu produktów rolnych w pkpir
Księgowanie zakupu produktów rolnych w pkpir zależy od tego, w jaki sposób został on udokumentowany. W przypadku gdy jest to faktura VAT RR, zakup należy ująć w wartości pomniejszonej o 5% VAT (zryczałtowany zwrot podatku), ponieważ podlega on odliczeniu jako podatek naliczony. Nabycie udokumentowane fakturą VAT podlega ujęciu w księdze w kwocie netto. Oczywiście w obu przypadkach ma to miejsce wówczas, gdy nabycie jest związane ze sprzedażą opodatkowaną i podatnikowi przysługuje prawo odliczenia VAT zawartego w fakturze.
Natomiast zakup udokumentowany dowodem wewnętrznym podlega ujęciu w pełnej wartości, w jakiej został wystawiony.
W ewidencji VAT zawierającej zestawienie zakupów dających prawo do odliczenia VAT należy ująć zarówno faktury VAT, jak i faktury VAT RR. Właściwe będzie ich ujęcie oczywiście w rozliczeniu za te miesiące, w których spełniono wszystkie warunki do dokonania odliczenia.

PRZYKŁAD
Pan Zygmunt prowadzi sklep spożywczo-warzywniczy. Warzywa i owoce nabywa bezpośrednio od rolników. 4 czerwca nabył:
– owoce o łącznej wartości 200 zł od rolnika ryczałtowego. Zakup udokumentowano fakturą VAT RR, doliczając do tej kwoty 5% zwrot podatku, czyli 10 zł (zapłaty w kwocie 210 zł dokonano na rachunek bankowy rolnika w ciągu 7 dni),
– warzywa od rolnika będącego zarejestrowanym podatnikiem VAT, co udokumentowano fakturą VAT: netto 300 zł, VAT 3% 9 zł, brutto 309 zł,

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.


– owoce o łącznej wartości 90 zł od rolnika, który nie podał danych niezbędnych do wystawienia faktury VAT RR. Na potwierdzenie tego zakupu pan Zygmunt wystawił dowód wewnętrzny.
Ujęto to w księdze:
W ewidencji VAT za czerwiec ujęto zakupy dokonane na podstawie faktury VAT RR i faktury VAT, odliczając odpowiednio: 5% podatku (10 zł) i 3% podatku (9 zł).

• art. 2 pkt 19, art. 86 ust. 2 pkt 3, art. 115–118, art. 146 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 179, poz. 1484
• § 12 ust. 3 pkt 1, § 14 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów – Dz.U. Nr 152, poz. 1475; ost.zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 282, poz. 2807

Joanna Krawczyk
doradca podatkowy, właścicielka kancelarii podatkowej
Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Monitor Księgowego

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Dobroczynność, dzięki której zapłacisz niższy podatek. Sprawdź, jak to zrobić!

Angażujesz się w działania filantropijne? Wspierasz darowiznami fundacje i stowarzyszenia? Choć robisz to bezinteresownie, możesz na tym zyskać nie tylko w wymiarze społeczno-emocjonalnym. Darowiznę możesz odliczyć od dochodu przed opodatkowaniem podatku. Pamiętaj jednak, że to nie jest to samo co przekazanie 1,5% podatku.

Rozliczenie VAT przy uznanej reklamacji, gdy kupujący zatrzymuje część wadliwego towaru

Zgłosiliśmy reklamację w związku z wadliwym towarem. Kontrahent uznał reklamację, ale zamiast wystawić fakturę korygującą, wystawił notę uznaniową. Zwrócił nam zapłatę za część towaru, który został u nas i który sami zutylizujemy. Część towaru została wymieniona na towar wolny od wad. Czy korygujemy odliczony VAT? Czy dokonując utylizacji we własnym zakresie świadczymy usługę na rzecz sprzedawcy? Czy ta wymiana towaru powinna być rozliczona w VAT?

Odstąpienie od umowy: kiedy trzeba skorygować VAT z faktury zaliczkowej

Otrzymanie zaliczki na poczet dostawy towarów lub świadczenia usług wiąże się zasadniczo z powstaniem obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług. Rezygnacja z transakcji, skutkująca zwrotem zaliczki i wystawieniem faktury korygującej, umożliwia sprzedawcy obniżenie kwoty podatku należnego. Nabywca jest z kolei obowiązany do odpowiedniej korekty odliczonego wcześniej podatku naliczonego. Jak jednak postąpić w sytuacji, gdy kontrahenci odstępują wprawdzie od zawartej umowy, lecz zaliczka zostaje zwrócona znacznie później lub jej zwrot w ogóle nie następuje. Transakcja nie dochodzi ostatecznie do skutku. Nie ma jednak również zwrotu zaliczki, a to jej wpłata generowała powstanie obowiązku podatkowego.

