REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak księgować zakup towarów rolniczych

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Prowadzę pkpir i jestem podatnikiem VAT. Proszę o wyjaśnienie i pokazanie na przykładach zakupu produktów rolnych u: rolników produkujących i sprzedających towar, posiadających rachunek bankowy, oraz rolników niebędących producentami i nieposiadających kont bankowych, a więc płatnych gotówką.
Kiedy stosujemy stawkę 3%, a kiedy 5%?

RADA
Stawka VAT 3% jest stosowana przez rolników będących podatnikami VAT na „zwykłych” fakturach VAT. Wystawiają je sprzedawcy produktów rolnych. W tym przypadku rolnicy niebędący producentami. Podatek naliczony podlega więc odliczeniu na ogólnych zasadach. Stawka 5% jest stosowana na fakturach VAT RR. Kwota tego podatku stanowi zryczałtowany zwrot podatku dla rolnika ryczałtowego (tutaj: produkującego i sprzedającego towar). Może on być odliczony jako podatek naliczony u nabywcy produktów po spełnieniu warunków wskazanych w uzasadnieniu.

UZASADNIENIE
Przypomnijmy, że faktura VAT RR dokumentuje transakcję kupna-sprzedaży dokonaną z rolnikiem ryczałtowym. Stanowi ponadto dokument księgowy, na podstawie którego można dokonać zapisów w pkpir oraz ewidencjach VAT.
Stosowanie 5% stawki VAT
Dokonywanie transakcji z rolnikami ryczałtowymi
Rolnikiem ryczałtowym jest rolnik dokonujący dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczący usługi rolnicze (tutaj: rolnik produkujący i sprzedający towar, posiadający rachunek bankowy). Korzysta on ze zwolnienia przedmiotowego od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT. Wyjątek stanowią rolnicy obowiązani na podstawie odrębnych przepisów do prowadzenia ksiąg rachunkowych.
Posiadanie statusu rolnika ryczałtowego oznacza w praktyce zwolnienie od opłacania VAT i jednocześnie prawo do otrzymania 5% zryczałtowanego zwrotu podatku. Wypłaty tej na rzecz rolnika dokonuje jego kontrahent, czyli nabywca produktów rolnych lub usług rolniczych. Ponadto to właśnie nabywca jest zobowiązany do wystawienia faktury VAT RR. Oryginał faktury przekazuje rolnikowi, a kopię zatrzymuje sobie.
Oznacza to, że nabywając produkty rolne od rolnika ryczałtowego nabywca do kwoty należności musi doliczyć 5% VAT i całość wypłacić rolnikowi. Te 5% podatku (dla rolnika – zryczałtowanego zwrotu podatku) może podlegać odliczeniu jako podatek naliczony.
Fakt, iż rolnik nie posiada rachunku bankowego, nie oznacza, że nie może być rolnikiem ryczałtowym. Jednak uregulowanie należności gotówką za zakup produktów rolnych od takiej osoby pozbawi nabywcę prawa do odliczenia podatku zawartego w fakturze VAT RR.
Jak już bowiem wspomniano, 5% zryczałtowany zwrot podatku wykazany na fakturze VAT RR jest dla nabywcy podatkiem naliczonym. Podlega on jednak odliczeniu na szczególnych zasadach.
Warunki odliczenia podatku naliczonego z faktury VAT RR
Otóż chcąc odliczyć taki podatek, nabywca musi spełnić łącznie następujące warunki:
• nabycie produktów rolnych musi być związane ze sprzedażą opodatkowaną,
• zapłaty należności za nabycie tych produktów (łącznie z 5% zryczałtowanym zwrotem podatku) należy dokonać na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego nie później niż w ciągu 14 dni, licząc od dnia zakupu, z wyjątkiem przypadku, gdy rolnik zawarł umowę z nabywcą określającą dłuższe terminy płatności,
• w dokumencie stwierdzającym dokonanie zapłaty zostaną podane numer i data wystawienia faktury potwierdzającej nabycie produktów rolnych.
Odliczenia można dokonać dopiero w tym miesiącu, w którym nastąpi zapłata.
Analiza tych warunków prowadzi do wniosku, że gotówkowa realizacja zapłaty za nabycie produktów rolnych od rolnika ryczałtowego uniemożliwia nabywcy odliczenie 5% zwrotu podatku, mimo że go dokona na rzecz tego rolnika.
Odmowa przez rolnika podania danych niezbędnych do wystawienia faktury VAT RR
Może się zdarzyć, że rolnik odmówi podania danych niezbędnych do wystawienia faktury VAT RR. Wówczas nabywca, który prowadzi ewidencję w formie podatkowej księgi przychodów i rozchodów, może takie nabycie udokumentować dowodem wewnętrznym. Dowód taki można wystawić m.in. w przypadku dokonania zakupu bezpośrednio od krajowego producenta lub hodowcy produktów:
• roślinnych i zwierzęcych,
• nieprzerobionych sposobem przemysłowym albo przerobionych, gdy polegało to wyłącznie na:
• kiszeniu produktów roślinnych,
• przetwórstwie mleka,
• uboju zwierząt i
• obróbce poubojowej.
Oczywiście na dowodzie wewnętrznym nabywca nie wykaże 5% zwrotu podatku, ponieważ ten może zostać naliczony wyłącznie na fakturze VAT RR.
Stosowanie 3% stawki VAT
Stawkę 3% podatku VAT w stosunku do sprzedaży produktów rolnych stosują natomiast sprzedawcy, którzy nie zawsze są rolnikami i są zarejestrowanymi podatnikami VAT (tutaj: rolnicy niebędący producentami i nieposiadający kont bankowych, a więc płatnych gotówką). Stawka ta dotyczy sprzedaży towarów wymienionych w załączniku nr 6 do ustawy o podatku od towarów i usług. Nabycie od takich osób produktów rolnych nie podlega wykazaniu na fakturze VAT RR, tylko na „zwykłej” fakturze VAT. Ponadto warto zauważyć, że fakturę tę wystawia rolnik-sprzedawca, a nie nabywca. Dla rolnika 3% VAT jest podatkiem należnym, a dla nabywcy naliczonym.
Ujęcie zakupu produktów rolnych w pkpir
Księgowanie zakupu produktów rolnych w pkpir zależy od tego, w jaki sposób został on udokumentowany. W przypadku gdy jest to faktura VAT RR, zakup należy ująć w wartości pomniejszonej o 5% VAT (zryczałtowany zwrot podatku), ponieważ podlega on odliczeniu jako podatek naliczony. Nabycie udokumentowane fakturą VAT podlega ujęciu w księdze w kwocie netto. Oczywiście w obu przypadkach ma to miejsce wówczas, gdy nabycie jest związane ze sprzedażą opodatkowaną i podatnikowi przysługuje prawo odliczenia VAT zawartego w fakturze.
Natomiast zakup udokumentowany dowodem wewnętrznym podlega ujęciu w pełnej wartości, w jakiej został wystawiony.
W ewidencji VAT zawierającej zestawienie zakupów dających prawo do odliczenia VAT należy ująć zarówno faktury VAT, jak i faktury VAT RR. Właściwe będzie ich ujęcie oczywiście w rozliczeniu za te miesiące, w których spełniono wszystkie warunki do dokonania odliczenia.

