Posiadamy kredyt inwestycyjny w euro. Raty kredytu i odsetki spłacamy środkami z konta walutowego. Czy oprócz różnic kursowych od zobowiązania kredytowego na koncie walutowym powstają różnice kursowe przy spłacie raty kredytu i przy zapłaconych odsetkach? Kiedy można stosować kurs negocjowany?
RADA
Prowadząc rachunek walutowy jednostka powinna rozliczać różnice kursowe nie tylko w stosunku do regulowanych zobowiązań czy też wpływających należności, ale również ustalać różnice, jakie powstają między kursem wpływu i rozchodu waluty obcej.
UZASADNIENIE
Rachunek walutowy jest wygodną formą rozliczeń z kontrahentami zagranicznymi, jednak z księgowego punktu widzenia przysparza dodatkowych problemów związanych z rozliczaniem różnic kursowych. Według innego kursu przeliczamy bowiem wpływ środków na konto, a według innego ich rozchód.
Wpływ zagranicznych środków pieniężnych jest wyceniany:
• w przypadku zakupu waluty obcej – według kursu sprzedaży walut, jaki obowiązuje w danym dniu w banku, z usług którego jednostka korzysta,
• w przypadku uregulowania należności od odbiorców – według kursu kupna walut stosowanego przez bank, z usług którego korzystamy.
Natomiast rozchód walut obcych wyceniamy:
• w przypadku odsprzedaży waluty – według kursu kupna walut stosowanego przez bank, z którego usług jednostka korzysta,
• w przypadku regulowania zobowiązań spółki pieniędzmi zgromadzonymi na rachunku walutowym – według kursu sprzedaży walut stosowanego przez bank, z którego usług jednostka korzysta.
Rozchód z rachunku walutowego zagranicznych środków pieniężnych może być wyceniany metodą:
1) cen przeciętnych, czyli ustalonych w wysokości średniego kursu dla danej waluty,
2) FIFO – pierwsze przyszło – pierwsze wyszło, czyli rozchód waluty wyceniamy kolejno według kursu tej waluty, która najwcześniej została nabyta bądź otrzymana,
3) LIFO – ostatnie przyszło – pierwsze wyszło, rozchód waluty wyceniany jest kolejno po kursie tej waluty, która została nabyta (otrzymana) najpóźniej,
4) w drodze szczegółowej identyfikacji rzeczywistych kursów walut.
W praktyce najbardziej popularna jest metoda FIFO.
W sytuacji gdy firma zaciągnęła kredyt dewizowy, który następnie stopniowo spłaca, w dniu zapłaty odpowiednich rat powstaną zrealizowane różnice kursowe.
UWAGA!
W przypadku kredytu inwestycyjnego dotyczącego zakupu środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych różnice kursowe powstałe do dnia oddania ich do używania korygują cenę nabycia i koszt wytworzenia.
Jeśli więc są to dodatnie różnice kursowe – zmniejszają one cenę nabycia lub koszt wytworzenia inwestycji, jeśli ujemne – zwiększają. W ten sam sposób traktujemy prowizje i odsetki bankowe, które są związane bezpośrednio z kredytem inwestycyjnym.
Wartość otrzymanego kredytu dewizowego przeliczamy po kursie sprzedaży banku, w którym otrzymano kredyt.
Spłatę poszczególnych rat wyceniamy również po kursie sprzedaży, ale banku, z którego usług korzystamy. W dniu zapłaty dokonujemy rozliczenia zrealizowanych różnic kursowych w stosunku do uregulowanego zobowiązania, jak również do rozchodu środków z rachunku walutowego.
Przykład
1 lipca 2006 r. jednostka otrzymała kredyt inwestycyjny na zakup środka trwałego (maszyny produkcyjnej) w wysokości 150 000 euro. Kurs sprzedaży banku, w którym otrzymano kredyt wynosi 4,20 PLN/EUR.