Ulga na ekspansję

Ulga na ekspansję to jedno z rozwiązań podatkowych, które miało na celu wsparcie przedsiębiorców w pozyskiwaniu nowych rynków poprzez możliwość zaliczenia do kosztów wydatków na reklamę nowych produktów oraz udział w targach. Przepisy w tym zakresie budzą jednak liczne wątpliwości interpretacyjne, zwłaszcza w odniesieniu do podmiotów, które nie wytwarzają fizycznie produktów, lecz jedynie sprzedają je pod własną marką.

REKLAMA

Czy można sprzedać środek trwały w czasie zawieszenia działalności gospodarczej.? Jak rozliczyć podatki od tej sprzedaży?

Wielu przedsiębiorców, którzy decydują się na zawieszenie działalności gospodarczej, zastanawia się, jak prawidłowo rozliczyć sprzedaż środków trwałych. Często pojawiają się pytania, czy w trakcie zawieszenia można sprzedać firmowy majątek i czy od takiej transakcji należy odprowadzić podatek. Wbrew pozorom, sprawa nie jest skomplikowana.

CFO w firmie – dlaczego warto go docenić, zwłaszcza w sytuacji kryzysowej

O roli dyrektorów finansowych w zarządzaniu kryzysowym na przykładzie sytuacji, w jakiej znalazły się międzynarodowe organizacje pozarządowe – pisze Jarosław Czubacki, Head of Finance w Fundacji Save the Children Polska.

KSeF tuż za rogiem! Księgowi mówią jasno: za zgodność e-faktur odpowiadać będą przedsiębiorcy

KSeF już jest na horyzoncie. Przedsiębiorcy wciąż jednak zwlekają z przygotowaniami do e-faktur, licząc na pomoc księgowych z biur rachunkowych. Tymczasem to oni sami będą odpowiadać za zgodność z nowymi przepisami. Jak dobrze przygotować firmę i uniknąć kosztownych potknięć? Sprawdź, co zrobić już teraz.

Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania między Polską a Wielką Brytanią – kompendium wiedzy dla polskich rezydentów podatkowych

W erze globalnej mobilności zawodowej i kapitałowej coraz więcej Polaków uzyskuje dochody z zagranicy. Najczęściej chodzi o Wielką Brytanię – kraj, który od lat przyciąga naszych obywateli do pracy, prowadzenia działalności gospodarczej czy inwestowania. W takim kontekście kluczowa staje się znajomość zasad opodatkowania dochodów uzyskiwanych w UK przez osoby będące polskimi rezydentami podatkowymi.

REKLAMA

Prof. W. Modzelewski: VAT unijny to największe zagrożenie dla uczciwych podatników. Trzeba zrezygnować z pozornych działań uszczelniających i napisać od nowa ustawę o VAT

Powoli ale skutecznie przebija się do świadomości podatników diagnoza, że VAT unijny, wprowadzony w Polsce w 2004 r., był od początku nieznaną w historii pułapką zastawioną nie tylko na nasze państwo, lecz również na dziesiątki tysięcy naiwnych i uczciwych podatników, którzy mieli być (i są nadal) ofiarami tego eksperymentu – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Ordynacja podatkowa - MF szykuje liczne zmiany od 2026 r. Przedawnienie, zapłata podatku, zwrot nadpłaty, MDR i wiele innych nowości w projekcie nowelizacji

W dniu 28 marca 2025 r. opublikowany został projekt bardzo obszernej nowelizacji Ordynacji podatkowej i kilkunastu innych ustaw. Zmiany są bardzo liczne i mają wejść w życie 1 stycznia 2026 r. Ministerstwo Finansów informuje, że celem tej nowelizacji jest poprawa relacji między podatnikami i organami podatkowymi, zwiększenie efektywności działania organów podatkowych oraz doprecyzowanie przepisów, których stosowanie budzi wątpliwości. Zobaczmy jakie zmiany czekają podatników od początku przyszłego roku.

REKLAMA