PRZYKŁAD
Pan Zygmunt prowadzi sklep spożywczo-warzywniczy. Warzywa i owoce nabywa bezpośrednio od rolników. 4 czerwca nabył:
– owoce o łącznej wartości 200 zł od rolnika ryczałtowego. Zakup udokumentowano fakturą VAT RR, doliczając do tej kwoty 5% zwrot podatku, czyli 10 zł (zapłaty w kwocie 210 zł dokonano na rachunek bankowy rolnika w ciągu 7 dni),
– warzywa od rolnika będącego zarejestrowanym podatnikiem VAT, co udokumentowano fakturą VAT: netto 300 zł, VAT 3% 9 zł, brutto 309 zł,

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.


– owoce o łącznej wartości 90 zł od rolnika, który nie podał danych niezbędnych do wystawienia faktury VAT RR. Na potwierdzenie tego zakupu pan Zygmunt wystawił dowód wewnętrzny.
Ujęto to w księdze:
W ewidencji VAT za czerwiec ujęto zakupy dokonane na podstawie faktury VAT RR i faktury VAT, odliczając odpowiednio: 5% podatku (10 zł) i 3% podatku (9 zł).

• art. 2 pkt 19, art. 86 ust. 2 pkt 3, art. 115–118, art. 146 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 179, poz. 1484
• § 12 ust. 3 pkt 1, § 14 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów – Dz.U. Nr 152, poz. 1475; ost.zm. Dz.U. z 2004 r. Nr 282, poz. 2807

Joanna Krawczyk
doradca podatkowy, właścicielka kancelarii podatkowej
Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Monitor Księgowego

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Kapitał zakładowy spółki z o.o. w 2025 r. okiem adwokata - praktyka. Wymogi prawne, pułapki, podatki, księgowość, odpowiedzialność zarządu i wspólników

Wyobraź sobie, że chcesz wystartować z nową firmą albo przekształcić jednoosobową działalność w spółkę z o.o. Formalności nie brakuje, ale jedna kwestia wraca jak bumerang: kapitał zakładowy. To pierwszy, obowiązkowy „wkład własny”, bez którego sąd nie zarejestruje spółki. Jego ustawowe minimum – 5 000 zł – może wydawać się symboliczne, jednak od sposobu, w jaki je wnosisz i później „pilnujesz”, zależy wiarygodność Twojej firmy, a czasem nawet osobista odpowiedzialność zarządu. Poniżej znajdziesz najświeższe przepisy, praktyczne podpowiedzi i pułapki, na które trzeba uważać od pierwszego przelewu aż po ewentualne obniżenie kapitału lata później.

Najniższa krajowa w 2026 r. i minimalna stawka godzinowa - jest oficjalna propozycja rządu

W dniu 12 czerwca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła propozycję wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz minimalnej stawki godzinowej w 2026 r.