Ewidencja księgowa
1. Wycena kredytu w złotych:
150 000 euro × 4,20 PLN/EUR = 630 000 zł
Wn „Rachunek bankowy” 630 000
Ma „Kredyt bankowy” 630 000
2. Spłata pierwszej raty kredytu:
– rata kapitałowa 4000 euro,
– odsetki 1100 euro.
Kurs sprzedaży banku 4,25 PLN/EUR.
a) wycena raty kapitałowej:
4000 euro × 4,25 PLN/EUR = 17 000 zł
Wn „Kredyt bankowy” 17 000
Ma „Rachunek bankowy” 17 000
b) wycena raty kapitałowej według kursu historycznego i wyliczenie różnic kursowych:
4000 euro × 4,20 PLN/EUR = 16 800 zł
W dniu zapłaty powstaną zrealizowane ujemne różnice kursowe w wysokości 200 zł.
Ponieważ maszyna nie została jeszcze oddana do używania, różnice kursowe oraz wartość odsetek od kredytu wpływają na jej cenę nabycia, w tym przypadku – zwiększają ją.
Wn „Środki trwałe w budowie” 200
Ma „Kredyt bankowy” 200
c) wycena odsetek od kredytu:
1100 euro × 4,25 PLN/EUR = 4675 zł
Wn „Środki trwałe w budowie” 4 675
Ma „Rachunek bankowy” 4 675
3. Spłata drugiej raty kredytu, kurs sprzedaży banku 4,22 PLN/EUR
– rata kapitałowa 4050 euro,
– odsetki 1050 euro.
a) wycena raty kapitałowej:
4050 euro × 4,22 PLN/EUR = 17 091 zł
Wn „Kredyt bankowy” 17 091
Ma „Rachunek bankowy” 17 091
b) wycena raty kapitałowej według kursu historycznego:
4050 euro × 4,20 PLN/EUR = 17 010 zł
Powstały ujemne różnice kursowe w wysokości 81 zł.
Ponieważ maszynę oddano już do używania, zarówno odsetki, jak i różnice kursowe odnosimy bezpośrednio na konta kosztowe dotyczące różnic kursowych i odsetek.
Wn „Koszty finansowe”
– w analityce „Ujemne różnice kursowe” 81
Ma „Kredyt bankowy” 81
c) wycena odsetek od kredytu:
1050 euro × 4,22 PLN/EUR = 4431 zł
Wn „Koszty finansowe”
– w analityce „Odsetki od kredytu” 4 431
Ma „Rachunek bankowy” 4 431
4. Ustalenie różnic kursowych dotyczących rachunku walutowego według metody FIFO
Według metody, jaką przyjęła jednostka do rozliczania rozchodu środków walutowych, należy najpierw rozliczyć walutę otrzymaną jak najwcześniej, ustalając w ten sposób różnice kursowe.
Przy zakupie walut obcych w banku możemy się spotkać z dwoma rodzajami kursów:
• kursem sprzedaży banku, z którego usług korzystamy; kurs ten jest brany z aktualnie obowiązującej tabeli,
• kursem negocjowanym, ustalanym dla konkretnej płatności.
Możliwość negocjowania kursów zazwyczaj zależy od spełnienia kilku warunków:
• jednorazowa transakcja musi opiewać przynajmniej na minimalną kwotę określoną przez bank,
• wartość obrotów walutowych dokonywanych za pośrednictwem banku w określonym przedziale czasu musi się mieścić w kryteriach ustalonych przez bank.
Jeżeli jednostka dokonuje obrotów z zagranicą na dużą skalę, warto negocjować kurs zakupu waluty. Będzie on z pewnością korzystniejszy niż kurs z tabeli.
Do wyceny dokonanych operacji stosujemy wtedy kurs wynegocjowany.
• art. 12 ust. 2, ust. 2a, ust. 3, art. 15 ust. 1 i 1a ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 107, poz. 723
• art. 30 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości – j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 267, poz. 2252