Sejm przyjął ważną zmianę dla przedsiębiorców – korekta deklaracji podatkowej po kontroli celno-skarbowej coraz bliżej

W środę, 11 czerwca 2025 roku, Sejm zdecydował o skierowaniu do trzeciego czytania projektu nowelizacji ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej oraz ustawy o VAT. To istotna zmiana dla przedsiębiorców – umożliwia bowiem korektę deklaracji podatkowej po zakończeniu kontroli celno-skarbowej.

Nowelizacja ustawy o VAT: możliwe podniesienie limitu zwolnienia z 200 tys. zł do nawet 300 tys. zł

Trwają prace nad ustawą, która może przynieść realne ulgi podatkowe najmniejszym przedsiębiorcom. Ostateczna decyzja – czy limit zwolnienia z VAT wyniesie 240 tys. zł, czy aż 300 tys. zł – zależy od dalszych prac sejmowych komisji.

REKLAMA

Nowe ułatwienia dla przedsiębiorców: dane z wykazu VAT dostępne na biznes.gov.pl od 1 października 2025 r.

Jest projekt ustawy, który zakłada wprowadzenie nowych regulacji umożliwiających przedsiębiorcom łatwiejszy dostęp do wykazu podatników VAT za pośrednictwem portalu biznes.gov.pl. Zmiany mają uprościć weryfikację kontrahentów, zwiększyć bezpieczeństwo obrotu gospodarczego i ograniczyć formalności papierowe.

Kupujesz rzeczy przez internet? Za te towary musisz zapłacić podatek w ciągu 14 dni

Polacy chętnie kupują różne rzeczy przez internet, ale nie wiedzą, że niektóre transakcje rządzą się swoimi prawami. Fiskus ma coraz więcej możliwości, żeby sprawdzić, kto nie zapłacił podatku PCC. Monika Piątkowska, doradca podatkowy w e-pity.pl i fillup.pl, wyjaśnia, kiedy zachować szczególną czujność i jak uniknąć ewentualnych problemów ze skarbówką.

Można znaleźć 50 mld zł na podwyżkę kwoty wolnej w PIT do 60 tys. zł. Prof. Modzelewski podpowiada rządowi D. Tuska, gdzie szukać pieniędzy

Można domyślać się, że politycznym „być albo nie być” obecnego rządu jest „dowiezienie” (jak to się mówi) swoich obietnic z 2023 roku. Wśród nich najważniejszą (obiektywnie) jest podwyższenie do 60 tys. kwoty wolnej od podatku dochodowego od osób fizycznych. Jest to dziś nierealne, bo w tym roku w budżecie państwa z tego podatku pojawiła się kwota minus 22 mld złotych (tak, po raz pierwszy w historii mamy ujemne dochody budżetowe), a miało być za cały rok 31 mld zł (czyli o 60 mld zł mniej niż w roku 2024).

Obowiązkowy KSeF - podatnicy zagraniczni z większymi przywilejami niż polscy. Sprostowanie i wyjaśnienia Ministerstwa Finansów

W wyjaśnieniach przesłanych 9 czerwca 2025 r.do naszej redakcji, Ministerstwo Finansów wyjaśnia, że w decyzji derogacyjnej dot. obowiązkowego modelu KSeF, Polska została upoważniona – w przypadku podatników mających siedzibę na jej terytorium – do akceptowania wyłącznie tych faktur, które zostały wystawione w postaci dokumentów lub not w formie elektronicznej. Ponadto została upoważniona do wprowadzenia przepisów zakładających, że stosowanie faktur elektronicznych wystawianych na terytorium Polski nie jest uzależnione od akceptacji odbiorcy. Jak wskazuje Ministerstwo, Komisja Europejska zastrzegła (co zostało potwierdzone przez Radę UE), że przyznane Polsce upoważnienie dotyczące wprowadzenia obowiązkowego fakturowania elektronicznego nie powinno naruszać prawa klientów do otrzymywania faktur papierowych w przypadku transakcji wewnątrzwspólnotowych.

REKLAMA

Efektywny controlling w biznesie – czyli jaki? Jakie procesy w firmie można zauważalnie usprawnić dzięki wdrożeniu controllingu?

Controlling to znacznie więcej niż tylko kontrola kosztów czy tworzenie raportów. To kompleksowe podejście do zarządzania przedsiębiorstwem, które dostarcza informacji niezbędnych do podejmowania trafnych decyzji. Efektywny controlling staje się dziś jednym z kluczowych elementów przewagi konkurencyjnej, szczególnie w czasach dynamicznych zmian, rosnącej złożoności i presji na efektywność. Ale które obszary działalności firmy najbardziej zyskują na wdrożeniu nowoczesnego controllingu?

Firmy chcą zatrudniać księgowych, ale… nie mają kogo! Brakuje ekspertów z doświadczeniem

Mimo stabilnej sytuacji kadrowej i rosnących wynagrodzeń, aż 84% księgowych przyznaje: znalezienie doświadczonego specjalisty to dziś prawdziwe wyzwanie. Barometr nastrojów 2025 pokazuje, że firmy częściej planują rekrutację niż redukcje – ale idealny kandydat musi dziś mieć znacznie więcej niż tylko znajomość Excela.

REKLAMA